Antykoncepcja po porodzie: co wybrać (i czy długie karmienie piersią jest opcją)?
Autor: Marta Chruścińska
Jesteś świeżo po porodzie.
Chcesz odpocząć i nacieszyć się czasem z dzieckiem, ale nie planujesz w najbliższym czasie zajść w kolejną ciążę.
Niezależnie od tego, jakie metody antykoncepcji stosowałaś wcześniej, Twoje ciało po ciąży mogło się znacznie zmienić.
Jeśli nie chcesz zajść w kolejną ciążę, to powrót do antykoncepcji powinnaś omówić ze swoim lekarzem, już na pierwszej wizycie pod koniec połogu (około 5-6 tygodnia po ciąży).
Ginekolog z pewnością doradzi odpowiednią antykoncepcję dla Ciebie.
Powie Ci też, które metody są odpowiednie dla kobiet karmiących piersią, a które lepiej sprawdzą się, jeśli tego nie robisz.
Długie karmienie piersią, antykoncepcja mechaniczna, różne rodzaje tabletek antykoncepcyjnych czy też metody długoterminowe – wybór jest naprawdę spory.
Pierwsza miesiączka po ciąży: kiedy się pojawi i co ma z tym wspólnego karmienie piersią?
Po porodzie organizm kobiety zmienia się.
Twoja gospodarka hormonalna funkcjonuje inaczej.
Gdy karmisz piersią, stężenie prolaktyny we krwi (hormonu wytwarzanego przez przysadkę mózgową) znacznie się zwiększa.
Jest ona niezbędna do wytworzenia pokarmu w piersiach (czyli gruczołach sutkowych).
Prolaktyna blokuje także wydzielanie hormonów FSH i LH; te z kolei wpływają na dojrzewanie pęcherzyka owulacyjnego (Graafa) i Twoją płodność.
A kiedy wraca płodność po porodzie?
W sytuacji, kiedy nie karmisz dziecka piersią, pierwsza miesiączka po porodzie może pojawić się między 6 a 8 tygodniem po porodzie.
Natomiast jeśli karmisz piersią, Twój okres może powrócić dopiero po paru miesiącach.
Szacuje się, że jest to około 20 tygodnia po porodzie.
Duży wpływ na powrót owulacji, a co za tym idzie – miesiączek, ma wspomniana prolaktyna, którą produkuje przysadka mózgowa w momencie przystawiania dziecka do piersi, oraz jej poziom w Twoim ciele.
Każdy organizm jest inny, co oznacza, że u każdej kobiety po porodzie pierwszy okres może pojawić się w innym momencie.
Ma na to wpływ długość karmienia piersią oraz to, czy podajesz dziecku także mleko modyfikowane lub odciągnięte wcześniej z piersi.
U niektórych kobiet pierwszy okres może pojawić się nawet mimo regularnego karmienia piersią; są też takie, u których owulacja nie powróci do normy pomimo karmienia dziecka butelką przez parę miesięcy.
Jedno jest pewne: pierwszy okres po porodzie jest ważnym wydarzeniem, ponieważ informuje Cię o tym, że Twój organizm jest gotowy na zajście w kolejną ciążę.
Podobnie jak Twoja pierwsza miesiączka w życiu, pierwszy okres po porodzie jest ważną informacją dla Ciebie.
Czy (długie) karmienie piersią możesz potraktować jako metodę antykoncepcyjną?
Większość kobiet, które karmią dziecko piersią, przechodzi okres tzw. naturalnej niepłodności (laktacyjnej), który może trwać nawet parę miesięcy.
Jest to ewolucyjny proces chroniący matkę przed szybkim zajściem w kolejną ciążę – aby mogła poświęcić wystarczająco dużo uwagi nowonarodzonemu dziecku.
Niepłodność laktacyjna powiązana jest z wydzielaniem prolaktyny przez przysadkę mózgową po porodzie.
Jeśli karmisz piersią, to stężenie prolaktyny we krwi utrzymuje się na stałym poziomie uniemożliwiającym powrót owulacji.
Innymi słowy: długie karmienie piersią może powodować niepłodność laktacyjną.
Dzieje się tak, ponieważ wydzielana prolaktyna powoduje zatrzymanie owulacji, a tym samym sprawia, że szanse na zajście karmiącej kobiety w kolejną ciążę są niskie.
Z kolei kobiety, która nie karmią piersią, mogą spodziewać się powrotu owulacji nawet 1 miesiąc po porodzie.
Pamiętaj jednak, że niskie szanse nie oznaczają, że długie karmienie piersią jest pewnym i skutecznym sposobem na uniknięcie kolejnej ciąży.
Według danych długie karmienie piersią może być traktowane jako metoda antykoncepcyjna, jeśli zostaną spełnione poniższe warunki:
- dziecko musi być karmione maksymalnie co 3-4 godziny;
- dziecko musi być karmione wyłącznie mlekiem matki;
- mleko nie może być odciągane;
- nie można używać dodatkowo mleka modyfikowanego (czyli nie dokarmiać dziecka ani nie dopajać, nawet w upały);
- od porodu nie minęło więcej niż 6 miesięcy;
- kobiecie nie powrócił okres po porodzie.
Po 6 miesiącach od porodu skuteczność tej metody obniża się, ponieważ jest to czas, kiedy zaczyna się rozszerzanie diety dziecka o inne pokarmy.
Dziecko poznaje nowe smaki, a do jego diety wprowadzane są pokarmy stałe, co zmniejsza częstotliwość karmienia piersią i tym samym – produkcję prolaktyny przez przysadkę mózgową.
To z kolei może uruchomić na nowo owulację i powrót cyklu miesiączkowego.
Najczęściej poprzedza go pierwszy od kilku(nastu) miesięcy zespół napięcia przedmiesiączkowego (czyli PMS), który może zaskoczyć samą kobietę, jak i ludzi w jej otoczeniu.
Skuteczna antykoncepcja po porodzie – jaką metodę wybrać?
Istnieje wiele metod antykoncepcji, które sprawdzą się po porodzie – zarówno siłami natury, jak i po cesarskim cięciu.
Zasady stosowania antykoncepcji po ciąży zazwyczaj zmieniają się i różnią od tych, które były stosowane wcześniej.
To, czy karmisz piersią ma kluczowe znaczenie przy wyborze antykoncepcji po porodzie.
Wiąże się to także ze zmianami hormonalnymi w Twoim organizmie.
Na przykład ilość estrogenów po ciąży znacznie spada, co może powodować suchość pochwy.
Z kolei zmniejszone stężenia estrogenów we krwi może obniżać także Twoje libido.
Antykoncepcja a karmienie piersią
Obniżona ilość estrogenów nie może być uzupełniona antykoncepcją hormonalną (dwuskładnikową) u kobiet karmiących, dlatego jeśli jesteś jedną z nich, pomyśl o:
- tabletkach antykoncepcyjnych jednoskładnikowych, czyli tzw. mikropigułkach, które zawierają syntetyczny progestagen; nie zaburza laktacji, dlatego polecany jest zwłaszcza dla kobiet karmiących. Bierze się je przez cały cykl, czyli 28 dni, nie robiąc przerwy jak w przypadku tabletek dwuskładnikowych. Skutkiem ubocznym tej metody mogą być plamienia międzymiesiączkowe. Obserwuj swój organizm i w razie wątpliwości nie bój się skonsultować z lekarzem;
- antykoncepcji mechanicznej (prezerwatywy damskie i męskie, kapturek naszyjkowy, gąbka dopochwowa ze środkiem plemnikobójczym), dzięki którym możesz wrócić do aktywności seksualnej już wtedy, gdy skończy się krwawienie porodowe – oraz oczywiście wtedy, kiedy będziesz na nie gotowa;
- wkładce domacicznej, którą lekarz może założyć, gdy Twoja macica obkurczy się i wróci do kształtu i rozmiarów sprzed ciąży. Warunkiem koniecznym jest regularna i ustabilizowana laktacja. Wkładka zawiera miedź i lewonogestrel – syntetyczny hormon;
- kapturku dopochwowym, wykorzystywanym około 8 tygodni po porodzie. Jeśli nie zabezpieczałaś się w ten sposób przed porodem, lepiej skonsultuj tę metodę ze swoim ginekologiem;
- metodzie termiczno-objawowej, zwanej także „kalendarzykiem”. Jest ona problematyczna u kobiet karmiących piersią, u których badanie temperatury i śluzu z pochwy (oraz wnioski dotyczące pojawienia się dni płodnych), ze względu na zmienioną gospodarkę hormonalną, może być utrudnione;
- stosunku przerywanym, który nie jest uznawany za skuteczną metodę zapobiegania ciąży, dlatego jeśli nie planujesz kolejnego dziecka, lepiej zastanów się nad jedną z innych metod, o których wspomniałam.
Nie karmię piersią: jaka antykoncepcja będzie dla mnie najlepsza?
Jeśli nie karmisz piersią, to oprócz powyższych metod antykoncepcji dedykowanych dla kobiet karmiących, możesz także:
- zażywać tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe, które zawierającą estrogen i progesteron. Mogą one mieć negatywny wpływ na laktację w przypadku matek karmiących dziecko. Dla nich lepszym wyborem jest jednoskładnikowa antykoncepcja hormonalna;
- przyklejać plastry antykoncepcyjne na ramieniu, brzuchu, czy pośladku, które działają podobnie jak tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe;
- krążek dopochwowy znajdujący się w pochwie przez 3 tygodnie;
- zastrzyk hormonalny chroniący przed ciążą przez 12 tygodni;
- implant hormonalny, który lekarz wstrzykuje w ramię kobiety i wymienia co 3 lata.
Pamiętaj, że najlepiej skonsultować się ze swoim ginekologiem.
Kiedy zacząć uprawiać seks po porodzie?
Powrót do seksu po ciąży zależy od wielu czynników, m.in. od sposobu porodu, ale przede wszystkim – od tego, kiedy Ty jesteś na to gotowa.
Ważną rolę w tym procesie pełni także Twoja kondycja psychiczna i fizyczna.
Ginekolodzy zalecają unikanie seksu waginalnego do czasu pierwszej wizyty kontrolnej pod koniec połogu.
Odbywa się okna około 6-8 tygodnia po narodzinach dziecka.
Zanim wrócisz do aktywności seksualnej po porodzie skonsultuj to ze swoim ginekologiem, który będzie mógł stwierdzić, czy wszystkie rany po porodzie się zagoiły i czy możesz bezpiecznie zacząć uprawiać seks.
Zagojenie się okolic intymnych, wyjątkowa delikatność partnera i wyrozumiałość wobec zmian, które zaszły w Twoim ciele po porodzie, na pewno pomogą w powrocie do seksu.
Powrót do aktywności seksualnej po cesarce z reguły jest prostszy, ponieważ Twoje okolice intymne zostały nietknięte. Pamiętaj jednak, że proces gojenia rany po cesarskim cięciu z zewnątrz trwa około 10 dni, wewnątrz nawet parę tygodni.
Może minąć trochę czasu, zanim poczujesz pełen komfort.
W takiej sytuacji dbaj o swoją bliznę i nie bój się prosić ginekologa o rady.
Dobrze jest skonsultować swoją bliznę z fizjoterapeutą uroginekologicznym (specjalista od terapii blizny po cesarskim cięciu), który podpowie, jak i kiedy można pracować z blizną.
Ćwiczenia dawnej rany mogą pomóc ją uelastycznić, a na pewno zmniejszyć dyskomfort związany z samą blizną.
Niezależnie od sposobu porodu (naturalnie lub cesarskie cięcie) lekarz na wizycie kontrolnej zbada, czy krwawienie poporodowe z pochwy skończyło się.
Jeśli nie ma on żadnych przeciwskazań, a krwawienie ustało – możesz na nowo cieszyć się swoim życiem seksualnym.
Problemy z seksem po porodzie
Porody bywają trudne, nawet bardzo.
Są także nieprzewidywalne.
Jeśli w Twoim przypadku konieczne było nacięcie krocza lub wdało się zakażenie, to powrót do aktywności seksualnej może się wydłużyć.
Poród zmniejsza także ilość estrogenów w ciele kobiety, co może wpływać na suchość i tkliwość pochwy (zwłaszcza po nacięciu krocza).
Aby zmniejszyć ewentualny dyskomfort, kochajcie się powoli, nie zapominając o grze wstępnej i czułości.
Jeśli problem z suchością nie zmniejsza się, możecie skorzystać z żeli nawilżających, a także próbować różnych pozycji.
Z reguły najlepsze są te, które pozwalają kobiecie kontrolować głębokość penetracji.
Jeśli miałaś cesarkę, wszystkie warstwy brzucha zostały rozcięte.
W tej sytuacji należy uważać na to, aby brzuch nie był zbytnio uciskany podczas stosunku.
Możesz także zmieniać pozycje w łóżku tak, aby nie stykać się bezpośrednio blizną z partnerem.
Problemem dotykającym kobiety po ciąży są także zmiany w ciele, które powodują, że nie czują się wystarczająco atrakcyjne.
Pamiętaj, że Twoje życie seksualne po porodzie może (ale nie musi) wyglądać inaczej. Jeśli czujesz, że nie jesteś gotowa, lepiej odczekaj jeszcze chwilę.
Jak szybko mogę zajść w kolejną ciążę?
Według danych WHO, jeśli jesteś po cesarce, powinnaś odczekać od 18 do 24 miesięcy zanim zajdziesz w kolejną ciążę. Gojenie się blizny po cesarce to długotrwały proces.
Szybsze zajście w ciąże po cesarskim cięciu może wiązać się z komplikacjami, np. rozejściem czy pęknięciem blizny po zabiegu.
Kobiety rodzące naturalnie powinny odczekać 12 miesięcy przed zajściem w kolejną ciążę.
Zarówno w przypadku cesarskiego cięcia jak i porodu naturalnego Twój organizm musi mieć czas na powrót do formy.
Organizm musi zregenerować się po 9 miesiącach ciąży. W tym czasie macica obkurcza się i wraca do rozmiarów sprzed ciąży.
Twoja gospodarka hormonalna powoli normuje się (w zależności od sposobu karmienia dziecka).
Nawet jeśli planujesz kolejne dziecko, nie bój się rozmawiać ze swoim ginekologiem o wyborze antykoncepcji na czas, w którym Twoje ciało regeneruje się.
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Podobne artykuły
