Antykoncepcja mechaniczna: wszystko co musisz wiedzieć (metody i skuteczność)
Autor: Marta Chruścińska / artykuł konsultowany z dr Justyną Milewską
Zastanawiasz się na czym polega antykoncepcja mechaniczna?
Musisz wiedzieć, że mechaniczne metody zapobiegania ciąży mają za zadanie stworzenie bariery (np. w postaci lateksu), która uniemożliwia plemnikom dotarcie do dróg rodnych kobiety.
Pewnie od razu przychodzi Ci do głowy męska prezerwatywa, ale mechanicznych środków antykoncepcyjnych jest znacznie więcej.
Damskie prezerwatywy, wkładki domaciczne czy kapturki dopochwowe – to tylko kilka mechanicznych metod zapobiegania ciąży.
Oczywiście – podobnie jak prezerwatywy – większość z nich jest jednorazowego użytku, a ich skuteczność zależy od poprawnej aplikacji.
Więc: co wiesz, a czego (jeszcze) nie wiesz o antykoncepcji mechanicznej?
Antykoncepcja mechaniczna: jak działa?
Antykoncepcja mechaniczna tworzy barierę (np. prezerwatywa zakładana na penisa), która uniemożliwia nasieniu zawierającemu plemniki przedostanie się podczas stosunku do pochwy.
To krótka, ale bardzo treściwa definicja.
Jak wspomniałam, istnieje wiele metod, poza najpopularniejszymi prezerwatywami męskimi, których możesz używać, jeśli z jakiś względów niezalecane są Ci antykoncepcyjne środki chemiczne czy hormonalne.
Jakie to metody?
Wśród powszechnie znanych metod antykoncepcji mechanicznej trzeba wymienić:
- prezerwatywę męską;
- prezerwatywę damską;
- kapturek naszyjkowy;
- kapturek dopochwowy;
- wkładkę domaciczną miedzianą;
- gąbkę dopochwową.
Oczywiście musisz pamiętać, że większość mechanicznych sposobów jest jednorazowego użytku.
To niezwykle ważne, aby dbać o przestrzeganie zasad (instrukcji na opakowaniu czy ulotki dołączonej w środku), ponieważ to właśnie szczegółowe trzymanie się ich zapewnia skuteczność tych metod.
Z drugiej strony trzeba przyznać, że niektóre metody antykoncepcji mechanicznej mają jedną, kolosalną zaletę.
Jaką?
Dzięki wytworzeniu bariery w postaci np. lateksu zmniejszają ryzyko zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Poza tym korzystając z mechanicznych środków antykoncepcyjnych w żaden sposób nie wpływasz na układ hormonalny organizmu, dzięki czemu np. chcąc zajść w ciążę – możesz od razu rozpocząć starania.
Antykoncepcja mechaniczna - prezerwatywa jako najpopularniejsza jej forma
Prezerwatywy męskie to najpopularniejsza metoda zabezpieczania się przed nieplanowaną ciążą, a także chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Kupisz je praktycznie w każdym sklepie, drogerii, aptece, a nawet na stacji benzynowej.
Na jakiej zasadzie chronią Cię przed zajściem w ciążę?
Prezerwatywa – założona odpowiednio na penisa przed stosunkiem – blokuje plemnikom drogę do komórki jajowej tworząc fizyczną barierę, która uniemożliwia wejście nasienia w kontakt z drogami rodnymi kobiety.
Najłatwiej dostępne są prezerwatywy wykonane z lateksu.
Jeśli jednak masz uczulenie na lateks – nie przejmuj się, ponieważ możesz kupić również takie prezerwatywy, które są wykonane na przykład z syntetycznej żywicy AT-10 lub polizoprenu, które mogą być używane przez osoby z alergiami.
Prezerwatywę męską zakłada się na penisa (w pełnym wzwodzie) przed penetracją.
Pozbywasz się jej zaraz po wytrysku (lub po zakończeniu stosunku) i oczywiście wyjęciu penisa z pochwy czy odbytu.
Prawidłowe używanie prezerwatyw może gwarantować bezpieczeństwo w ochronie przed nieplanowaną ciążą.
Jeśli rozpoczynasz swoje życie seksualne, dobrze jest zapoznać się z instrukcjami użytkowania prezerwatywy, a także wskazane jest spróbować, jak ją założyć.
A jakie prezerwatywy są najlepsze?
Ciężko odpowiedzieć na to pytanie jednogłośnie, ponieważ to zależy od indywidualnych preferencji.
Tu nie ma reguły, jednak najistotniejszą cechą, która zapewnia bezpieczeństwo korzystania z prezerwatyw jest ich wytrzymałość mechaniczna.
Pęknięcie prezerwatywy w czasie stosunku trudno zauważyć, a wytrysk w pochwie może prowadzić do nieplanowanej ciąży – zwłaszcza w dni płodne kobiety.
Dlatego najważniejsze w tej sytuacji jest zwrócenie uwagi na datę ważności prezerwatywy (tak, mają one określony czas przydatności do użycia) oraz czy nie są widoczne na opakowaniu (lub samej prezerwatywie) żadne uszkodzenia mechaniczne lub mikro przetarcia.
Uważaj także na odpowiednie przechowywanie, ponieważ np. nasłonecznione miejsca mogą obniżać wytrzymałość prezerwatyw.
Trzymanie opakowania z prezerwatywami w schowku auta stojącego na parkingu w upalne popołudnie także nie jest dobrym pomysłem – lepiej nie ryzykować.
A jeśli się zastanawiasz, jakie propozycje prezerwatyw możesz znaleźć do kupienia, to do wyboru masz, np.:
- prezerwatywy przedłużające stosunek – opóźniające wytrysk z benzokainą;
- prezerwatywy bez lateksu – dla osób, które są na niego uczulone;
- prezerwatywy nawilżane od wewnątrz oraz na zewnątrz lubrykantem (odpowiednie dla pań, które cierpią na suchość pochwy);
- prezerwatywy plemnikobójcze – prezerwatywy ze środkiem plemnikobójczym;
- prezerwatywy z wypustkami, frędzelkami oraz wibratorkami (które mają dodatkowo uprzyjemnić seks);
- kondomy o rozmaitych kolorach, zapachach i smakach.
Za jedno opakowanie prezerwatyw zapłacisz od około 7 do nawet 60 zł.
Oczywiście w zależności od tego, czy są to zwykłe prezerwatywy, czy może dodatkowo urozmaicone np. wypustkami.
Damska prezerwatywa: co musisz o niej wiedzieć?
W przeciwieństwie do jej męskiego odpowiednika – prezerwatywa damska jest w Polsce bardzo rzadko stosowana.
Jej niewielka popularność wynika prawdopodobnie z tego, że trzeba ją umiejętnie założyć, a także z tego, że ich dostępność w sklepach i aptekach jest niestety mocno ograniczona.
Warto podpytać o to swojego lekarza podczas wizyty ginekologicznej, ponieważ dobrze umiejscowiona damska prezerwatywa może naprawdę skutecznie chronić przed zajściem w nieplanowaną ciążę (a także – co ważne – przed chorobami wenerycznymi).
Oczywiście podobnie jak w przypadku męskich prezerwatyw głównie wtedy, kiedy jest dobrze założona.
Prezerwatywa dla kobiet działa tak samo jak prezerwatywa dla mężczyzn – stanowi barierę uniemożliwiającą plemnikom przedostanie się do komórki jajowej.
Zastanawiasz się jak wygląda taka prezerwatywa?
Ta dla kobiet zakończona jest dwoma pierścieniami na końcach – jednym otwartym i jednym zamkniętym.
Zamknięty pierścień powinien objąć Twoją szyjkę macicy, a zewnętrzy powinien wystawać z pochwy.
Prezerwatywy dla kobiet występują w jednym rozmiarze, także nie musisz się martwić, że wybierzesz zły rozmiar dla siebie (uff!)
Prezerwatywy dla kobiet dostępne na rynku wykonane są z poliuretanu, jednak teraz znacznie częściej dostaniesz w sklepie, aptece czy drogerii te wykonane z nitrylu, czy naturalnego lateksu.
Pokryte są także substancją nawilżającą, a wiele marek dodaje do nich także środek plemnikobójczy.
Dzięki substancji nawilżającej zawartej w prezerwatywach kobiety, które zmagają się z suchością pochwy mogą wyeliminować ten problem podczas stosunku.
Oczywiście, jeśli nawilżająca warstwa nie jest wystarczająca, możesz także dodatkowo użyć np. żelu do masażu intymnego.
Pamiętaj jednak, żeby każdorazowo sprawdzić, czy może być on stosowany razem z prezerwatywami.
Choć na pierwszy rzut oka używanie damskich prezerwatyw może wydawać się skomplikowane, to trzeba przyznać, że praktyka czyni mistrza.
Zwłaszcza, że nie musisz o tym pamiętać dokładnie w momencie, kiedy dochodzi do aktywności seksualnej, tak jak mężczyźni.
Dlaczego?
Prezerwatywę damską możesz założyć nawet do 8 godzin przez planowanym stosunkiem.
Oczywiście tak jak w przypadku męskich prezerwatyw, tak i w przypadku damskich, zawsze powinno się zwrócić uwagę na ich okres przydatności do użycia.
Nie używaj prezerwatyw, które są przeterminowane, ponieważ mogły utracić swoje właściwości.
Poza tym, podobnie jak męskie – powinny być delikatnie wyciągane z opakowania.
Ich struktura może być naruszona poprzez np. długie paznokcie, dlatego rób to ostrożnie.
Pamiętaj, że damska prezerwatywa to (tak jak męska) środek jednorazowy – po użyciu należy ją wyrzucić.
Za jedną damską prezerwatywę zapłacisz już nawet od 6 zł, a cena opakowania oczywiście uzależniona jest od ilości sztuk, które się w nim znajdują.
Kapturek naszyjkowy jako mechaniczna metoda antykoncepcyjna
To kolejna mniej popularna metoda antykoncepcji mechanicznej dla kobiet, która – w przeciwieństwie do prezerwatyw – charakteryzuje się niższą skutecznością.
Może to wynikać z trochę bardziej skomplikowanego systemu zakładania, jeśli jednak dojdziesz do wprawy – nie będzie to dla Ciebie już problematyczne.
Wiele kobiet zapewnia, że stosowanie kapturka zapewnia lepsze doznania podczas seksu.
Jak się aplikuje kapturek dopochwowy?
Kapturek nakłada się na szyjkę macicy, co uniemożliwia dotarcie tam nasienia.
Sam kapturek utrzymywany jest przez mięśnie pochwy, dlatego przylega do ścian szyjki macicy.
Budowa kapturka rozszerza się ku dołowi, co sprawia, że sperma, którą kapturek blokuje trafia do specjalnego rowka.
Pamiętaj, że ta metoda antykoncepcji nie chroni Cię przed chorobami przenoszonymi drogą płciową w takim stopniu, w jakim robią to prezerwatywy (damskie i męskie).
A z czego wykonane są kapturki dopochwowe?
Ich głównym składnikiem jest guma silikonowa, a swoim kształtem przypominają naparstek (stożkowy lub walcowy), co ułatwia jego przyleganie do szyjki macicy.
Ich rozmiary oscylują od 2 do 3 cm, ale pamiętaj, że dobierane są przez Twojego lekarza ginekologa.
Niestety dostępność kapturka w Polsce pozostawia wiele do życzenia, zazwyczaj można go kupić na zamówienie w aptece lub w internecie.
Zapłacisz za niego od 120 do nawet 350 zł.
Jeśli chodzi o jego wady, to musisz uważać na to, aby się nie przemieścił lub nie wypadł, co oczywiście źle rokuje, jeśli chodzi o ochronę antykoncepcyjną.
Pamiętaj, że jeśli Twój organizm wykazuje uczulenie lub objawy alergiczne na silikon – to prawdopodobnie kapturki się u Ciebie nie sprawdzą.
Kapturek dopochwowy, inaczej błona dopochwowa (diafragma): na jakiej zasadzie chroni Cię przed zajściem w ciążę?
Kapturek dopochwowy, inaczej błona dopochwowa lub diafragma, pełni podobną funkcję jak prezerwatywa damska.
Zazwyczaj diafragma wykonana jest z gumy (lub silikonu) i kształtem przypomina półkulę z obręczą.
Ma także wklęsły zbiorniczek, który wypełnia się środkiem plemnikobójczym dla podniesienia skuteczności tej metody antykoncepcyjnej.
Rozmiar kapturka (błony) dopochwowej, tak jak w przypadku kaptura naszyjkowego – powinien dobrać lekarz ginekolog.
Dlaczego?
Błony dopochwowe występują w kilku rozmiarach i należy je indywidualnie dobrać do kobiety (aby były skuteczne).
W tym przypadku również nie jest konieczne zakładanie kapturka przed samym stosunkiem seksualnym.
Kapturek można włożyć do pochwy 6 godzin przez stosunkiem, a usunąć nie wcześniej niż 6 godzin po stosunku.
Zawsze jednak powinnaś przeczytać instrukcję obsługi dołączoną do dopakowania, aby sprawdzić, co zaleca producent.
Jeśli wiesz, że wieczorem będziecie mieć randkę lub spotkanie, które może zakończyć się w łóżku, daje Ci to możliwość założenia na spokojnie kapturka wcześniej.
Ale pamiętaj, aby nie nosić go dłużej niż dobę.
Jest to ekologiczny sposób antykoncepcji, ponieważ z tego samego kapturka można korzystać przez 2 lata, pod warunkiem, że nie zmienił się rozmiar pochwy (np. z powodu porodu).
Zaletą tej metody jest również jej cena – kapturek dopochwowy możesz kupić już nawet za paręnaście złotych.
Wkładka domaciczna: działanie
Spirala antykoncepcyjna (wkładka domaciczna) skuteczniej zapobiega ciąży niż prezerwatywa, ale jest znacznie rzadziej stosowana.
Z czego zbudowana jest spirala domaciczna?
Otóż spirala antykoncepcyjna, inaczej wkładka domaciczna, wykonana jest z elastycznego plastiku, który dostosowuje się kształtem do macicy.
Obecny w jej składzie cynku ma szkodliwy efekt na żywotność i ruchliwość plemników oraz zmienia pH śluzu szyjki macicy, co skutecznie uniemożliwia zapłodnienie komórki jajowej.
Istnieją także wkładki domaciczne z zawartością miedzi lub srebra, które także wykazują działanie plemnikobójcze.
Pamiętaj, żeby nie mylić tej metody ze spiralą, która zawiera hormony.
Taka spirala antykoncepcyjna będzie zaliczała się do hormonalnych metod antykoncepcji.
Należy pamiętać, że spirala antykoncepcyjna służy także do leczenia nadmiernych krwawień miesiączkowych.
Spirala domaciczna często jest zalecana kobietom, które urodziły już dziecko.
Ale nie tylko, ponieważ istnieją na rynku wkładki, które przeznaczone są dla tzw. nieródek, np. wkładka wewnątrzmaciczna Kyleena została wyprodukowana z myślą o kobietach, które nie posiadają potomstwa.
Wkładki domaciczne zalecane są raczej wtedy, kiedy masz stałego partnera, a jeśli zdarza Ci się uprawiać seks z różnymi osobami, lepiej dodatkowo zabezpieczyć się także prezerwatywą.
Dlaczego?
Przede wszystkim dlatego, że spirala antykoncepcyjna w żaden nie sposób chroni Cię przed ewentualnym zakażeniem chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Na wkładkę domaciczną często decydują się kobiety, które nie planują mieć dzieci w ciągu najbliższych kilku lat, ponieważ zakłada się je na parę lat.
Wkładkę aplikuje lekarz ginekolog, zazwyczaj w pierwszych dniach cyklu, ponieważ podczas okresu można ją łatwiej (i bardziej komfortowo dla kobiety) umieścić w ciele.
Oczywiście zawsze możesz wcześniej z niej zrezygnować, poprzez usunięcie tej spirali u ginekologa, co nie ma wpływu na późniejszą płodność.
Koszt założenia wkładki wewnątrzmacicznej jest zróżnicowany i waha się od ok. 400 do nawet 1500 zł.
Wszystko oczywiście zależy od rodzaju spirali i od gabinetu, w którym chcesz wykonać zabieg.
Pamiętaj, aby sprawdzić wcześniej opinie w internecie tak, aby wybrać gabinet, który specjalizuje się w zakładaniu wkładek.
Doświadczenie lekarza bezpośrednio wpływa na komfort kobiety podczas zabiegu a także prawidłową aplikację.
Gąbka dopochwowa jako metoda ochrony mechanicznej przed zajściem w ciążę
Gąbka dopochwowa to jedna z najmniej popularnych metod antykoncepcji wśród mechanicznych środków antykoncepcyjnych.
Jak jej używać?
Zasada działania tej metody antykoncepcyjnej jest prosta: gąbkę należy nasączyć niewielką ilością wody i włożyć do pochwy, bezpośrednio przed stosunkiem.
Zakładanie gąbki antykoncepcyjnej może niektórym przypominać zakładanie po prostu tamponu podczas okresu.
Zakrywa ona szyjkę macicy, tworząc mechaniczną barierę plemnikom, a spermicydy (środki plemnikobójcze, z którymi powinnaś używać gąbkę) sprawiają, że plemnikom znacznie trudniej dostać się do macicy.
Jak poznać, że prawidłowo zaaplikowałaś gąbkę?
Wtedy, kiedy jest prawidłowo założona, po prostu jej nie czujesz – tak jak podczas miesiączki nie odczuwasz włożonego do pochwy tamponu.
Podobnie z resztą (jak tampon) wyciągasz gąbkę z pochwy – pociągając za sznureczek.
Jak szybko pozbyć się gąbki dopochwowej po stosunku?
Gąbkę możesz wyjąć maksymalnie 30 godzin od włożenia i po 6 godzinach od ostatniego stosunku.
Najlepiej zapoznać się z zaleceniami producenta, ponieważ czas, po którym możesz wyjąć gąbkę różni się w zależności od marki.
Co ważne – taka gąbka to antykoncepcja jednorazowa i należy ją wyrzucić po odbytym stosunku seksualnym.
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Podobne artykuły
