Plastry antykoncepcyjne: jak działają, skuteczność, gdzie przykleić, ile kosztują

Dodano: 05-12-2016 | Aktualizacja: 26-06-2024
Autor: Marta Kuzynowska, artykuł konsultowany z dr Magdaleną Piwakowską
capsule Konsultacja z e-receptą internal Lek. rodzinny specialist Specjalista

Plastry antykoncepcyjne to jedna z dostępnych na rynku metod zabezpieczenia przed niechcianą ciążą. Ich działanie oparte jest na nowatorskim sposobie aplikacji hormonów do organizmu. Plaster przyklejony na skórę pozwala na dostarczenie do organizmu odpowiedników progesteronu i estrogenów, których zadaniem jest m.in. zahamowanie owulacji 

Plastry antykoncepcyjne: podstawowe informacje 

Plastry antykoncepcyjne zaliczane są do antykoncepcji hormonalnej. Ich użytkowanie ma na celu zapobiec niechcianej ciąży poprzez podanie hormonów do organizmu kobiety. Pojedynczy plaster składa się z trzech warstw: 

  • Zewnętrznej, zapewniającej wodoodporność, 
  • Środkowej, zawierającej substancje czynne (hormony) oraz klej zapewniający odpowiednie umocowanie plastra na skórze, 
  • Trzecia warstwa zabezpiecza warstwę uwalniającą hormony i powinna zostać usunięta tuż przed aplikacją plastra. 

Ta metoda antykoncepcji jest coraz częściej wybierana przez kobiety ze względu na wygodę użytkowania. Plastry zapewniają stałe podawanie hormonów od momentu naklejenia, aż przez 7 kolejnych dni. Dopiero po tygodniu plaster należy wymienić. System ten jest ułatwieniem dla kobiet, którym zdarza się zapominać o regularnym stosowaniu antykoncepcji.  

Plastry antykoncepcyjne: rodzaje 

W Polsce najpopularniejsze są plastry Evra. Niezależnie jednak od marki, czy ceny produktu, to lekarz przypisuje konkretny lek. W oparciu o wywiad lekarski i informację o substancjach czynnych zawartych w konkretnym produkcie, specjalista dobierze najlepszą dla Ciebie opcję i wystawi receptę.  

Plastry antykoncepcyjne: cena 

Zastanawiasz się ile kosztują plastry antykoncepcyjne? Jedno opakowanie to koszt około 50 złotych i zawarte są w nim 3 plastry, które powinny wystarczyć na miesięczną kurację. Jeśli stosujesz tę metodę nieprzerwanie od dłuższego czasu możesz poprosić swojego lekarza o przepisanie większego opakowania. Na rynku dostępne są produkty, które zawierają nawet 18 sztuk plastrów.  

Jak działają plastry antykoncepcyjne? 

Działanie plastrów właściwie nie różni się za bardzo od działania dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych. W obu przypadkach kluczową rolę odgrywają hormony, które uwalniane są do organizmu. W składzie plastrów znajdują się: norelgestromin oraz etynyloestradiol. 2 Hormony te, przenikając z plastra przez skórę mają za zadanie: 

  • Zahamować owulację, 
  • Zmienić charakter śluzu, co utrudni migrację plemników, 
  • Wprowadzić zmiany w błonie śluzowej macicy, dzięki czemu utrudnione będzie zagnieżdżenie zarodka.  

Plastry antykoncepcyjne zapobiegają niechcianej ciąży, ale mogą powodować również szereg pozytywnych działań poza antykoncepcyjnych. Oprócz oczywistych korzyści wynikających ze stosowania tej metody antykoncepcji, udokumentowany jest również pozytywny wpływ substancji czynnych zawartych w plastrach na cerę. Antykoncepcja hormonalna może przeważyć szalę zwycięstwa podczas walki z trądzikiem. Hormony regulują wydzielanie łoju przez skórę, co ogranicza powstawanie wyprysków i przetłuszczanie włosów. 

Skuteczność plastrów antykoncepcyjnych 

Skuteczność danej metody antykoncepcji określa współczynnik Pearl’a. Jego wynik uzależniony jest od tego, jak dużo zapłodnień przypadnie na 100 kobiet, pomimo stosowania konkretnego zabezpieczenia przed zapłodnieniem. Według tego wskaźnika odsetek niechcianych ciąż jest nieco niższy u kobiet stosujących plastry, niż u tych, których sposobem na zabezpieczenie przed ciążą jest doustna antykoncepcja. Współczynnik Pearla dla plastrów wynosi 0.99 – 1.24 (podczas gdy dla tabletek dwuskładnikowych waha się między 0.1 a 8).  

Na ich skuteczność ma wpływ m.in. większa systematyczność i bezbłędność stosowania. W przypadku przezskórnej podaży hormonów rzadziej pojawiają się błędy podczas stosowania. Ponadto nie ma ryzyka, że skuteczność ich wchłaniania będzie niższa ze względu np. na wymioty lub biegunkę.  

Plastry antykoncepcyjne: opinie 

Opinie o tej metodzie antykoncepcji są zróżnicowane, chociaż większość pacjentek chwali sobie plastry antykoncepcyjne szczególnie za wygodę użytkowania i skuteczność działania 

Zalety korzystania z plastrów antykoncepcyjnych 

Metod zabezpieczenia przed niechcianą ciążą obecnie na rynku jest sporo. O jej wyborze zadecydować powinnaś w zgodzie ze sobą, ale bezwzględnie po konsultacji ze specjalistą. Najlepszym wyborem będzie lekarz ginekolog, który przedstawi Ci wady i zalety każdego z dostępnych sposobów zabezpieczenia przed ciążą. Przy doborze metody uwzględnij również swój tryb życia.  

Wybór plastrów antykoncepcyjnych niesie ze sobą wiele korzyści. Najważniejsze zalety: 

  • wykazują wysoką skuteczność, 
  • są wygodne i łatwe w użytkowaniu, 
  • dzięki podaży pozajelitowej nie obciążają układu pokarmowego, 
  • przy plastrach nie ma ryzyka, że ich skuteczność zostanie obniżona poprzez wymioty albo biegunkę, 

Plastry antykoncepcyjne są powszechnie dostępne, a do kontynuacji antykoncepcji wystarczy e-recepta i wizyta w aptece (o ile nie pojawią się działania niepożądane, w innym wypadku wskazana jest konsultacja z lekarzem). 

Po jakim czasie działają plastry antykoncepcyjne? 

Niekwestionowaną zaletą tej metody jest również szybkość działania. Zastanawiasz się kiedy działają plastry antykoncepcyjne? Uprawiać bezpiecznie seks można już od drugiego dnia po naklejeniu plastra na skórę. 

Plastry antykoncepcyjne vs. pigułki antykoncepcyjne 

Wiele kobiet zastanawia się nad najlepszą metodą zabezpieczenia przed ciążą. Plastry i tabletki antykoncepcyjne działają w podobny sposób, a jednak można wymienić kilka podstawowych różnic między nimi.  

Pierwszą z nich jest właśnie skuteczność. Według wspomnianego wyżej wskaźnika Pearl’a to właśnie plastry w minimalnie większym stopniu zabezpieczają przed zapłodnieniem. W przypadku tej metody maksymalnie 1 kobieta na 100, może zajść w ciążę. Jeśli natomiast mówimy o tabletkach antykoncepcyjnych liczba zapłodnień wynosi od 0 do 8, na 100 osób stosujących ten rodzaj zabezpieczenia. 

Różnica w skuteczności wynika chociażby z czasu utrzymywania się odpowiedniego poziomu hormonów w organizmie. W przypadku tabletek odpowiednia ochrona przed ciążą utrzymuje się zaledwie około 12 godzin od zaprzestania ich przyjmowania. Oznacza to, że w przypadku, gdy jedna dawka zostanie pominięta może dojść do zapłodnienia. Kiedy plaster odpadnie (zdarza się to rzadko), albo zostanie ściągnięty, stężenie hormonów we krwi wciąż utrzymuje się na odpowiednio wysokim poziomie i to aż przez 3 dni. To daje kobiecie czas na reakcję – naklejenie nowego plastra. 

Plastry przykleja się bezpośrednio na suchą i czystą skórę i zwyczajowo zmienia się je tylko raz na 7 dni. Przez cały okres stosowania hormony uwalniane są w sposób zrównoważony, dzięki czemu ich stężenie w organizmie utrzymywane jest cały czas na podobnym poziomie. Pigułki natomiast powinny być przyjmowane codziennie. Ważna jest również pora dnia. Powinny być brane o podobnej godzinie, co pozwala uniknąć wahań hormonalnych. Jeśli zdecydujesz się na tę formę antykoncepcji musisz liczyć się z tym, że to właśnie regularność przyjmowania tabletek wpływa na skuteczność ich działania. Ten system może stanowić dla Ciebie spore wyzwanie, jeśli masz problem z systematycznością.  

Plastry antykoncepcyjne: przeciwskazania  

To lek, którego użycie powinno zostać skonsultowane z lekarzem. Zanim zdecydujesz się na stosowanie antykoncepcji hormonalnej w tej formie powinnaś przejść przez wywiad ze specjalistą. W trakcie rozmowy oceni on stan Twojego zdrowia i zadecyduje, czy jest to dla Ciebie odpowiednia metoda.  

Do przeciwwskazań do stosowania plastrów należą m.in.: 

  • zakrzepica, 
  • choroby serca, 
  • palenie,  
  • zaburzenia krzepliwości krwi, 
  • otyłość (waga powyżej 90 kg może zmniejszyć skuteczność leku), 
  • niektóre choroby przewlekłe (np. cukrzyca). 

Plastry antykoncepcyjne: skutki uboczne 

Jeśli po konsultacji z lekarzem zdecydujesz się na plastry pamiętaj, że jak każdy lek, ich przyjmowanie może powodować skutki uboczne. By uniknąć niepotrzebnego stresu, powinnaś dokładnie wiedzieć jak działa plaster antykoncepcyjny i na co zwrócić uwagę podczas stosowania.  

Do najczęstszych i stosunkowo łagodnych, skutków ubocznych stosowania przezskórnej antykoncepcji hormonalnej należą: 

  • bóle piersi, 
  • bóle głowy, 
  • nudności, 
  • spadek libido, 
  • zmiany uczuleniowe w obrębie naklejenia plastra, 
  • wzrost masy ciała. 

Rzadziej mogą pojawić się poważniejsze działania niepożądane. Wszystkie możliwe skutki uboczne powinny zostać szczegółowo wypisane na ulotce konkretnego preparatu. Warto zapytać o nie również lekarza, który wypisuje receptę. Jeśli jednak zauważysz jakiekolwiek działania niepożądane po rozpoczęciu stosowania, natychmiast skonsultuj się ze specjalistą, który wie jak działają plastry antykoncepcyjne i doradzi Ci co powinnaś zrobić. 

Jak prawidłowo stosować plastry antykoncepcyjne? 

Pojedynczy plaster wyjmij z opakowania. Odklej zabezpieczenie i przyklej go w odpowiednim miejscu, na umytej i osuszonej skórze. Pierwszego plastra powinnaś użyć w pierwszym dniu cyklu menstruacyjnego (najlepiej w ciągu 24 godzin od momentu pojawienia się miesiączki). Następnie odczekaj 7 dni, by zmienić plaster. Proces powtarzaj przez 3 tygodnie, a następnie zrób tydzień przerwy od mocowania antykoncepcji. W tygodniu, w którym nie będziesz miała plastra na skórze powinna pojawić się miesiączka. Po 7 dniach przerwy, rozpocznij cały cykl od nowa. 

Gdzie przyklejać plaster antykoncepcyjny? 

Zastanawiasz się, gdzie najlepiej przykleić plaster antykoncepcyjny? Przy wyborze miejsca zwróć uwagę, czy skóra nie jest uszkodzona (sprawdź, czy nie masz na niej m.in. blizn, poparzeń i znamion). Plaster najlepiej przykleić na pośladku, na ramieniu albo w okolicach bikini. Zdecydowanie natomiast nie powinien się być zakładany na piersiach. Zastanów się, gdzie będzie Ci najwygodniej go zakładać i ściągać. Pamiętaj, żeby sprawdzić też, czy dane miejsce nie jest narażone na otarcia. To może obniżyć jego wytrzymałość i przylepność.  

Plastry antykoncepcyjne to wygodna i skuteczna metoda zabezpieczenia przed niechcianą ciążą. Zawarte w nich hormony mają za zadanie przenikać przez skórę i uniemożliwić zapłodnienie. Plastry działają na podobnej zasadzie, co pigułki antykoncepcyjne, jednak w niewielkim stopniu różnią się stopniem skuteczności oraz wygodą użytkowania. Wybór sposobu antykoncepcji powinien zostać skonsultowany z ginekologiem, by zminimalizować ryzyko potencjalnych skutków ubocznych.   



Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
 

Bibliografia do artykułu

  • A. Konieczna, M. Czapiewska, J. Krysiński, Farmacja Polska, https://web.archive.org/web/20201028053507id_/https://www.ptfarm.pl/download/?file=File%2FFarmacja+Polska%2F2020%2F9%2F07_SZ_Antykoncepcja_n.pdf [dostęp: 11.06.24 r.]
  • Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego na temat przezskórnej antykoncepcji hormonalnej, https://journals.viamedica.pl/ginekologia_polska/article/download/46527/33314;Stanowisko [dostęp: 11.06.24 r.]
Zobacz więcej