Estrogeny i fitoestrogeny - nadmiar, niedobór, badanie

Konsultacja z e-receptą Lek. rodzinny Specjalista

Bez estrogenów kobiety nie miałyby szans na macierzyństwo, atrakcyjny wygląd i seksapil, a także zdrowe i mocne kości, odpowiedni poziom dobrego cholesterolu i sprawnie działający metabolizm. Estrogeny w nadmiarze to jednak ryzyko wielu groźnych chorób, w tym raka piersi, jajnika, a u mężczyzn raka prostaty. Dlatego tak ważne jest badanie poziomu tych hormonów płciowych na różnych etapach życia.

Dbają o prawidłowe funkcjonowanie wielu narządów organizmu, wpływają na naszą psychikę i popęd seksualny, sprawiają, że kobiety są atrakcyjne i dojrzewają do roli matki. Zapobiegają wielu groźnym chorobom, ale równie wiele potrafią wywołać. Hormony płciowe rządzą całym naszym życiem, dlatego równowaga hormonalna jest niezwykle ważna.

Estrogeny – jaką odgrywają rolę?

Jednym z najważniejszych dla kobiet hormonów płciowych są estrogeny produkowane przede wszystkim w jajnikach, ale także, choć w dużo mniejszej ilości przez tkanki łożyskowe i tkankę tłuszczową. To grupa hormonów, która składa się z:

• 17β-estradiolu (ma największe znaczenie w okresie rozrodczym kobiety. Estriol produkowany jest w jajnikach, a u mężczyzn w niewielkich ilościach w jądrach),
• Estronu (jest głównym estrogenem w okresie pomenopauzalnym)
• Estriolu (ma najsłabsze działanie biologiczne ze wszystkich estrogenów).

Wpływ estrogenów na nasz organizm jest bardzo szeroki:

• oddziałują na układ rozrodczy,
• odpowiadają za rozwój piersi,
• regulują cykl miesiączkowy,
• wspomagają rozwój mięśni macicy,
• zwiększają nawilżenie pochwy,
• pogrubiają jej ściany.

Estrogeny wpływają też na układ moczowy, przyspieszają metabolizm, chronią naczynia krwionośne, zwiększają stężenie „dobrego” cholesterolu LDL, wspomagają mineralizację kości. Lista korzyści jest długa. Jednak estrogeny potrafią wpływać także na rozwój wielu groźnych chorób, w tym wielu nowotworów, między innymi:

• raka piersi,
• raka trzonu macicy,
• raka jajnika,
• raka płuc,
• raka okrężnic,
• raka prostaty.

Dlatego tak ważne jest kontrolowanie odpowiedniego poziomu tego hormonu. Nadmiar estrogenów tak samo jak niedobór estrogenów może mieć bardzo poważne konsekwencje dla naszego zdrowia.

Nadmiar estrogenów - objawy

Nadmiar estrogenów to hiperestrogenizm, który u kobiet objawia się głównie zaburzeniami miesiączkowania. Może pojawić się w wyniku chorób (np. raka jajnika) lub nieprawidłowej diety, stresu, dużego wysiłku fizycznego lub uwarunkowań dziedzicznych. Nadmiar estrogenów prowadzi do zatorów i zakrzepów, obrzęków i kamicy dróg żółciowych, dlatego nie wolno lekceważyć objawów, które towarzyszą podwyższonemu poziomowi tych hormonów. Koniecznie trzeba sprawdzić poziom estrogenu, jeśli zauważymy u siebie większość z poniższych objawów:

• spuchnięte i wrażliwe piersi
• wzdęcia,
• osłabione libido,
• nieregularne miesiączki,
• bóle głowy i migreny
• wahania nastroju,
• wzrost masy ciała,
• wypadanie włosów,
• zimne dłonie i stopy,
• przewlekłe zmęczenie,
• problemy z koncentracja i pamięcią,
• kłopoty ze snem,
• częste skurcze, zwłaszcza w kończynach dolnych
• nudności i wymioty.

Poziom estrogenu można obniżyć za pomocą leków oraz wprowadzając zmiany w codziennej diecie. Powinno się z niej wyeliminować produkty bogate w naturalne estrogeny zwane fitoestrogenami, czyli przede wszystkim produkty sojowe, a także mięso faszerowane syntetycznymi hormonami. Trzeba uważać także na żywność pakowaną w plastikowe pojemniki, a także antybakteryjne mydła i płyny do naczyń, bo zawierają one w swoim składzie związek o podobnej budowie chemicznej do estrogenu – tzw. triklosan, który może zaburzyć gospodarkę hormonalną organizmu.

Zobacz też: Domowe sposoby na menopauzę - naturalne leki i preparaty

Jak obniżyć estrogen u mężczyzn?

Nadmiar estrogenów u mężczyzn wywołuje zmiany w ich wyglądzie, a jednym z objawów jest ginekomastia, czyli pojawienie się tzw. męskich piersi. Mężczyzna z takimi objawami powinien poszukać pomocy androloga, który dobierze odpowiednią terapię. Poziom estrogenów można też obniżyć rezygnując z palenia papierosów i ograniczyć picie piwa, bo chmiel jest szczególnie bogaty w fitoestrogeny.

Niedobór estrogenów – objawy

Na niski poziom estrogenów wpływ ma wiele czynników. Niedobór estrogenów w młodym wieku może wywoływać niedorozwój jajników, zespół Sweyera, zespół Turnera, u starszych kobiet może być wynikiem przedwczesnego wygasania czynności jajników lub wejścia w okres pomenopauzalny. Niedobór estrogenów może jednak wynikać również z anoreksji, ekstremalnego wysiłku fizycznego, niewydolności przysadki mózgowej oraz nadużywania alkoholu. Niedobór estrogenów manifestuje się objawami natury psychicznej i fizycznej, czyli:

• irytacją i obniżonym nastrojem,
• problemami z koncentracją,
• zaburzeniami snu,
• ciągłym zmęczeniem,
• kołataniem serca,
• uderzeniami gorąca,
• zlewnymi potami, zwłaszcza w nocy,
• przyrostem masy ciała,
• suchością oczu, skóry, pochwy,
• bólami głowy,
• obniżeniem libido.

Estrogen - badania

Pojawienie się objawów charakterystycznych dla niedoboru lub nadmiaru estrogenów powinno być sygnałem, że trzeba zbadać poziom tych hormonów we krwi. Badanie takie wykonuje się na czczo, czyli co najmniej 8 godzin od ostatniego posiłku. Przyjmuje się, że normy estrogenów dla kobiet są następujące:

• Estron - w okresie rozrodczym 17–200 ng/, w okresie pomenopauzalnym 7–40 ng/l
• Estradiol – normy są inne w różnych fazach cyku -  faza folikularna: 30–120 ng/l (110–440 pmol/l), owulacja: 130–370 ng/l (477–1358 pmol/l), faza lutealna: 70–250 ng/l (257–917 pmol/l). W okresie pomenopauzalnym normalny poziom estradiolu wynosi
• Estriol - poniżej 80 ng/l

U mężczyzn norma estrogenów wynosi:

• Estron: 10–60 ng/l
• Estradiol: 10–40 ng/l
• Estriol:

Fitoestrogeny – naturalny odpowiednik estrogenów

Fitoestrogeny zwane też fitohormonami są związkami pochodzenia roślinnego, które w budowie chemicznej przypominają estrogeny, działają jednak dużo słabiej, szacuje się, że siła działania fitoestrogenów to zaledwie 1-2 procent siły skuteczności 17β-estradiolu.

 Fitohormony można podzielić na:

• lignany (sekoizolaricirezinol i matairezinol)
• stilbeny (resweratrol)
• flawonoidy (izoflawonoidy)

Najwięcej fitoestrogenów zawiera soja i rośliny strączkowe. Estrogeny roślinne znajdują się także w wielu ziołach, na przykład w pluskwicy groniastej czy koniczynie czerwonej. Do popularnych ziół estrogennych można zaliczyć także lucernę siewną, niepokalanek pospolity, kozłek lekarski, szałwię lekarską, szyszki chmielu.

Sprawdź: Menopauza a miesiączka - czy to już ostatni okres?

Estrogeny w jedzeniu

Jeśli mamy niedobory estrogenów warto zmodyfikować swoją codzienna dietę. W czym jest najwięcej estrogenów? Szczególnie bogate w fitohormony są:

• warzywa (brokuły, brukselka, kapusta, kalafior, rośliny strączkowe, cebula, czosnek),
• owoce (cytrusy, winogrona, jabłka, gruszki, czarna porzeczka),
• ziarna nasion,
• orzechy,
• zboża takie, jak jęczmień, żyto i pszenica.

Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:

E-recepta online

Lekarz rodzinny

Lekarz ginekolog

Udostępnij

Do znajomych

Tweetnij

Wyślij link