Leki na IBS (zespół jelita drażliwego): konsultacja lekarska

Zespół jelita drażliwego (IBS, ang. Irritable Bowel Syndrome) to przewlekła, czynnościowa choroba układu pokarmowego, charakteryzująca się zaburzeniami rytmu wypróżnień oraz bólem brzucha, którego nie tłumaczy obecność strukturalnych zmian w przewodzie pokarmowym. Możemy rozpoznać chorobę na podstawie objawów i poprzez wykluczenie innych przyczyn dolegliwości.  IBS dotyka nawet 10–20% populacji, znacznie częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn, a jego objawy mogą znacząco wpływać na jakość życia.

Przyczyny IBS

Etiopatogeneza IBS pozostaje złożona. Wśród najczęstszych czynników wywołujących lub zaostrzających objawy IBS znajdują się:

• zaburzenia osi jelitowo-mózgowej,
• nadwrażliwość trzewna,
• zaburzenia motoryki jelit,
• stany zapalne po przebytych infekcjach jelitowych (post-infectious IBS),
• dysbioza jelitowa,
• przewlekły stres i zaburzenia lękowe lub depresja.

Objawy zespołu jelita drażliwego

IBS może manifestować się w różny sposób. W zależności od dominujących objawów wyróżnia się kilka podtypów:

• IBS-D (z dominującą biegunką),
• IBS-C (z dominującymi zaparciami),
• IBS-M (postać mieszana),
• IBS-U (postać niesklasyfikowana).

Najczęstsze objawy:

• ból brzucha, skurcze lub uczucie dyskomfortu (często ustępujące po wypróżnieniu),
• wzdęcia i uczucie przelewania,
• zmieniona częstotliwość oraz konsystencja stolców,
• uczucie niecałkowitego wypróżnienia.

Rozpoznanie IBS opiera się na kryteriach rzymskich IV i wymaga wykluczenia innych schorzeń organicznych, takich jak celiakia, nieswoiste choroby zapalne jelit (IBD) czy rak jelita grubego.

Leki na IBS – wskazania

Leczenie IBS powinno być dostosowane indywidualnie do dominujących objawów i charakterystyki pacjenta. Farmakoterapia jest wskazana wtedy, gdy:

• objawy są na tyle nasilone, że utrudniają codzienne funkcjonowanie,
• modyfikacja stylu życia i diety nie przynosi ulgi,
• pacjent wymaga szybszego efektu terapeutycznego,
• występuje współistniejąca depresja lub zaburzenia lękowe.

Wskazaniami do stosowania leków na IBS są zatem:

• uporczywe biegunki lub zaparcia,
• nawracające, uciążliwe bóle brzucha,
• wzdęcia niepoddające się leczeniu dietetycznemu,
• znaczne obniżenie komfortu życia.

Leki na zespół jelita drażliwego: skład

Preparaty stosowane w leczeniu IBS mogą zawierać:

Dobór konkretnego leku powinien odbywać się w oparciu o konsultację lekarską, z uwzględnieniem ewentualnych przeciwwskazań i współistniejących chorób.

Leki na jelito drażliwe na receptę

Preparaty na receptę są zarezerwowane dla osób, u których objawy IBS utrudniają codzienne funkcjonowanie mimo diety, probiotyków oraz leków dostępnych bez recepty. Można je podzielić na cztery główne grupy, z których każda celuje w inny mechanizm odpowiedzialny za dolegliwości.

1. Leki rozkurczowe– mebeweryna czy alweryna rozluźniają mięśnie gładkie jelit, łagodząc bolesne skurcze, wzdęcia i uczucie przelewania. W praktyce pozwalają wielu pacjentom powrócić do normalnych aktywności bez nagłych epizodów bólowych.
2. Leki modulujące nastrój– małe dawki trójcyklicznych leków przeciwdepresyjnych (np. amitryptylina) zmniejszają nadwrażliwość trzewną i spowalniają nadmierną perystaltykę, a równocześnie stabilizują nastrój. Stosuje się je szczególnie wtedy, gdy stres, lęk lub depresja nasilają objawy IBS.
3. Leki przeciwbiegunkowe– standardem jest loperamid, który szybko redukuje liczbę wypróżnień. W cięższych przypadkach lekarz może sięgnąć po ramosetron lub eluksadolinę, wydłużające pasaż jelitowy i zagęszczające stolec. Dobrze dobrana dawka pozwala pacjentowi zaplanować dzień bez obaw o nagłą potrzebę toalety.
4. Leki regulujące oś jelito‑mózg– selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) poprawiają motorykę jelit i ułatwiają kontrolę zaparć, a jednocześnie redukują lęk i obniżony nastrój, częste u osób z IBS.

Każda z tych grup leków wymaga szczegółowego wywiadu, ponieważ chorzy na IBS często przyjmują inne preparaty (np. na nadciśnienie czy refluks). Lekarz analizuje także choroby współistniejące (jak jaskra, zaburzenia rytmu serca) i potencjalne działania niepożądane (senność, suchość w ustach, zmiany rytmu wypróżnień). Terapia jest więc „szyta na miarę” i często łączona z probiotykami, dietą o niskiej zawartości FODMAP oraz technikami relaksacyjnymi.

Jeśli Twoje dolegliwości wykraczają poza sporadyczne epizody, skonsultuj się z lekarzem w Dimedic Dimedic. Po wypełnieniu wywiadzie medycznym i badaniach specjalista może wystawić e‑receptę na leki na zespół jelita drażliwego, dopasować dawkowanie i ustalić plan kontroli skuteczności leczenia.

Leki na IBS bez recepty

Nie każda osoba zmagająca się z zespołem jelita drażliwego potrzebuje od razu silnych leków na receptę. Gdy dolegliwości pojawiają się sporadycznie albo mają niewielkie nasilenie, można spróbować łagodnych, dostępnych w aptece bez recepty preparatów. Poniżej znajdziesz omówienie najpopularniejszych z nich – wraz z krótkim wyjaśnieniem, jak działają i na co zwrócić uwagę przy ich stosowaniu.

Leki rozkurczowe

• Drotaweryna (np. No‑Spa) czy mięta pieprzowa (olejek w kapsułkach lub płynny Iberogast) zmniejszają napięcie mięśni gładkich jelit, dzięki czemu łagodzą skurcze i kłujący ból brzucha. Drotawerynę przyjmuje się zwykle w dawce 40–80 mg do trzech razy na dobę, jednak osoby z niskim ciśnieniem powinny zachować ostrożność, bo lek dodatkowo je obniża. Olejek miętowy najlepiej działa przyjmowany 30 minut przed posiłkiem – wówczas kapsułka zdąży dotrzeć do jelit, gdzie substancja czynna ma zadziałać.

Preparaty przeciw wzdęciom

• Symetykon (Espumisan, Simetinum) to obojętny chemicznie związek, który zmniejsza napięcie powierzchniowe pęcherzyków gazu w jelitach. Efekt? Gazy łatwiej się ewakuują, a uczucie „balonu” w brzuchu ustępuje. Ponieważ symetykon nie wchłania się do krwi, jest bezpieczny także dla kobiet w ciąży i karmiących, o ile lekarz nie zaleci inaczej.

Błonnik rozpuszczalny

• Łuska babki jajowatej (psyllium) pęcznieje w kontakcie z wodą, tworząc żelową masę, która zmiękcza stolec przy zaparciu, a w biegunce wiąże nadmiar wody i spowalnia pasaż. W praktyce oznacza to regulację rytmu wypróżnień w obie strony. Pamiętaj, żeby każdą porcję (1–2 łyżeczki) popić minimum szklanką wody – inaczej błonnik może „utknąć” i nasilić wzdęcia.

Probiotyki

• Najlepiej przebadany pod kątem IBS jest Lactobacillus plantarum 299v oraz Bifidobacterium infantis 35624. Regularna suplementacja (przynajmniej 4 – 8 tygodni) pomaga przywrócić równowagę mikrobioty jelitowej, co przekłada się na mniejsze wzdęcia i stabilniejszy rytm wypróżnień. Warto wybierać preparaty w kapsułkach chronionych przed działaniem kwasu żołądkowego.

Ważne! Nawet środki bez recepty powinny być stosowane rozsądnie. Jeśli bóle brzucha, biegunki lub zaparcia trwają dłużej niż dwie–trzy tygodnie, pojawi się krew w stolcu, gorączka albo niepokojący spadek masy ciała, konieczna jest szybka konsultacja lekarska. Specjalista oceni, czy nie dzieje się coś poważniejszego i zdecyduje, czy włączyć mocniejsze leczenie.

Leki przeciwbólowe na IBS

Ból brzucha w IBS ma charakter czynnościowy, dlatego klasyczne leki przeciwbólowe (np. NLPZ) są mało skuteczne i mogą nawet pogarszać objawy. Zamiast tego rekomendowane są:

• Leki rozkurczowe: mebeweryna, alweryna,
• Olejek miętowy: działa rozkurczowo na mm. gładkie,
• Antagoniści kanałów wapniowych: np. pinawerium,
• Leki antydepresyjne (TCA/SSRI) – redukują odczuwanie bólu trzewnego.

Leki przeciwbiegunkowe na zespół jelita drażliwego

W IBS-D podstawowe znaczenie mają:

• Loperamid – zmniejsza perystaltykę i objętość stolca,
• Ramosetron/eluksadolina – w Polsce trudno dostępne,
• Probiotyki – normalizują florę jelitową,
• TCA – zmniejszają motorykę jelit i modulują ból.

Konieczna jest też dieta uboga w FODMAP i unikanie kofeiny.

Leki na zaparcia przy IBS

W leczeniu IBS-C stosuje się:

• Błonnik: łagodnie reguluje rytm wypróżnień,
• Laktuloza, makrogole – środki osmotyczne,
• Lubiproston, linaklotyd – stymulujące sekrecję jelitową (niedostępne bezpośrednio w Polsce),
• SSRI – poprawiają perystaltykę.

Zmiana stylu życia, aktywność fizyczna i nawadnianie są kluczowe.

Probiotyki i zioła na IBS

Coraz więcej danych wskazuje na skuteczność wspomagającego stosowania probiotyków i fitoterapii:

• Probiotyki: najlepiej przebadane są szczepy Lactobacillus plantarum 299v, Bifidobacterium infantis 35624,
• Mięta pieprzowa: rozkurczowo i przeciwbólowo,
• Melisa, rumianek, koper włoski: łagodzą objawy dyspeptyczne,
• Iberogast: mieszanka ziołowa o wielokierunkowym działaniu.

Zioła i probiotyki nie zastępują leczenia, ale mogą być jego cennym uzupełnieniem.

IBS a zdrowie psychiczne – leki przeciwdepresyjne i przeciwlękowe stosowane w objawach IBS

Zaburzenia osi jelita-mózg odgrywają kluczową rolę w IBS. Pacjenci często cierpią na współistniejące:

• stany lękowe,
• depresję,
• zaburzenia snu,
• przewlekły stres.

Dlatego leki przeciwdepresyjne i przeciwlękowe znalazły zastosowanie także w IBS:

• TCA (np. amitryptylina): modulacja osi jelitowo-mózgowej, redukcja bólu,
• SSRI (np. sertralina, escitalopram): poprawa nastroju i regulacja perystaltyki,
• SNRI (np. duloksetyna): podobne zastosowanie,
• Buspiron: lek przeciwlękowy bez potencjału uzależniającego.

Psychoterapia poznawczo-behawioralna i techniki relaksacyjne stanowią cenną metodę wspierającą.

Tabletki na zespół jelita drażliwego: konsultacja medyczna w Dimedic

Jeśli zmagasz się z uporczywymi objawami IBS, nie czekaj. W ramach konsultacji lekarskiej online w Dimedic możesz otrzymać indywidualne zalecenia oraz e-receptę na tabletki na zespół jelita drażliwego.

Wystarczy wypełnić bezpieczny formularz medyczny, a lekarz po przeprowadzeniu wywiadu medycznego, zleceniu ewentualnych badań może wypisać odpowiednie tabletki na jelito drażliwe.

Dzięki zdalnej formie nie musisz wychodzić z domu – dbaj o swoje zdrowie komfortowo i skutecznie.

Zarezerwuj konsultację z lekarzem w Dimedic i otrzymaj spersonalizowane leki na IBS – szybko, bezpiecznie i online.