- Konsultacja lekarska w 100% online – bez konieczności wizyty stacjonarnej
- Wypełniasz prosty formularz medyczny, a lekarz analizuje Twój przypadek
- Możesz dołączyć dokumentację medyczną – wyniki USG, histopatologii, wcześniejsze zalecenia lekarskie
- Jeśli lekarz uzna to za zasadne, wystawi e-receptę na odpowiednie leki
- Cały proces odbywa się bezpiecznie, zgodnie z obowiązującymi standardami medycznymi


Umów się na wizytę
Konsultacja z lekarzem




Jak działa teleporada z ginekologiem?

Wybierz termin konsultacji ze specjalistą
Zarezerwuj dogodną datę i godzinę konsultacji.

Wypełnij ankietę medyczną
Odpowiedz na kilka pytań, które pomogą lekarzowi ocenić Twój stan zdrowia. Jeśli kontynuujesz leczenie, załącz wcześniejszą receptę.

Poczekaj na kontakt od lekarza
W wybranym terminie lekarz zadzwoni, aby przeprowadzić konsultację.

Odbierz dokumentację
Po decyzji lekarza otrzymasz receptę i/lub zalecenia SMS-em i e-mailem – bez wychodzenia z domu.
Leczenie endometriozy – pytania i odpowiedzi
Nie znalazłeś tego czego szukasz? Sprawdź:
Leki stosowane w leczeniu endometriozy:
Przeczytaj na blogu:
Endometrioza – co to jest?
Endometrioza to przewlekła choroba, w której tkanka błony śluzowej trzonu macicy (endometrium) wszczepia się i aktywnie funkcjonuje poza jego jamą – najczęściej w jajnikach, jajowodach, otrzewnej miednicy mniejszej, ale również może występować w jelicie grubym czy pęcherzu moczowym. Szacunki Światowej Organizacji Zdrowia wskazują, że może dotyczyć 10 % kobiet w wieku rozrodczym; w Polsce problem ten może obejmować nawet 2–3 mln pacjentek. Choroba ma charakter polimorficzny, wywołuje miejscowe włóknienie i przewlekły stan zapalny, a nawet niewielkie ognisko może generować znaczne dolegliwości bólowe oraz pogorszenie płodności.
Patogeneza nie jest w pełni wyjaśniona. Najczęściej przywołuje się teorię wstecznej menstruacji (regurgitacji – przedostania się komórek endometrium do jamy otrzewnej poprzez jajowód). Coraz większy nacisk kładzie się na zjawiska immunologiczne, zaburzenia metabolizmu estrogenów i predyspozycje genetyczne. Niezależnie od pierwotnej przyczyny kluczowe znaczenie ma estrogenozależna aktywacja ognisk, która napędza reakcję zapalną i angiogenezę, a w konsekwencji powstawanie zrostów i torbieli czekoladowych jajników (najczęstsza postać torbieli endometrialnej).
Objawy endometriozy
Kliniczna obraz choroby jest zmienny, jednak dominującym objawem pozostaje ból:
- dysmenorrhoea – miesiączki tak bolesne, że wymagają stałego przyjmowania analgetyków, co często powoduje absencjię w pracy;
- chronic pelvic pain – przewlekły ból miednicy niezależny od cyklu;
- dyspareunia – głęboki ból w trakcie lub po stosunku płciowym;
- dyschezja i dysuria cykliczna, wzdęcia („endobelly”), krwawienia z przewodu pokarmowego lub dróg moczowych w okresie menstruacji, gdy ogniska naciekają jelito czy pęcherz;
- niepłodność bądź utrudnione zajście w ciążę (dotyczy 30–50 % chorych).
Lista symptomów stale się wydłuża, gdyż ogniska mogą występować nawet w płucach czy na przeponie – stąd epizody odmy opłucnowej lub krwioplucia skorelowane z cyklem miesięcznym. Co znamienne, około 25 % kobiet pozostaje bez jawnych objawów bólowych, a chorobę wykrywa się przypadkowo np. podczas laparoskopii z innego powodu.
Endometrioza – do jakiego lekarza się zgłosić?
Pierwszym kontaktem zwykle jest ginekolog, ale kluczowa okazuje się wizytą u specjalisty zajmującego się leczeniem endometriozy. Ze względu na wieloogniskowy charakter schorzenia w opiekę bywają zaangażowani również chirurdzy, urolodzy, gastrolodzy, dietetycy i fizjoterapeuci uroginekologiczni. Fundacja „Pokonać Endometriozę” zwraca uwagę, że od pojawienia się pierwszych dolegliwości do postawienia rozpoznania mija w Polsce średnio ok. 10 lat – opóźnienie spowodowane jest niską świadomością zarówno społeczną, jak i często niedostatecznym doświadczeniem lekarzy pierwszego kontaktu.
W praktyce każde z niżej wymienionych wskazań powinno skłonić do konsultacji w ośrodku referencyjnym:
- ból menstruacyjny uniemożliwiający codzienne funkcjonowanie;
- przewlekły ból miednicy > 3 mies.;
- zaburzenia płodności;
- objawy gastrologiczne lub urologiczne cyklicznie zbieżne z miesiączką;
- podejrzenie torbieli jajnika.
Diagnostyka endometriozy
Rozpoznanie opiera się na triadzie: wywiad + badanie ginekologiczne + diagnostyka obrazowa. Eksperckie USG transwaginalne jest badaniem pierwszego rzutu; w podejrzeniu zmian głęboko naciekających (DIE) lub lokalizacji niestandardowych uzupełnia się je USG transrektalnym oraz rezonansem magnetycznym miednicy.
Laparoskopia z biopsją histopatologiczną pozostaje złotym standardem potwierdzającym chorobę i umożliwia jednoczesne leczenie chirurgiczne. W praktyce klinicznej coraz częściej wykorzystuje się klasyfikacje (ASRM, Enzian) pozwalające na precyzyjne określenie stopnia zaawansowania i planowanie terapii.
Badania dodatkowe
Etap | Cel | Przykłady badań |
Laboratoryjne | Wykluczenie anemii, niedoborów, markerów zapalnych | Morfologia, CRP, ferrytyna, wit. D |
Obrazowe | Ocena rozległości i lokalizacji | USG TV, TRUS, MRI |
Fertility work-up | Ocena rezerwy jajnikowej i drożności jajowodów | AMH, HSG, USG AFC |
Leczenie endometriozy
Leczenie endometriozy to proces wieloetapowy, który współcześnie postrzega się nie jako jednorazową interwencję, lecz jako długoterminowe zarządzanie chorobą – podobnie jak w przypadku cukrzycy czy nadciśnienia.
Pierwszym filarem, czyli farmakoterapią, obejmuje się zarówno leki przeciwbólowe, jak i rozbudowaną terapię hormonalną: od klasycznych dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych i czystych progestagenów (np. dienogest), przez antagonistów GnRH (elagoliks, relugoliks), aż po stosowane w trudnych przypadkach inhibitory aromatazy łączone z progestagenem. Dobór preparatu opiera się na ocenie nasilenia bólu, wieku pacjentki, jej rezerwy jajnikowej oraz planów rozrodczych; konieczne bywa włączanie terapii „add-back” (niewielkie dawki estrogenów i/lub progestagenów), aby ograniczyć skutki uboczne hipoestrogenizmu, takie jak utrata gęstości kości czy uderzenia gorąca.
Drugim filarem pozostaje leczenie operacyjne – dziś najczęściej laparoskopowe, niekiedy z użyciem robota, z opcją fluorescencyjnego barwienia ICG dla lepszej wizualizacji naczyń. Zabieg może przyjmować formę ablacji powierzchownych ognisk, resekcji torbieli czekoladowych, a w głębokiej endometriozie jelitowej nawet segmentalnej resekcji jelita; o jego zakresie decyduje zespół składający się z ginekologa, chirurga kolorektalnego i urologa. Po operacji wskazane jest utrzymanie supresji hormonalnej, ponieważ ryzyko nawrotu w ciągu pięciu lat sięga 40 %.
Trzecim, równie ważnym filarem jest wsparcie komplementarne: dieta o działaniu przeciwzapalnym (bogata w kwasy ω-3, uboga w produkty wysoko przetworzone), suplementacja witaminy D i magnezu, regularna aktywność fizyczna dostosowana do możliwości (pilates, joga, ćwiczenia dna miednicy), fizjoterapia uroginekologiczna redukująca napięcie mięśniowo-powięziowe oraz techniki psychoterapeutyczne zmniejszające centralną sensytyzację bólu.
Coraz częściej włącza się też opiekę psychologiczną i edukację w zakresie zdrowia seksualnego, ponieważ przewlekły ból negatywnie wpływa na relacje partnerskie. Kluczowe jest, aby decyzje terapeutyczne zapadały w dialogu z pacjentką, przy aktywnym monitorowaniu skuteczności i tolerancji leczenia – oznacza to regularne konsultacje, aktualizację planów prokreacyjnych oraz gdy trzeba, płynne przechodzenie między farmakoterapią a chirurgią lub łączenie obu metod. Takie zindywidualizowane, wielokierunkowe podejście daje największą szansę na kontrolę objawów, ochronę płodności i poprawę jakości życia kobiet żyjących z endometriozą.
Leki na endometriozę
W zestawie terapeutycznym ginekologa leki na endometriozę tworzą dziś zróżnicowaną grupę preparatów, których wspólnym mianownikiem jest ograniczanie wytwarzania lub działania estrogenów i wygaszanie przewlekłego stanu zapalnego towarzyszącego ogniskom choroby.
Klasyczne dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne (etynyloestradiol + drospirenon czy gestoden) hamują owulację, zmniejszają liczbę krwawień „mikromiesiączkowych” w otrzewnej i – przy ciągłym schemacie podawania – stopniowo wyciszają aktywność zmian; trzeba jednak pamiętać o ryzyku zakrzepicy żylnej, mastalgii i nudnościach, dlatego przed włączeniem terapii ocenia się czynniki trombofilne oraz styl życia pacjentki.
Za filar leczenia długoterminowego uznaje się dziś progestageny, przede wszystkim dienogest (m.in. Visanne, Endovelle, Probella), który dzięki wysokiemu powinowactwu do receptora progesteronowego indukuje decidualizację i atrofię ektopowego endometrium, a przy podawaniu ciągłym zapewnia stabilny profil bezpieczeństwa i – co istotne w polskich realiach – częściową refundację; alternatywę stanowi system wewnątrzmaciczny z lewonorgestrelem, pozwalający lokalnie utrzymywać wysokie stężenie hormonu przy minimalnym wpływie ogólnoustrojowym.
Dla kobiet z umiarkowanymi lub ciężkimi objawami, które nie odpowiadają na leczenie pierwszej linii, dostępne są leki działające u źródła osi podwzgórze–przysadka–jajnik. Stosowane od lat analogi GnRH (leuprorelina, goserelina) wywołują odwracalną „sztuczną menopauzę”, ale limitują czas terapii do 12–24 miesięcy z powodu utraty gęstości kości. Ich miejsce coraz częściej zajmują antagoniści GnRH: elagoliks, który w badaniach klinicznych z dodatkiem terapii add-back skutecznie redukował ból przy znacznie łagodniejszym wpływie na BMD, oraz relugoliks w złożonej tabletce z estradiolem i octanem noretysteronu (Ryeqo/Myfembree), zatwierdzonej w UE w 2023 r. do leczenia endometriozy – dzięki stałej mikrodawce estrogenowo-gestagenowej znacząco ograniczono objawy hipoestrogenizmu, zachowując efekt analgetyczny. W najtrudniejszych, opornych przypadkach sięga się po inhibitory aromatazy (anastrozol, letrozol), które blokują konwersję androgenów do estradiolu również w tkankach obwodowych; z uwagi na groźbę szybkiej osteopenii zawsze łączy się je z progestagenem i suplementacją wapniowo-witaminową.
Farmakologiczną paletę zamykają niesteroidowe leki przeciwzapalne, stosowane doraźnie jako uzupełnienie terapii hormonalnej, oraz bogaty katalog interwencji wspomagających. W świetle badań obserwacyjnych dieta antyzapalna wzbogacona w omega-3, kurkuminę, N-acetylocysteinę czy resweratrol może dodatkowo modulować ekspresję cytokin i redukować dolegliwości bólowe, choć suplementy te pozostają jedynie terapią uzupełniającą.
Ostateczny wybór, sekwencja i łączenie poszczególnych opcji zależą od wieku chorej, nasilenia objawów, planów macierzyńskich oraz tolerancji działań niepożądanych; kluczowe znaczenie mają regularne wizyty kontrolne z oceną gęstości mineralnej kości, profilu lipidowego i ciśnienia krwi, które pozwalają wcześnie wychwycić powikłania i zoptymalizować dawkowanie. W ten sposób nowoczesne leki na endometriozę stają się narzędziem personalizowanej strategii, umożliwiającej długofalową kontrolę choroby przy zachowaniu dobrej jakości życia pacjentek.
Działania niepożądane i monitorowanie
- progestageny – przejściowe plamienia, trądzik, wahania nastroju;
- analogi GnRH – uderzenia gorąca, spadek libido, odwapnienie kości (konieczność add-back therapy estrogenowo-progestagenowej);
- inhibitory aromatazy – bóle stawowo-mięśniowe, osteopenia.
Regularne kontrole (gęstość mineralna kości, lipidogram, ciśnienie tętnicze) pozwalają wyprzedzić powikłania i dostosować schemat dawkowania.
Leczenie operacyjne endometriozy
Chirurgia w endometriozie ma dwojaki cel – diagnostyczny i terapeutyczny. Leczenie operacyjne endometriozy wykonywane jest obecnie głównie metodą laparoskopową, co dzięki powiększeniu i optyce 3D/4K umożliwia precyzyjną ablację lub resektomię ognisk, wycięcie torbieli jajników oraz uwolnienie zrostów przy minimalnym urazie tkanek.
Wskazania do operacji
- brak poprawy po ≥ 6 mies. adekwatnej terapii hormonalnej;
- torbiele endometrialne > 3–4 cm powodujące dolegliwości lub zagrażające rezerwie jajnikowej;
- głęboka endometrioza z objawami ze strony jelita czy układu moczowego (ryzyko niedrożności, wodonercza);
- planowanie ciąży (operacja zachowawcza zwiększa szansę spontanicznego poczęcia);
- podejrzenie transformacji nowotworowej (rzadkie, ale istotne).
W wyspecjalizowanych centrach zabieg jest „szyty na miarę” – zakres resekcji, wykorzystanie energii (plazma argonowa, laser CO₂) i potrzeba zespolenia jelitowego ustala się indywidualnie. Po operacji zaleca się leczenie supresyjne, gdyż choroba ma tendencję do nawrotów; dlatego połączenie chirurgii i długoterminowej terapii hormonalnej uchodzi dziś za złoty standard.
Endometrioza pozostaje chorobą nieuleczalną, ale dzięki postępowi w dziedzinie obrazowania, farmakologii i technik małoinwazyjnych można skutecznie łagodzić jej objawy i poprawiać płodność pacjentek. Kluczem jest wczesna diagnoza, interdyscyplinarne podejście i świadomy udział pacjentki w decyzjach terapeutycznych. Optymalizacja farmakoterapii – zwłaszcza racjonalny dobór leków na endometriozę – oraz precyzyjna chirurgia laparoskopowa stanowią obecnie komplementarne filary terapii, które w wielu przypadkach umożliwiają chorym powrót do pełni aktywności zawodowej i społecznej.