Objawy zapalenia zatok: jak możesz je rozpoznać?
Autor: Marta Chruścińska / artykuł konsultowany z dr Małgorzatą Śmiechurą
Typowe objawy zapalenia zatok to uczucie niedrożności nosa i rozsadzający ból twarzoczaszki.
Znasz to?
Jeśli do tego dołączysz podwyższoną temperaturę i ogólne osłabienie... to prawdopodobnie jest to ta infekcja.
Pamiętaj, że zapalenie zatok może przerodzić się z odmiany wirusowej w bakteryjną, a wtedy będzie dla Ciebie szczególnie uciążliwe.
Zadbaj o swoje zdrowie i skonsultuj się z lekarzem, ponieważ nieleczone infekcje zatok mogą prowadzić do znacznie gorszych powikłań, niż tylko ogólne rozdrażnienie.
Obserwuj swój organizm i ból, który towarzyszy zapaleniu zatok.
Jego specyficzne występowanie może wskazywać na konkretne podłoże zapalenia – od zatok czołowych po szczękowe.
Spis treści:
Czym jest zapalenie zatok?
Jakie są objawy zapalenia zatok?
Jak odróżnić ból zatok od bólu głowy powodowanego zapaleniem zatok?
Jak leczyć zapalenie zatok i łagodzić objawy?
Gorączka przy zapaleniu zatok
Domowe sposoby łagodzące nieprzyjemne objawy zapalenia zatok
Zapalenie zatok, czyli jedna z częstszych infekcji górnych dróg oddechowych
Jeśli mowa o zapaleniu zatok, to... musisz wiedzieć (z autopsji), jak bardzo jest to uciążliwe schorzenie.
Na czym właściwie polega praca zatok i skąd może wziąć się ich zainfekowanie?
Zatoki są Zatoki przynosowe to przestrzenie powietrzne w kościach twarzoczaszki.pokryte błoną śluzową , które są połączone z jamą nosową . – chyba tak to być powinno uwypukleniami błony śluzowej tworzącymi swego rodzaju komory połączone z jamą nosową, umiejscowione wewnątrz twarzoczaszki.
Łącznie jest ich 8 – po dwie pary zatok czołowych, szczękowych, sitowych i klinowych.
U osoby zdrowej wypełnione są przede wszystkim powietrzem oraz niewielką ilością jałowej wydzieliny śluzowej, która jest na bieżąco usuwana za pomocą specjalnego mechanizmu rzęskowego.
I tutaj zaczyna się problem...
Bo jeśli występuje stan zapalny zatok (pierwotnie zazwyczaj wywołany zakażeniem o podłożu wirusowym), to jest to czynnik, który znacznie upośledza ten mechanizm.
Dlatego powstający w jego wyniku obrzęk śluzówek ogranicza możliwość odpływu wydzieliny i powoduje jej zaleganie w zatokach.
To właśnie to uczucie „zatkanego nosa”, który właściwie tylko chwilowo jest drożny po wydmuchaniu wydzieliny, która się tam znajduje.
Jest to bardzo uciążliwe, zwłaszcza w nocy – prawda?
Poza tym stwarza to idealne warunki do rozwoju dalszych zakażeń, np. bakteryjnych, które w pierwszej kolejności można poznać po zmianie kolory wydzieliny – z przezroczystej i wodnistej (wirusowej), na gęstą zielonkawą wydzielinę (bakteryjną).
Ale czy to jedyne objawy zapalenia zatok?
Objawy zapalenia zatok: gorączka, osłabienie, złe samopoczucie
Zazwyczaj w pierwszej kolejności zapalenie zatok jest wywołane przez wirusy.
I choć w konsekwencji nieleczonej infekcji może dojść do nadkażenia bakteryjnego znajdującej się w zatokach wydzieliny, to w dużej mierze objawy przechodzenia choroby są podobne.
I wyjątkowo uciążliwe.
W przypadku ostrego wirusowego zapalenia zatok, które z reguły trwa od 7 do 10 dni, obrzęk śluzówek i zaleganie dużych ilości patologicznej wydzieliny powodują takie symptomy, jak:
- uczucie zatkania nosa, ból, zwiększenie gęstości i lepkości kataru;
- spływanie wydzieliny z zatok po tylnej ścianie gardła, powodujące podrażnienie dróg oddechowych i związany z tym kaszel;
- ból zatok, subiektywnie odczuwany jako silny ucisk w obrębie twarzoczaszki, uczucie rozpierania twarzy, zwłaszcza przy pochylaniu;
- nadwrażliwość na dotyk i ruch głową;
- zaburzenie węchu;
- gorączka;
- nieswoiste objawy przeziębienia: katar, lekko podwyższona ciepłota ciała, osłabienie, uczucie rozbicia.
W przypadku nadkażenia bakteryjnego, wyżej wymienione objawy zapalenia zatok stają się jeszcze bardziej uciążliwe.
Dlaczego?
Ponieważ w infekcji bakteryjnej zatok:
- wydzielina gęstnieje, jest zabarwiona na żółto, pomarańczowo lub zielonkawo, ma nieprzyjemny ropny zapach;
- ból twarzoczaszki nasila się, często ma charakter jednostronny;
- nasilają się dolegliwości ogólnoustrojowe: gorączka przekracza 38 stopni, może pojawić się także silny ból gardła i intensywny kaszel, a także bóle mięśniowo-stawowe oraz osłabienie;
- w wynikach badań krwi stwierdza się podwyższone OB/CRP.
W nazewnictwie medycznym wyróżnia się jeszcze przewlekłe zapalenie zatok.
Objawy w tym przypadku są zbliżone do postaci ostrej o podłożu wirusowym, przy czym mają mniejsze natężenie, ale znacznie dłuższy czas występowania – powyżej 12 tygodni.
Jeśli borykasz się z zapaleniem zatok od dłuższego czasu, a choroba ma charakter nawracający – koniecznie skontaktuj się z laryngologiem.
Ból zatok kontra ból głowy spowodowany zapaleniem zatok – jak sobie z nimi radzić?
Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów choroby jest silny ból zatok.
Uczucie to wzmaga się wtedy, kiedy poruszasz głową.
Najsilniejszy ból występuje zazwyczaj wtedy, kiedy się schylasz, np. zakładając buty.
Znasz to uczucie, prawda?
W dodatku objawy nasilają się też od kichania oraz kaszlu, które często towarzyszą zapaleniu zatok.
Ma to związek z obrzękiem śluzówek, zaleganiem wydzieliny, wytworzeniem swoistego podciśnienia, a także ogólnym zwiększeniem tkliwości w czasie choroby.
Jeśli zdarzyło Ci się chorować na zatoki, to z pewnością wiesz, że ból jest naprawdę dokuczający, monotonny i mocno uciskający.
Może powodować Twoją dekoncentrację oraz ogólne problemy z samopoczuciem.
Bardzo często mówi się w tym kontekście o uczuciu rozpierania twarzy, a nawet całej głowy.
U wielu osób występuje uczucie nabrzmienia czaszki, aczkolwiek ma ono charakter wyłącznie subiektywny.
Nie martw się – to tylko odczucie, aczkolwiek bardzo nieprzyjemne.
Obiektywnie nabrzmiałe są jedynie zatoki, ewentualnie także błona śluzowa nosa.
Pomocne w tym przypadku mogą być ogólnodostępne leki przeciwbólowe i duża dawka odpoczynku.
Po prostu... połóż się do łóżka i staraj zasnąć.
Sen w tym przypadku to naprawdę dobre lekarstwo, zwłaszcza, że w międzyczasie zazwyczaj zaczynają działać leki przeciwbólowe.
Pamiętaj jednak aby ułożyć głowę nieco wyżej niż zazwyczaj, co sprawi, że zalegająca wydzielina będzie miała (chociaż minimalny) odpływ.
Czasem naprawdę ciężko rozgraniczyć ból zatok od bólu głowy, choć można powiedzieć, że jedno jest zależne od drugiego.
Ból głowy od zatok odczuwany może być w różnych obszarach twarzoczaszki, w zależności od tego, która z ich par została objęta infekcją.
Typowe lokalizacje to:
- czoło – centralnie, na linii brwi lub lekko powyżej. To typowy objaw infekcji zatok czołowych;
- szczęki, policzki, okolice poniżej oczu, symetrycznie lub jednostronnie – tak objawia się zapalenie zatok szczękowych;
- nasada nosa, poniżej linii brwi – jeśli jednocześnie występuje obrzęk powiek, z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić zapalenie zatok sitowych;
- szczyt głowy, a także okolice nasady ucha – możliwe zapalenie zatok klinowych.
Do tego należy dodać inne, mniej charakterystyczne lokalizacje bólu, często występujące w przypadku powikłań zapalenia zatok (zwłaszcza bakteryjnego i przewlekłego), do których należy zaliczyć stany zapalne oczodołu oraz mózgu (m.in. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych).
Jak widzisz – z zapaleniem zatok nie ma przelewek.
I choć w większości infekcji wystarczy zażycie środków przeciwbólowych, to nie można jednak od tego uzależniać całego leczenia.
Jeśli zapalenie zatok przerodzi się z wirusowego w bakteryjne – być może konieczne będzie wprowadzenie antybiotykoterapii.
Zawsze lepiej jest się skonsultować z lekarzem, zwłaszcza wtedy, kiedy zapalenie zatok dodatkowo objawia się także gorączką i osłabieniem.
Poza tym... naprawdę nie jesteś się w stanie sam zdiagnozować.
Zdarza się bowiem, że zapalenie zatok jest powikłaniem problemów natury stomatologicznej, w tym przede wszystkim głębokiej, nieleczonej próchnicy, ale też samych zabiegów ze szczególnym uwzględnieniem leczenia kanałowego oraz usunięcia zęba.
Ból wtedy może być odczuwany w całym obszarze pomiędzy oczodołem, a górnym rzędem zębów.
W takim przypadku – konsultacja ze stomatologiem oraz wykonanie zdjęcia RTG może być niezbędne w celu potwierdzenia diagnozy.
Jak leczyć zapalenie zatok i łagodzić objawy?
Leczenie zatok tak naprawdę uzależnione jest od tego, co wywołało infekcję.
Jeśli infekcja jest o podłożu bakteryjnym, konieczne może okazać się przyjmowanie antybiotyku (zazwyczaj ogólnie działającej amoksycyliny).
Poza tym lekarz może zalecić Ci także przyjmowanie preparatów w postaci kropel czy aerozolu do nosa, pomagającego nawilżyć śluzówkę i rozrzedzić zalegającą w zatokach wydzielinę.
Leki przeciwbólowe wskazane są wtedy, kiedy odczuwasz wyjątkowo nieprzyjemne uciskanie zatok, które z kolei może prowadzić do wyżej wspomnianych bólów głowy.
Popularne preparaty na zapalenie zatok to także te substancje, które obkurczają błonę śluzową (zawierające chlorowodorek pseudoefedryny), co prowadzi do lepszej wentylacji zatok.
Tak naprawdę leczenie zatok to leczenie objawowe, bo o ile możesz przyjmować leki przeciwwirusowe czy antybiotyki (a nawet musisz – jeśli zaleci lekarz), o tyle tak naprawdę chodzi o łagodzenie objawów, które odczuwasz, jeśli do infekcji już doszło.
I tak np. warto mieć w swojej apteczce także leki przeciwgorączkowe, ponieważ zapalenie zatok może sprawiać, że Twój organizm będzie ostro walczył z infekcją objawiając się gorączką, nierzadko także taką powyżej 38 stopni Celsjusza.
Objawy typu dreszcze czy zimne poty mogą wskazywać na podwyższoną temperaturę.
Początkowo daj organizmowi powalczyć, jeśli jednak temperatura zacznie przewyższać, tzw. stan podgorączkowy – lepiej zażyć środki na zbicie temperatury.
Gorączka, czyli... ?
Podwyższona temperatura ciała, zazwyczaj powyżej 37 stopni Celsjusza.
Jest reakcją obronną Twojego organizmu na infekcję, która toczy się w jego wnętrzu.
W takiej sytuacji może być ona spowodowana infekcją: wirusową, bakteryjną, grzybiczą, alergiczną.
Po co właściwie taki mechanizm?
Organizm w taki sposób zwiększa skuteczność mechanizmów obronnych, dzięki czemu wytwarza, np. więcej przeciwciał do walki z chorobą.
Gorączkę głównie można rozdzielić na:
- temperaturę do 37°C – stan podgorączkowy;
- temperaturę powyżej 37°C, która jeśli przekroczy 38°C, może wskazywać na ostry stan gorączkowy.
Zazwyczaj po organizmie widać, że temperatura wzrasta.
Ciało się poci, występują dreszcze czy spierzchnięte usta.
Warto jednak mieć w swojej apteczce także termometr, dzięki czemu będzie można zmierzyć aktualną temperaturę ciała.
Jak pomóc sobie w walce z zapaleniem zatok domowymi sposobami?
Przede wszystkim pamiętaj o tym, że w pierwszej kolejności należy stosować leczenie zalecone przez lekarza.
Jeśli je stosujesz, to oczywiście możesz pomagać sobie domowymi sposobami.
Jakimi?
Zwróć większą uwagę na odpowiednią ilość snu oraz wypoczynek.
Zdecydowanie nie będą sprzyjać Ci teraz nocne pogawędki przez telefon czy noc zarwana na oglądaniu nowego sezonu ulubionego serialu.
W ułatwieniu oddychania mogą pomóc Ci inhalacje z dodatkiem olejków eterycznych (np. na bazie eukaliptusa rozrzedzającego wydzielinę) a także ciepłe okłady na czoło i nos.
Inhalacje dobrze jest wspomagać płukaniem (irygacją nosa).
Do tego celu możesz kupić w aptece specjalne zestawy zawierające butelkę oraz roztwory do rozpuszczenia, które możesz stosować (zazwyczaj 1-2 razy dziennie).
Pamiętaj także o piciu dużej ilości wody (w połączeniu z np. sokiem z czarnego bzu – ogólnie poprawiającym Twoją odporność), co rozrzedzi wydzielinę i pomoże się jej szybciej pozbyć.
Jeśli nie musisz – to nie wychodź w okresie infekcji z domu.
Lekarz rodzinny podczas konsultacji może wystawić Ci zwolnienie lekarskie.
Nie zapominaj jednak o wietrzeniu pomieszczeń, w których przebywasz.
Rozsądna dawka świeżego powietrza poprawi Twoje ogólne samopoczucie, a wymiana powietrza wpłynie na szybszą rekonwalescencję.
Jeśli jesteś palaczem – postaraj się zminimalizować ilość wypalanych dziennie papierosów w trakcie zapalenia zatok (o ile w ogóle masz na to siłę). :)
Natomiast jeśli jesteś biernym palaczem – poproś bliskie Ci osoby o palenie na zewnątrz, np. na balkonie.
Zapalenie zatok często powodowane jest czynnikami środowiskowymi, które dodatkowo podrażniają Twoje śluzówki.
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Małgorzata Konaszczuk, Ostre zapalenie zatok przynosowych jest zwykle następstwem kataru, Puls Medycyny, 03-06-2015, na podstawie: Postępowanie w ostrym zapaleniu zatok przynosowych w praktyce lekarza rodzinnego. Stanowisko 4 Towarzystw (StanForT), Family Medicine & Primary Care Reviev 2014; 16,4: 393-398. Wyd. Conitnuo.
- Elżbieta Tryka, Zapalenie zatok przynosowych, Nowa Medycyna 2/2009
Podobne artykuły
