Ostre zapalenie zatok: dlaczego może być dla Ciebie niebezpieczne?

Pojawił się u Ciebie katar, brak drożności nosa, ucisk wywołujący ból głowy w okolicy czołowej, grzbietu nosa, gorączka i osłabienie?

To może być ostre zapalenie zatok!

Zazwyczaj trwa ono około tygodnia, jednak może przerodzić się w przewlekłe i nawracające zapalenie zatok, związane np. z porami roku.

Niestety... ostre zapalenie zatok jest dosyć podstępne, bo jeśli zbagatelizujesz jego objawy – może przeistoczyć się w postać bakteryjną, którą znacznie trudniej wyleczyć domowymi sposobami.

Być może niezbędne okaże się wdrożenie antybiotykoterapii.

Na co zwrócić uwagę?

 

Jak może objawiać się u Ciebie ostre zapalenie zatok?

Choć zapalenie zatok można podzielić na to o podłożu bakteryjnym lub wirusowym, to jeśli chodzi konkretnie o ostrą postać choroby – zazwyczaj jest ono spowodowane wirusami.

U niektórych osób ostre zapalenie zatok występuje nawet kilka razy w roku, w szczególności w okresie wiosennych oraz jesiennych przesileń – czyli po prostu przeziębień.

Choroba atakuje jedną lub więcej par zatok, czyli wypełnionych powietrzem komór przylegających do jamy nosowej, będących uwypukleniami błony śluzowej i służących m.in. do nawilżania i ogrzewania wdychanego powietrza.

Ile czasu może męczyć Cię ostre zapalenie zatok?

Zazwyczaj trwa ono od 7 do 10 dni, jednak może zdarzyć się, że naprawdę silne zapalenia przedłużają się – nawet do 12 tygodni.

Trzeba przyznać, że ostre zapalenie zatok zazwyczaj ustępuje samo – niekiedy przy wsparciu delikatnych środków farmakologicznych (np. nawilżających kropli do nosa), a zazwyczaj na zwolnieniu lekarskim.

Należy jednak uważać na bakteryjne nadkażenie infekcji, w które może przerodzić się wirusowa postać zapalenia zatok.

Poza tym... musisz pamiętać o tym, że nawet jeśli ostre zapalenie zatok często mija samoistnie, to bagatelizowanie objawów, sugerujących wizytę u lekarza rodzinnego, może być dla Ciebie po prostu niebezpieczne.

Bo jeśli ostre zapalenie zatok przerodzi się w stan przewlekły,  to będzie wymagało już bardziej zaawansowanego leczenia.

Poza tym warto zwrócić uwagę na to, gdzie pojawia się ból w przebiegu ostrego zapalenia zatok.

Dlaczego?

Ponieważ zatoki przynosowe to przestrzenie powietrzne, które są zlokalizowane w bezpośrednim położeniu jam nosa i wyróżnia się:

• zatoki szczękowe;
• zatoki czołowe;
• zatoki klinowe;
• zatoki sitowe.

 

Jeśli ból jest skupiony wokoło szczęki, zęba czy policzków – może oznaczać problemy nie z zatokami czołowymi, a z zatokami szczękowymi.

Do takich powikłań może dojść w przypadku problemów z próchnicą czy infekcją przebiegającą w zębie.

Zatem nie zawsze ostre zapalenie zatok będzie oznaczało ból zlokalizowany blisko oczodołów, a ty weźmiesz ten czynnik jako pewnik przemęczenia czy stresu spowodowanego np. zbyt dużym zaciskaniem szczęki.

Czujność i obserwacja objawów to podstawa.

I ta wiedza na pewno pomoże lekarzowi lepiej zdiagnozować towarzyszące Ci objawy ostrego zapalenia zatok.

 

Jakie są przyczyny pojawienia się ostrego zapalenia zatok?

Ostre zapalenie zatok przynosowych najczęściej powodowane jest przez jeden z kilku szczepów wirusów (wirusowe zapalenie zatok), wśród których wymienić można w szczególności:

• rinowirusy;
• adenowirusy;
• wirusy RS (respiratory syncytial);
• wirusy paragrypy.
• koronawirusy

 

Takie zapalenia (jeśli nie przerodzą się w bakteryjną postać) zazwyczaj samoistnie mijają.

A jeśli dojdzie do nadkażenia bakteryjnego (bakteryjne zapalenie zatok) – to co jest tego powodem?

Zazwyczaj bakterie, tj.:

• dwoinka zapalenia płuc (Streptococcus pneumoniae), czyli tlenowa bakteria gram-dodatnia należąca do grupy paciorkowców alfa-hemolizujących;
• pałeczki gram-ujemne, w tym przede wszystkim Haemophilus influenzae i Moraxella catarrhalis.

 

Ale to nie wszystko.

Ostre zapalenie zatok może być także spowodowane infekcją grzybiczą (grzybicze zapalenie zatok), powodowaną przez:

• grzyby pleśniowe – (Mucor Fresen, Rhizopus, Aspergilus);
• drożdżaki (Candida albicans).

 

Jeśli występuje u Ciebie przewlekła postać zapalenia zatok, zwróć uwagę na wnętrza, w których często przebywasz lub wentylację w samochodzie.

Zdarza się, że zawilgocone pomieszczenia lub nieczyszczona klimatyzacja w aucie (albo biurze) może wpływać na nawracanie infekcji.

Co jeszcze – poza wirusami, bakteriami i grzybami – może powodować pojawienie się zapalenia zatok?

Ostatnim bezpośrednim czynnikiem wywołującym ostre zapalenie zatok przynosowych jest reakcja alergiczna (alergiczne zapalenie zatok), zwłaszcza uczulenie na substancje lotne (np. pyłki, pyły, roztocza kurzu).

Alergicy z pewnością są bardziej narażone na tego typu infekcje.

Dlatego wiosna i pylenie różnego rodzaju roślin, a także okres grzewczy zimą (i towarzyszące mu kwitnienie niektórych grzybów) – nie będą Ci sprzyjać.

Poza tym istnieje także parę czynników, które mogą ułatwiać patogenom rozwój ostrego zapalenia zatok.

Są to m.in.:

• infekcje wirusowe różnego typu;
• nosicielstwo paciorkowców alfa-hemolizujących;
• zaburzenia anatomiczne – np. skrzywienie przegrody nosa;
• polipy nosa;
• palenie papierosów, ekspozycja na pyły przemysłowe i grzewcze;
• próchnica zębów;
• osłabiony układ odpornościowy;
• częste zmiany klimatu i podróżowanie;
• mukowiscydoza.

 

Jeśli z przynajmniej jednej z powyższych przyczyn chorujesz na zapalenie zatok przewlekle – czyli cyklicznie, co np. 2 miesiące – warto zgłosić się do lekarza laryngologa.

Ostre zapalenie zatok, choć w większości przypadków wykazuje tendencję do ustępowania po niedługim czasie, tworzy niestety ryzyko bardzo niebezpiecznych powikłań.

W skrajnych przypadkach – nawet śmiertelnych.

Najczęściej wymieniane powikłania ostrego zapalenia zatok, to:

• powikłania oczodołowe, których efektem może być pogorszenie widzenia oraz silny ból głowy: ropień podokostnowy wewnątrz oczodołu lub w kąciku oka, ropowica oczodołu – choroba zapalna o podłożu bakteryjnym, zespół szczytu oczodołu;
• powikłania wewnątrzczaszkowe, zazwyczaj będące bardzo ciężkimi schorzeniami, obejmującymi m.in. struktury mózgu: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, ropień mózgu, zapalenie szpiku kości czaszki.

 

Jak widzisz – nie ma z tym żartów.

 

Jakie objawy towarzyszą ostrej postaci zapalenia zatok?

Objawy ostrego zapalenia zatok różnią się w zależności od czynnika, który dane zapalenie wywołał.

Te zapalenia zatok, które wywołane zostały przez wirusy, zazwyczaj objawiają się, np.:

• niedrożnością nosa;
• obecnością patologicznej wydzieliny w jamach zatok;
• spływaniem wydzieliny po tylnej ścianie gardła;
• bólem głowy/twarzy w okolicach czoła, nosa oraz policzków;
• zaburzeniami węchu;
• lekkim bólem gardła;
• katarem, kichaniem;
• gorączką, zazwyczaj w okolicy 38 stopni Celsjusza,
• nieprzyjemnym zapachem z ust;
• zmęczeniem;
• bólem/zatkaniem ucha;
• zmniejszonym poczuciem smaku;
• osłabieniem, uczuciem rozbicia.

 

Jeśli zmagasz się z powyższymi objawami, to zazwyczaj wystarczy po prostu porządnie odpocząć i przyjmować leki dostępne bez recepty w aptece i wzmacniać swoją odporność.

Może się jednak zdarzyć, że dojdzie do przejścia infekcji wirusowej w bakteryjną.

Jeśli infekcja przerodzi się w ostre bakteryjne zapalenie zatok, to w badaniu krwi może podwyższone OB/CRP, a objawy stają się bardziej uciążliwe.

Zazwyczaj nie ma potrzeby robić badań krwi przy infekcjach zatok, ale wszystko zależy tak naprawdę od przebiegu choroby i stanu pacjenta.

Jeśli zapalenie zatok zmieniło postać na bakteryjną, to może Ci wtedy dokuczać:

• ropna wydzielina z nosa, wyraźne przebarwienie kataru (odcień żółty, lekko pomarańczowy lub zielonkawy), czasem z domieszką krwi
• nasilony ból jednego z obszarów twarzoczaszki, często jednostronny;
• gorączka powyżej 38 stopni;
• silne bóle mięśniowo-stawowe;
• mocne osłabienie;
• ropienie oczu, obrzęk powiek
• nawracający charakter – po fazie pozornej poprawy stanu zdrowia często następuje zaostrzenie objawów.

 

Kiedy rozpocząć leczenie ostrego zapalenia zatok?

Jeśli masz możliwość – to od razu powinieneś zwolnić tempo.

Nie chodzi o to, żeby od następnego dnia brać zwolnienie lekarskie, ale żeby bacznie obserwować swój organizm.

Ubieraj się odpowiednio do pogody, pij odpowiednio dużą ilość płynów, żeby nie doprowadzać do zalegania wydzieliny w zatokach.

Spróbuj także podkładać więcej poduszek pod głowę podczas spania, co także sprawi, że wydzielina będzie miała łatwiejszy odpływ i nie będzie się tak bardzo odkładać w zatokach.

Oczywiście prócz leków przeciwzapalnych możesz poprosić farmaceutę o polecenie środków, które pomogą w pierwszej fazie zapalenia zatok.

Bo musisz wiedzieć, że leczenie ostrego zapalenia zatok można podzielić na kilka faz, w zależności od charakteru choroby oraz czasu jego trwania.

W pierwszych dniach stosuje się przede wszystkim tzw. domowe sposoby na zapalenie zatok oraz leki na zapalenie zatok bez recepty, np.:

• krople udrażniające nos;
• leki mukolityczne zmniejszające lepkość śluzu;
• niesteroidowe leki przeciwzapalne;
• środki nawilżające na bazie soli fizjologicznej lub wody morskiej;
• płukanie zatok za pomocą irygatora;
• ciepłe okłady na czoło i zatoki;
• inhalacje z dodatkiem olejków eterycznych.

 

Co ważne: kropli obkurczających śluzówkę nie należy stosować dłużej, niż 6-8 dni.

Zawsze stosuj się do wytycznych z ulotki i pamiętaj, że zbyt długie stosowanie preparatów donosowych może uzależnić błonę śluzową i spowodować, że obrzęk stanie się codziennością.

W przypadku występowania objawów powyżej 10 dni lub wyraźnego ich zaostrzenia po 5 dniach, lekarz może przepisać miejscowe glikokortykosteroidy, ewentualnie także leki przeciwhistaminowe oraz te stymulujące działanie układu odpornościowego.

Pamiętaj, że antybiotyki są włączane wyłącznie w sytuacji, gdy infekcja nabierze charakteru bakteryjnego.

Może się wtedy nasilić gorączka, która przekroczy 38 kresek na termometrze.

W takim przypadku antybiotykiem pierwszego wyboru jest zazwyczaj amoksycylina, a jeśli okaże się nieskuteczna, zastosować można inne leki, takie jak amoksycylina z klawulanianem, cefuroksym, ceftriakson, cefotaksym, moksifloksacyna, lewofloksacyna.

Jako, że antybiotyki w Polsce przepisywane są wyłącznie na receptę – taką oczywiście będziesz musiał otrzymać od lekarza.

Jeśli jednak z jakiś przyczyn nie możesz się umówić na wizytę lekarską w swojej przychodni, zawsze możesz skorzystać z konsultacji telefonicznej z lekarzem rodzinnym w Dimedic.

Dzięki temu nie wychodząc z domu otrzymasz zestaw odpowiednich leków, które pozwolą Ci pokonać zapalenie zatok.

Co ważne – lekarz online może przepisać Ci nie tylko e-receptę, ale także zwolnienie (jeśli występuje taka konieczność).

 

Domowa apteczka – czyli jak pomóc sobie w leczeniu zapalenia zatok domowymi sposobami

Na początku przebiegu choroby można po prostu leczyć objawy.

Masz gorączkę?

Weź leki przeciwgorączkowe!

Męczy Cię katar?

Pij dużo ciepłych napojów (np. ziołowych herbat), które pomogą rozrzedzić zalegającą wydzielinę w zatokach.

Poza tym – inhalacje, nie tylko te po prostu z samym wrzątkiem, ale i z dodatkiem, np. olejku eukaliptusowego, pozwolą na szybsze uporanie się z infekcją.

Ile razy w ciągu dnia należy to robić?

Zazwyczaj koło 3-4 razy dziennie.

Możesz także nawilżać powietrze w pomieszczeniu, jeśli nie masz do tego specjalistycznego sprzętu, to wystarczy zmoczyć ręcznik i skropić go wyżej wspomnianym olejkiem eukaliptusowym.

No i oczywiście trzeba dbać o to, aby ręcznik był cały czas wilgotny.

Pamiętaj także o tym, aby dużo odpoczywać i jeśli czujesz potrzebę snu – pozwolić sobie na to.

Osłabiony organizm może domagać się od Ciebie odpoczynku, co jest zupełnie normalne.

Jeśli nie chcesz, aby infekcja się pogłębiła - zadbaj o siebie i spędź parę dni w domu pod kocem.

 

Na ostre zapalenie zatok chorują nie tylko dorośli, ale także dzieci!

Tak naprawdę występowanie ostrej postaci zapalenia zatok kompletnie nie zależy od wieku.

Męczący kaszel czy niedrożny nos i zmęczenie, to zazwyczaj najczęstsze objawy.

Musisz wiedzieć, że zatoki dziecka kształtują się przez jakiś czas po narodzinach.

Wraz z rozwojem dopiero się upowietrzniają i kształtują, dlatego to, w jakiej lokalizacji konkretnie ulokuje się zapalenie zależy po prostu od wieku dziecka.

Najmłodsze dzieci zazwyczaj chorują na zapalenie zatok sitowych (bo rozwijają się one jako pierwsze), a starsze – na zapalenie zatok klinowych czy zapalenie zatok szczękowych.

Tak naprawdę dopiero w wieku nastoletnim najczęstsze okazuje się zapalenie zatok czołowych.

Co istotne – powikłania są naprawdę rzadkie i często domowe sposoby (np. inhalacje) pomagają w leczeniu problemów z zatokami u dzieci.

Niezbędne jednak okazuje się pozostanie w domu i w pewien sposób - odłączenie się od możliwości zarażenia innymi patogenami, np. w szkole.

Niestety osłabiona odporność, która może wynikać z przebiegu infekcji sprawia, że organizm może nie poradzić sobie z innymi zarazkami.

Poza tym dzieci (tak jak i dorośli) chorujący na ostre zapalenie zatok odczuwają duży dyskomfort z powodu osłabienia i zmęczenia, co zdecydowanie nie sprzyja skupieniu na nauce.

Jeśli natomiast jesteś w ciąży i odczuwasz objawy, które mogą świadczyć o zapaleniu zatok – czym prędzej zgłoś się do lekarza.

Stosowanie jakichkolwiek leków w ciąży bez wiedzy lekarza prowadzącego nie jest zbyt roztropne.

Nawet jeśli chodzi o domowe sposoby walki z przeziębieniem, np. syrop z cebuli czy inhalacje.

Dlaczego?

Ponieważ może okazać się, że w organizmie rozwija się poważniejsza infekcja a maskowanie tego domowymi sposobami tylko uśpi Twoją czujność.

---

Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:

Lekarz internista online

Lekarz pediatra online

E-recepta online

---

Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.