Migdałki – rodzaje, lokalizacja. Jakie są choroby migdałków?
Autor: Magdalena Sroka / artykuł konsultowany z dr Justyną Milewską
Migdałki, szczególnie w pierwszych latach życia, stanowią obronę immunologiczną dla organizmu dziecka.
To tzw. tarcza ochronna przed bakteriami, wirusami i innymi drobnoustrojami.
Niekiedy jednak następuje przerost migdałków, który zarówno dzieciom, jak i dorosłym, utrudnia funkcjonowanie i może powodować wiele powikłań.
Jakie są rodzaje migdałków w organizmie człowieka?
Jakie objawy wywołują chore migdałki i kiedy konieczne jest ich wycięcie?
Migdałki – lokalizacja i funkcje migdałków
Migdałek jest elementem układu limfatycznego gardła.
Odpowiada on za usuwanie toksyn i szkodliwych substancji z organizmu.
Z kolej migdałki są odpowiedzialne za transport wdychanych cząstek do układu limfatycznego i ich neutralizację.
Migdałki są zlokalizowane w różnych miejscach w gardle.
Gdy mówimy o migdałkach, najczęściej mamy na myśli migdałki podniebne, które znajdują się między grzbietem języka, a języczkiem (po obu stronach gardła).
Poza migdałkiem podniebnym wyróżnia się także:
- migdałek gardłowy (tzw. trzeci migdałek),
- językowy,
- trąbkowy.
Migdałek gardłowy znajduje się w nosowej części gardła, językowy jest zlokalizowany za językiem, a trąbkowy jest ulokowany w ujściu trąbki słuchowej do gardła.
Wszystkie wymienione rodzaje migdałków wchodzą w skład pierścienia gardłowego Waldeyera, który jest częścią układu odpornościowego błon śluzowych.
Głównym zadaniem migdałków jest ochrona przed wirusami, bakteriami i innymi drobnoustrojami, które mogą być szkodliwe dla organizmu człowieka.
Czyli podstawową funkcją migdałków jest funkcja obronna (związana z produkcją przeciwciał).
Migdałki pełnią najważniejszą rolę w wieku dziecięcym.
Niestety w wieku dorosłym mogą być źródłem zakażeń (szczególnie podniebne, to właśnie na nich pojawiają się stany zapalne).
Jakie więc mogą być choroby dotykające migdałków?
Migdałki i ich schorzenia – zapalenie migdałków podniebiennych, przewlekłe zapalenie migdałków i ropień okołomigdałkowy
Migdałki podniebne są szczególnie narażone na infekcje (są podatne na zakażenie bakteriami, wirusami i drobnoustrojami).
Każdą infekcję zwykle rozpoczyna charakterystyczny ból migdałków, który może zwiastować m.in.:
- anginę, czyli zapalenie migdałków podniebiennych i błony śluzowej gardła,
- przewlekłe zapalenie migdałków,
- ropień okołomigdałkowy.
Angina (ICD-10: J03) to inaczej zapalenie migdałków podniebiennych i błony śluzowej gardła, wywołane przez bakterie paciorkowce β-hemolizujące z grupy A.
Bakteryjna postać anginy nosi nazwę anginy ropnej.
Angina jest chorobą zakaźną przenoszoną drogą kropelkową i jej ropna odmiana ma zwykle gwałtowny przebieg (bardziej odczuwalne objawy).
Objawami anginy są:
- bardzo silny ból gardła promieniujący do uszu, który może znacznie utrudniać przełykanie, a nawet mówienie,
- zaczerwienienie tylnej ściany gardła,
- obrzęk i rozpulchnienie błony śluzowej gardła,
- powiększenie i przekrwienie migdałków podniebiennych,
- czerwony i opuchnięty języczek podniebienny,
- osłabienie, uczucie rozbicia i ogólne złe samopoczucie.
W zależności od podłoża choroby, infekcję leczy się antybiotykiem (angina bakteryjna) lub objawowo, bez antybiotyku (angina wirusowa).
Leczenie infekcji wirusowej polega na:
- odpowiedniej dawce odpoczynku i snu,
- spożywaniu dużej ilości płynów,
- przyjmowaniu doustnych leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych,
- stosowaniu miejscowych farmaceutyków łagodzących ból i zapalenie gardła.
Innym rodzajem choroby, która może dotykać migdałków podniebnych, jest przewlekłe zapalenie migdałków.
Przewlekłe zapalenie migdałów jest zwykle następstwem nawracających zapaleń, a ich przyczyną może być zakażenie bakteriami tlenowymi i beztlenowymi.
Objawami przewlekłego zapalenia migdałków mogą być:
- częste i stale nawracające bóle gardła,
- nieprzyjemny zapach z ust,
- osłabienie i zmęczenie,
- podwyższona temperatura ciała.
Leczenie choroby może mieć różny przebieg.
Niekiedy wystarczy płukanie jamy ustnej preparatami dostępnymi na receptę lub w aptece bez recepty.
Czasem, gdy dolegliwości są nasilone, konieczne jest zastosowanie antybiotykoterapii.
W przypadku braku poprawy nie wyklucza się leczenia chirurgicznego – tj. usunięciu migdałków podniebnych.
Migdałki mogą być także narażone na ropień okołomigdałkowy, który jest powikłaniem nieleczonej lub niedostatecznie wyleczonej anginy.
Ropień ten jest tzw. zbiornikiem z treścią ropną i znajduje się w okolicy migdałków między torebką otaczającą migdałek podniebienny a boczną ścianą gardła.
Schorzenie to charakteryzuje się:
- intensywnym, jednostronnym bólem gardła i jego zaczerwienieniem,
- opuchlizna gardła i języczka,
- trudnościami w połykaniu,
- powiększeniem węzłów chłonnych.
Niestety, nawracający ropień okołomigdałkowy jest jednym ze wskazań do usunięcia migdałków podniebnych.
A jakie są inne wskazania?
Kiedy należy usunąć migdałki?
Przerost migdałków podniebnych i tzw. trzeci migdał
Z usunięciem migdałków zwykle kojarzy nam się zabieg usunięcia tzw. trzeciego migdałka.
Trzeci migdał, czyli migdał gardłowy, jest częścią układu odpornościowego małych dzieci i bierze czynny udział w walce z infekcjami.
W późniejszych latach życia – zanika lub jest ledwo widoczny i nie pełni żadnych funkcji.
A jak to się dzieje, że trzeci migdał przerasta?
To właśnie jedna z konsekwencji częstych infekcji górnych dróg oddechowych i zapaleń migdałków, choć może przerastać w wyniku alergii pokarmowych czy innych chorób.
Objawami przerośniętego migdałka są:
- zatkany i niedrożny nos,
- problemy ze spaniem i chrapanie,
- ból gardła,
- powiększone węzły chłonne,
- wysiękowe zapalenie ucha.
Trzeci migdał może powodować także problemy z oddychaniem i bezdechy, zwłaszcza u małych dzieci. Wtedy wskazaniem jest usunięcie trzeciego migdałka, czyli adenotomia.
Adentomia jest krótkim zabiegiem, który wykonuje lekarz laryngolog.
Po takim zabiegu u dzieci poprawia się drożność nosa i nosogardła, dzięki czemu mogą one swobodnie oddychać przez nos.
Ustępują także bezdechy w czasie snu.
Jednak nie tylko migdał gardłowy (tzw. trzeci migdał) potrafi przerastać.
W medycynie spotyka się także zjawisko przerostu migdałków podniebnych.
I jego także nie należy bagatelizować.
Masz problemy z migałkami lub potrzebujesz pomocy lekarskiej w związku z rozwijającą się infekcją w okolicy gardła?
Skorzystaj z dedykowanej konsultacji lekarskiej na infekcje dróg oddechowych, dostępnej nawet w niedziele i święta!
Podobnie jak w przypadku trzeciego migdałka, przerost migdałków podniebnych może powodować bezdechy senne.
Objawy także są podobne, tj.: trudności w połykaniu i oddychaniu, chrapanie, czy bardzo częste infekcje górnych dróg oddechowych.
I również z tym zjawiskiem należy się zgłosić do lekarza laryngologa.
Migdałki zostają wycięte jedynie w sytuacji, gdy jest to konieczne i zawsze wiąże się to z dokładną diagnozą lekarza laryngologa.
Wskazaniami do wycięcia migdałków są przede wszystkim:
- częste stany zapalne zatok,
- nawracające ropnie,
- przewlekły ból gardła,
- nawracające infekcje ucha,
- problemy ze słuchem,
- niepoprawna wymowa.
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Podobne artykuły
