Czym jest grzybicze zapalenie zatok? Objawy i sposoby leczenia
Autor: Marta Chruścińska / artykuł konsultowany z dr Małgorzatą Śmiechurą
Grzyby drożdżopodobne występują wszędzie: w wodzie, glebie i powietrzu.
Nic więc dziwnego, że są także na ludzkim organizmie, a człowiek wszędzie ma z nimi styczność.
Nie wszystkie gatunki grzybów są chorobotwórcze, niektóre natomiast są w stanie spowodować wiele chorób, w tym problemy z grzybiczym zapaleniem zatok.
Grzyby lubią wilgoć i ciepło, a więc błony śluzowe nosa i zatok to dla nich idealne miejsce.
Niestety osoby z problemami z układem odpornościowym mają większą tendencję do chorób o podłożu grzybiczym.
Jak leczyć grzybiczne zapalenie zatok i czy jest ono groźne dla Twojego zdrowia?
Czym jest grzybicze zapalenie zatok?
Zapalenie zatok zazwyczaj spowodowane jest wirusami (wirusowe zapalenie zatok) bądź bakteriami (bakteryjne zapalenie zatok).
Ale nie tylko.
Grzybica zatok to infekcja grzybicza, która atakuje wypełnione powietrzem zatoki przynosowe (czołowe, szczękowe, klinowe lub sitowe).
Można je podzielić na inwazyjne i nieinwazyjne.
Do grupy inwazyjnych zapaleń przede wszystkim zalicza się takie zapalenie grzybicze (nazywane pioronującym), które może spowodować martwicę niedokrwienną tkanek.
Z kolei te nieinwazyjne, to np. przewlekłe zapalenie zatok czy zapalenie zatok na tle alergicznym.
Najczęstszymi kolonizatorami zatok są zazwyczaj grzyby z rodzaju:
- Aspergillus,
- Fusarium,
- Mucorales.
Ale... jest ich dużo więcej.
Grzyby, które mogą powodować problemy z zatokami to także:
- Candida,
- Alternaria,
- Penicillum,
- Phycomycetes,
- Zygomycetes.
Obecność grzybów w jamie nosowej oraz zatokach może przyczynić się do nadwrażliwości oraz rozwoju alergicznego grzybiczego zapalenia zatok.
Jeśli temat nie wydaje Ci się poważny, to...
Musisz wiedzieć, że grzybica zatok może rozprzestrzeniać się dalej, np. na sąsiadujące struktury czy inne pary zatok.
Jeśli problem przejdzie do zatok sitowych, to może to doprowadzić do stanów zapalnych oczodołów i problemów, które mogą powodować także upośledzenie widzenia.
Problemy z zatokami z powodu działania grzybów i... alergii
Sądzisz, że grzybicze zapalenie zatok to już wszystko?
Otóż, nie... tutaj może nastąpić jeszcze miks alergii i grzybów atakujących Twoje zatoki.
Alergiczne grzybicze zapalenie zatok przynosowych jest odmianą przewlekłego zapalenia zatok, związaną z IgE - zależną reakcją nadwrażliwości organizmu na grzyby.
Natomiast grzybicze zapalenie zatok jest jedną z odmian infekcji, która zazwyczaj rozwija u pacjentów cierpiących na niedobory odporności.
W dodatku... Inwazyjne grzybicze zapalenie zatok może przybrać postać ostrą (ostre zapalenie zatok) lub przewlekłą.
Kto jest na to najbardziej narażony?
Na inwazyjne grzybicze zapalenie zatok najczęściej chorują pacjenci z:
- schorzeniami hematologicznymi;
- cukrzycą;
- nieprawidłowościami anatomicznymi, np. skrzywioną przegrodą nosową;
- polipami nosa;
- mukowiscydozą;
- HIV;
- neutropenią powodowaną chemioterapią;
- po przeszczepie szpiku oraz transplantacji narządów;
- chorobę diagnozuje się też u pacjentów długotrwale przyjmujących glikokortykosteroidy.
Jak objawiają się poszczególne typy grzybiczego zapalenia zatok?
Ogólnie problemy z zatokami zazwyczaj mają podobne objawy.
Istnieje jednak parę niuansów, które pozwalają lekarzowi odróżnić różne postaci zapalenia zatok od siebie.
Ostre grzybicze zapalenie zatok zazwyczaj rozpoznaje się na podstawie następujących objawów:
- gorączka;
- bóle twarzy;
- zatkany nos;
- kaszel;
- krwawienia z nosa;
- nieprzyjemny zapach z ust;
- osłabienie;
- zaburzenia widzenia;
- częste infekcje górnych dróg oddechowych.
Przewlekłe grzybicze zapalenie zatok z kolei objawia się tak samo jak alergiczne grzybicze zapalenie zatok oraz inne odmiany przewlekłego stanu zapalnego nosa i zatok.
Głównymi s bez tego słowa objawami przewlekłego zapalenia zatok przynosowych (PZZP) są:
- okresowe bóle głowy;
- obecność wydzieliny w jamie nosowej;
- zaburzenia węchu;
- nawracające infekcje górnych dróg oddechowych.
W przypadku powikłań PZZP u chorych mogą wystąpić zaburzenia neurologiczne.
Jeśli choroba występuje u Ciebie, dobrze jest wykonać badania krwi, tomografię komputerową zatok i badanie mykologiczne.
Dzięki temu lekarz będzie miał pewność co do patogenu, który wywołuje przewlekły stan choroby.
Grzyby kontra leczenie -– jak walczyć z grzybiczym zapaleniem zatok?
Przede wszystkim musisz wiedzieć, że grzybicze zapalenie zatok (tzw. inwazyjne) wymaga leczenia preparatami przeciwgrzybiczymi. Leki na zapalenie zatok o charakterze grzybiczym to przede wszystkim takie leki jak:
- amfoterycyna B;
- flucytozyna;
- flukonazol;
- itrakonazol;
- worykonazol;
- posakonazol;
- kaspofungina;
- mikafungina.
Wymienione leki zazwyczaj podaje się łącznie – najczęściej amfoterycynę B z flucytozyną, flukonazolem lub kaspofunginą.
Oczywiście odpowiednie połączenie dobierze dla Ciebie lekarz laryngolog.
Do tego wszystkiego niezbędny jest także zabieg oczyszczania zatok.
Dlaczego?
Taki zabieg pozwala oczyścić zatoki z nagromadzonych drobnoustrojów, aby leki miały większe szanse na powodzenie leczenia.
Co warto podkreślić, grzybicze zapalenie zatok występuje głównie u pacjentów z niedoborem odporności, dlatego w czasie leczenia zatok bardzo ważny jest nadzór nad chorobą pierwotną.
To znaczy?
Musisz jednocześnie leczyć to, co mogło doprowadzić do pojawienia się problemów z zatokami, np. przyjmować leki na anemię.
Ponadto -– wskazane jest także unikanie czynników zaburzających odporność, w tym czasie lepiej nie korzystaj z basenu czy używania skrajnych temperatur w samochodzie.
Z kolei... Grzybicze zapalenia zatok związane z reakcją nadwrażliwości organizmu wymaga innego leczenia niż postać inwazyjna.
Zastosowanie znajdują tutaj przede wszystkim leki przeciwhistaminowe II generacji oraz donosowe glikokortykosteroidy.
Do najczęściej stosowanych leków przeciwhistaminowych zaliczają się:
- cetyryzyna;
- loratadyna;
- desloratadyna;
- ebastyna;
- feksofenadyna;
- bilastyna;
- rupatadyna.
A jak leczyć zapalenia zatok o podłożu jednocześnie grzybiczym i alergicznym?
W leczeniu alergicznego grzybiczego zapalenia zatok wykorzystuje się następujące donosowe glikokortykosteroidy:
- budesonide;
- beclomethasone;
- tramcinolone acetonide;
- unisolide;
- mometasone uorate;
- uticasone fuorate;
- uticasone propionate.
U pacjentów z alergicznym grzybiczym zapaleniem zatok może być wskazana także immunoterapia, czyli metoda mobilizacji układu odpornościowego, często wykorzystywana w leczeniach chorób czy ogólnej profilaktyki.
Domowe sposoby wspierania kuracji przeciwgrzybiczej zapalenia zatok
W leczeniu zapalenia zatok grzybiczego oraz alergicznego grzybiczego zapalenia zatok także można wykorzystywać domowe sposoby na zapalenie zatok.
Oczywiście prawdopodobnie nie będą one wystarczające jako jedyna kuracja, ale zdecydowanie wspomogą leczenie farmakologiczne zalecone przez laryngologa na receptę.
Przede wszystkim możesz postawić na płukanie zatok (jeśli nie występują przeciwko temu żadne przeciwwskazania, np. rany w nosie), co pozwoli udrożniać nos i szybciej pozbywać się zalegających tam patogenów.
Do tego celu możesz wykorzystać gotowe roztwory dostępne w aptece, np. z dodatkiem wody morskiej.
Możesz także wspomagać leczenie stosując inhalacje na zatoki, nie musisz mieć żadnego specjalistycznego sprzętu.
Wystarczy naczynie odporne na temperaturę, wrzątek i na przykład - olejek eteryczny czy roztwory soli fizjologicznej.
Nakrywasz głowę ręcznikiem i po prostu wdychasz parę wodną.
Ale to nie wszystko.
Musisz także pamiętać o odpowiednim nawadnianiu organizmu.
To oczywiście jest ważne podczas każdej choroby czy przeziębienia, ale w przebiegu zalegającej wydzieliny ma spore znaczenie.
Nawadnianie organizmu po prostu pomaga rozrzedzać to, co zalega w zatokach.
Pacjenci, którzy chorują na nawracające zapalenie zatok zdecydowanie powinni zainwestować także w nawilżacz powietrza, który zbawienny będzie zwłaszcza zimą, w okresie grzewczym.
Jeśli jednak nie chcesz wydawać pieniędzy, zawsze możesz nawilżać powietrze rozwieszając (najlepiej na noc) pranie w pokoju, w którym śpisz.
Możesz także na kaloryferze wieszać wilgotny ręcznik.
Co prawda takie sposoby tylko nawilżają powietrze, a nie je oczyszczają (jak nawilżacz, który przepuszcza powietrze przez specjalne filtry), natomiast komfort Twojego snu i stan zatok mimo wszystko poprawi się.
W przypadku problemów z grzybiczym zapaleniem zatok (zwłaszcza nawracającym zapaleniem zatok) warto szczegółowo zbadać otoczenie, w którym się przebywa.
Być może do Twojego mieszkania wdała się wilgoć, która jest idealnym siedliskiem dla grzybów?
A może... jesteś zawodowym kierowcą, a stan klimatyzacji w samochodzie pozostawia wiele do życzenia?
Czasem po prostu wystarczy się dokładniej rozejrzeć po otaczającym środowisku.
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Barbara Lorkowska-Zawicka, Patryk Hartwich, Paweł Stręk, Grzybica zatok przynosowych – wyzwanie dla współczesnej farmakoterapii, Magazyn otorynolaryngologiczny lipiec-wrzesień 2017, 63, XVI, 87–93.
- Piotr Kurnatowski, Farmakoterapia grzybiczego zapalenia zatok przynosowych, Otorynolaryngologia 2010, 9(1):13-17.
- Antoni Krzeski, Agnieszka Jędrusik, Współczesne poglądy na alergiczne grzybicze zapalenie błony śluzowej jamy nosowej i zatok przynosowych, Alergia Astma Immunologia, 2001, 6(2), 65-68.
Podobne artykuły
