Telemedycyna i teleopieka: czym jest, jak działa, co można leczyć na odległość

Konsultacja z e-receptą Lek. rodzinny Specjalista

Telemedycyna jest tak stara jak sama komunikacja między ludźmi. Pierwsze problemy zdrowotne na odległość były rozwiązywane za pomocą różnego rodzaju listów. Potem – razem z pojawieniem się telefonu – leczenie i diagnozowanie na odległość stało się łatwiejsze i na pewno szybsze. Już pod koniec XIX wieku wielu lekarzy i pacjentów pokładało ogromne nadzieje w tej nowoczesnej formie komunikacji. Nowoczesnej jak na tamte czasy. Ale ponad sto lat po wynalezieniu telefonu pojawił się ogólnodostępny internet, a to sprawiło, że telemedycyna wręcz eksplodowała. Przychodnie online, lekarze online, recepty online… To wszystko stało się dostępne. Ale jeśli masz w sobie odrobinę sceptycyzmu, to jestem pewien, że zadasz sobie pytanie: czy w przychodniach online jest faktycznie… lekarz? 

Początki telemedycyny

Telemedycyna to w praktyce medycyna na odległość; pozwala na komunikację między pacjentem a lekarzem na odległość oraz diagnozowanie chorób bez konieczności osobistego kontaktu. Podstawowy element diagnozy, czyli wywiad z pacjentem, jest realizowany najczęściej za pomocą rozmowy telefonicznej lub wideorozmowy. Pacjent – podobnie jak podczas wizyty w gabinecie – odpowiada na pytania lekarza, które pozwalają lepiej ustalić jego stan zdrowia oraz zdiagnozować problem, z którym przyszedł. 

Postęp technologiczny pozwala telemedycynie na precyzyjne diagnozowanie na odległość. Możliwość przesyłania danych o stanie zdrowia za pośrednictwem urządzeń peryferyjnych, które pacjent ma w domu, daje lekarzowi jeszcze lepszy obraz zdrowia pacjenta. Różnego rodzaju akcesoria medyczne, od opasek mierzących puls i ciśnienie, aż do połączenia urządzeń monitorujących funkcje życiowe, mogą przesyłać dane na odległość – od pacjenta do lekarza. Nawet jeśli znajdują się na dwóch krańcach świata (jak się okazuje – nawet dalej). Dzięki temu możliwe jest nie tylko diagnozowanie na odległość, ale również opieka nad chorymi i monitorowanie stanu ich zdrowia. 

Historia telemedycyny, czyli od listów do operacji na odległość

Pierwsze zastosowania medycyny są równie dawne, co komunikacja między ludźmi na odległość. Jednak prawdziwą rewolucją było wynalezienie telefonu. Pierwsze wzmianki o rozwiązaniach telemedycznych pojawiły się w szanowanym na całym świecie piśmie medycznym „The Lancet” w 1879 – anonimowy autor relacjonował w nim przypadek diagnozowania dziecka przez telefon. 

Dalszy rozwój telemedycyny nastąpił dopiero w epoce lotów kosmicznych. Obsługa naziemna musiała w jakiś sposób monitorować stan zdrowia kosmonautów – obecna technologia nie oferowała żadnych tego typu rozwiązań. Między innymi dlatego rozpoczęto prace nad systemem diagnozowania na odległość – raptem kilkuset tysięcy kilometrów. 

W tym samym czasie prowadzono też prace nad rozwojem cywilnej telemedycyny. Pod koniec lat 60. XX wieku świat nie tylko wysłał ludzi na księżyc, ale też sprawił, że wielu pacjentów może liczyć na pomoc lekarską na odległość. Telemedycyna w tamtym czasie była rozwijana głównie w Stanach Zjednoczonych – przeznaczono na ten cel spore sumy, dzięki którym poprawiono dostęp do opieki medycznej w niedostępnych obszarach kraju. 

W latach 70. i 80. XX wieku telemedycyna gruntowała swoją pozycję i potwierdzała przydatność. Prawdziwa rewolucja telemedyczna nastąpiła wraz z pojawieniem się internetu na początku lat 90. XX wieku. Możliwość prowadzenia transmisji wideo czy podłączania peryferyjnych urządzeń sprawiły, że możliwości diagnozowania i leczenia na odległość wzrosły. 

Również prawo szło w parze z telemedycyną – coraz bardziej przyjazne ustawodawstwo czy wypracowanie wspólnych narzędzi, które zapewniają bezpieczeństwo, a przy okazji – najwyższą jakością usług. Ostatnie lata przyniosły intensywny rozwój takich usług, jak telekonsultacje (recepty online), teleradiologia, teleopieka, telerehabilitacja czy telekardiologia (EKG przez telefon). Co ciekawe: do telemedycyny zalicza się również prowadzenie operacji chirurgicznych na odległość.

Jak działa telemedycyna?

Podobnie jak w przypadku innych dziedzin medycyny, telemedycyna ma wiele gałęzi, odmian i rodzajów. Mimo wszystko istotą pomocy medycznej na odległość jest to, że po jednej stronie jest pacjent, a po drugiej – specjalista od zdrowia (lekarz, pielęgniarz, rehabilitant). 

Między innymi dlatego telemedycynę dzieli się na kilka (lub kilkanaście) odmian: 

• telekonsultacje – konsultacje medyczne online, realizowane w oparciu o rozmowę telefoniczną lub wideorozmowę;
• stawianie diagnozy online – na podstawie wywiadu medycznego i wysłanych przez pacjenta badań;
• wydawanie recepty online – wypisywanie recept na podstawie telekonsultacji;
• tele-EKG (EKG na telefon, telekardiologia) – możliwość monitorowania parametrów pracy serca na odległość, przez telefon lub dodatkowe akcesoria;
• teleopieka – kompleksowe usługi wspierające osoby starsze i przewlekle chore: na odległość;
• telerehabilitacja – zdalne wsparcie pacjentów w dochodzeniu do sprawności po urazach, wylewach, zawałach, etc.;
• teleradiologia – przesyłanie wyników badań (RTG, USG, TK, MR) pomiędzy pacjentem a lekarzem, a także – między zespołami lekarskimi;
• konsultacje pomiędzy lekarzami różnych specjalizacji, z różnych ośrodków, możliwość odbycia wirtualnego konsylium, a nawet kierowania operacją na odległość.

 A to tylko część możliwości, które oferuje każdego dnia telemedycyna. Zarówno chorym pacjentom, jak i tym, którzy potrzebują przedłużyć receptę na przyjmowane leki. 

Telemedycyna: co można leczyć na odległość?

Telemedycyna – w zależności od tego jak działa konkretna przychodnia czy przychodnia online – oferuje bardzo wiele możliwości leczenia. Począwszy od monitorowania stanu zdrowia pacjentów, przez przedłużanie recept online i wystawianie diagnoz, aż po natychmiastowe podejmowanie działań, które ratują osoby dotknięte na przykład udarami. 

Rozwiązania telemedyczne sprawdzają się na przykład w USA – służą tam do utrzymania opieki nad pacjentami żyjącymi w dużej odległości od przychodni czy szpitali. Jednak największą popularnością – w Polsce i na świecie – cieszy się praktyczna strona telemedycyny: możliwość konsultacji lekarskich o dowolnej porze, z wystawieniem recepty. To szczególnie ważne dla osób, które regularnie przyjmują konkretne jakieś leki, a co za tym idzie – muszą często odwiedzać lekarza i odpowiedzieć na kilka kontrolnych pytań tylko po to, żeby otrzymać receptę. 

Lekarz online sprawdza się w szczególności w przypadku chorób wstydliwych: różnego rodzaju trądzików (zwłaszcza różowatego), chorób grzybicznych czy infekcji intymnych (też przenoszonych drogą płciową). Telemedycyna pozwala na szybsze przyniesienie ulgi chorym, a dodatkowo usuwa element wstydu podczas bezpośredniego kontaktu z lekarzem. 

Ale to nie wszystkie choroby, które mogą być leczone dzięki telemedycynie. Mogą to być na przykład: 

• kłopoty z niedoczynnością tarczycy;
• łagodzenie objawów menopauzy;
• pomoc w rzucaniu palenia;
• kłopoty z potencją czy przedwczesnym wytryskiem;
• zapalenie pęcherza;
• alergia;
• czy konsultacje dotyczące przepisania antykoncepcji hormonalnej (np. tabletek antykoncepcyjnych) online.

 A to tylko niewielki wycinek tego, co oferują przychodnie online, takie jak Dimedic. Coraz częściej pojawiają się konsultacje online z lekarzami pierwszego kontaktu, którzy pomagają w ocenie stanu zdrowia i na przykład – pomagają leczyć przeziębienie, grypę lub inne choroby, które dotykają każdego. 

To pozwala oszczędzić czas na stanie w kolejkach i dużo nerwów w związku z sytuacjami, w których w 5 minut po otwarciu przychodni nie możesz zapisać się do lekarza pierwszego kontaktu. Zwłaszcza, że telemedycyna wprowadza nową jakość w leczeniu: dostępność przez całą dobę, 7 dni w tygodniu i – co nie mniej ważne – brak kolejek. Jednak skoro jest tak idealnie, to może się rodzić pewne pytanie.

Komu naprawdę pomaga telemedycyna?

Telemedycyna oferuje wygodne rozwiązania dla szerokiej grupy pacjentów. Jak się okazuje – poza bardzo specyficznymi formami opieki, z wizyt lekarskich na odległość chętnie korzystają też osoby, które naprawdę cenią swój czas. Wśród najważniejszych grup docelowych telemedycyny trzeba wymienić: 

Osoby cierpiące na choroby „wstydliwe”

Wynika to w dużej mierze z ciężaru, jaki wiąże się z obecnością w konkretnej przychodni. 

Tego typu stres może nie tylko wpływać negatywnie na zdrowie pacjenta, ale też na przebieg konsultacji medycznej. 

Problemy zdrowotne takie jak zaburzenia erekcji, przedwczesny wytrysk, choroby weneryczne, grzybica narządów płciowych, zlecanie testów w kierunku chorób przenoszonych drogą płciową, depresja, czy różnego rodzaju nieestetyczne dermatozy – dzięki telemedycynie ich diagnozowanie oraz leczenie może być znacznie łatwiejsze dla pacjenta. 

Pacjenci cierpiący na choroby przewlekłe i obniżające mobilność

Dzięki telemedycynie mogą regularnie korzystać z konsultacji lekarskich bez wychodzenia z domu. 

Oznacza to także, że nie muszą oni każdorazowo odwiedzać przychodni lub szpitla w celu otrzymania recepty na leki, które muszą przyjmować przez wiele lat. 

Wśród takich schorzeń należy wymienić nadciśnienie, cukrzycę, miażdżycę, łuszczycę czy trądzik. 

Kobiety korzystające z antykoncepcji hormonalnej lub hormonalnej terapii zastępczej

W wielu przypadkach wizyty tego typu mogą ograniczyć się do podstawowego wywiadu i analizy wcześniej wykonanych badań. 

Konsultacje lekarskie online pozwalają na znaczną oszczędność czasu – nie tylko na samo oczekiwanie na konsultację w przychodni, ale również na dojazd do gabinetu lekarskiego. 

Mieszkańcy mniejszych miejscowości, w tym na terenach słabo zaludnionych

Telemedycyna dla wielu z nich stała się rewolucją i znacznie poprawiła jakość życia oraz dostępność opieki medycznej. 

W sytuacji w której najbliższy gabinet lekarski lub przychodnia są oddalone o wiele kilometrów, wizyty telemedyczne znacznie poprawiają jakość życia oraz pozwalają na wcześniejszą diagnostykę. 

Ponadto pozwalają na zmniejszenie kosztu realnego wizyty lekarskiej (dojazd, czas), nawet jeśli to wizyta na NFZ. 

Osoby o obniżonej mobilności

W przypadku osób starszych czy z poważnymi ograniczeniami ruchowymi (wiek, przewlekła choroba, itp.) telemedycyna ułatwia utrzymanie kontaktu z lekarzem oraz monitorowanie stanu zdrowia w znacznie łatwiejszy sposób. 

Pacjenci ceniący swój czas

Wiele konsultacji czy wizyt lekarskich jest ograniczona czasowo i terytorialnie. 

W większych miastach kolejki do specjalistów czy nawet lekarzy pierwszego kontaktu nie pozwalają na szybką diagnostykę. 

To dodatkowa zaleta konsultacji telemedycznych: umożliwiają kontakt z lekarzem w terminie dogodnym dla pacjenta, a do tego w znacznie krótszym czasie niż w przypadku przychodni stacjonarnej. 

Czy telemedycyna jest bezpieczna? 

Tak, telemedycyna jest bezpieczna. Chociaż pacjenci tego nie widzą, przychodnie online podlegają bardzo restrykcyjnym regulacjom i wymogom. 

Konsultacje medyczne online, procedury analizowania danych i odpowiedzi podawane podczas wywiadów czy wreszcie wystawianie i przekazywanie recept – każdy z tych elementów podlega szczegółowej kontroli. Głównie po to, żeby pacjenci byli bezpieczni, a jakość usług świadczonych przez przychodnie online – najwyższa. 

Na terenie Unii Europejskiej i krajów niezrzeszonych funkcjonuje wiele organów regulujących usługi telemedyczne. Wśród nich warto wymienić chociażby Care Quality Commission czy General Medical Council, które regularnie sprawdzają jakość i bezpieczeństwo usług oferowanych przez przychodnie telemedyczne. 

Dlaczego muszę płacić za konsultację lekarską online? 

Obecnie przychodnie online i ogółem telemedycyna to sektor prywatny. Czyli przychodnie telemedyczne są najczęściej prywatne, a to oznacza, że muszą płacić swoim pracownikom z pieniędzy pozyskanych z konsultacji. 

W przypadku publicznej służby zdrowia to NFZ opłaca koszt wizyty (pośrednio – z podatków i składek, które płacisz). Dlatego darmowe porady medyczne online są trochę mylące, bo jednak żeby mieć pewność, że faktycznie konsultujesz się z lekarzem i to lekarz wystawia receptę na leki, których potrzebujesz, musisz skorzystać z usług pełnoprawnej przychodni telemedycznej. Prywatnej. 

Jak wygląda konsultacja telemedyczna? 

Bardzo dużo zależy od konkretnej przychodni online lub od schorzenia, z którym się zgłaszasz. Telemedycyna najczęściej posługuje się teleporadami, wideorozmowami czy czatem.

Podczas wywiadu odbywającego się za pomocą jednego z tych narzędzia, lekarz dopytuje Cię o Twój stan zdrowia w odniesieniu do konkretnego schorzenia, z którym do niego przychodzisz.

Pamiętaj: lekarz nie ocenia, że Twoje BMI jest złe, ale musi wiedzieć, żeby na przykład przepisać Ci odpowiednią dawkę leku lub ocenić, czy ten konkretny lek będzie Ci służył. 

Od szczerości odpowiedzi zależy też skuteczność samego leczenia. Potem, gdy wszystko będzie jasne i nie będzie przeciwwskazań – lekarz może wystawić receptę i przekazać Ci dodatkowe zalecenia odnośnie stanu Twojego zdrowia. Po dwóch-trzech dniach otrzymasz swoją receptę w wersji papierowej. 

Pamiętaj: jeśli jednak lekarz dostrzeże przeciwwskazania, to musisz liczyć się z tym, że odmówi Ci wystawienia recepty. 

Teleopieka medyczna: jak wygląda opieka nad samotnym pacjentem

Teleopieka jest jedną z usług z zakresu telemedycyny, a więc świadczonych na odległość, z wykorzystaniem narzędzi teleinformatycznych. Teleopieka to swego rodzaju monitoring osób pozostających samotnie w domu, które z różnych względów potrzebują całodobowego nadzoru. Najczęściej adresatem tego typu świadczeń są osoby starsze, zniedołężniałe, niepełnosprawne ruchowo i intelektualnie, po przebytych udarach, zawałach, czy zabiegach operacyjnych. Teleopieka rozwija się na świecie od około 20 lat, także i w Polsce pojawiły się możliwości skorzystania z tego typu usług.

Jak działa teleopieka medyczna?

Teleopieki zazwyczaj nie należy utożsamiać z klasycznymi usługami opiekuńczymi. Teleopieka medyczna ma za zadanie przede wszystkim zapewnić bezpieczeństwo w sytuacjach zagrażających zdrowiu i życiu, umożliwiając szybkie wezwanie pomocy a także monitoring funkcji życiowych. Najczęściej stosowane rozwiązania to:

• system przywoławczy – niewielkich rozmiarów urządzenie z poręcznym przyciskiem SOS, które osoba monitorowana zawsze ma ze sobą (np. w postaci zawieszki na szyi);
• system monitorowania parametrów medycznych, na przykład pracy serca czy oddechu, zarówno taki, który wymaga aktywności od osoby monitorowanej, jak i taki, który zadziała samoistnie w przypadku utraty przytomności.

Telefoniczna opieka, czyli SOS zamiast 112

Jak działa przycisk SOS? Jest to urządzenie sprzężone z systemem zarządzanym przez operatora mającego za zadanie czuwać nad bezpieczeństwem podopiecznych. Osoba monitorowana może wcisnąć przycisk SOS czując, że coś niedobrego dzieje się z jej zdrowiem (zawał, wypadek, utrata orientacji w czasie i przestrzeni etc.).

Urządzenie połączy się z centrum monitoringu firmy zajmującej się teleopieką. Podopieczny w trybie głośnomówiącym będzie mógł porozmawiać z operatorem, ten zaś powinien podjąć natychmiastowe środki zaradcze, z wezwaniem karetki włącznie. Podobnie powinien zareagować, jeśli osoba monitorowana po włączeniu przycisku SOS nie odezwie się, na przykład wskutek utraty przytomności.

EKG przez telefon

Teleopieka polega też często na monitorowaniu funkcji życiowych pacjenta. W Polsce najbardziej upowszechniona jest usługa EKG na telefon (telekardiologia). System ten pozwala kontrolować pracę serca na odległość, a w sytuacji pogorszenia parametrów – wezwać karetkę lub zaordynować podanie leku.

W najprostszej wersji usługa EKG przez telefon polega na wyposażeniu pacjenta w specjalną przystawkę telefoniczną, którą przykłada się do słuchawki, po uprzednim podłączeniu elektrod do ciała. Transmiter przesyła impulsy do centrum medycznego, gdzie są odczytywane przez dyżurującego lekarza.

Bardziej zawansowanym rozwiązaniem jest stałem monitorowanie pracy serca z wykorzystaniem możliwości, jakie daje inteligencja współczesnych telefonów komórkowych. Dzięki temu możliwe jest zaalarmowanie centrum medycznego nawet w sytuacji, gdy pacjent nie będzie świadom zagrożenia, albo też nie będzie mógł podjąć interakcji (zasłabnięcie, utrata przytomności itd.).

Teleopieka24 -  na co uważać korzystając z teleopieki w Polsce?

Hasło teleopieka24 – kojarzy się z bezpieczeństwem i nadzorem przez całą dobę. W rzeczywistości szukając usług teleopieki dla siebie lub swoich bliskich należy przeprowadzić dobre rozeznanie, rozpoznać dokładnie dostępne urządzenia medyczne, który warto wykorzystać, poznać ramy funkcjonowania placówek, które świadczą taką usługę.

Sprawdzić należy, co dokładnie oferuje dana firma i jakie są faktyczne możliwości udzielenia pomocy przez jej zespół. Usługi telemedyczne w Polsce to dla wielu osób ciągle nowość, warto jednak wiedzieć, że w krajach zachodnich już od wielu lat cieszą się dużą popularnością.

Podstawowe różnice między zwykłą przychodnią a telemedyczną 

Różnice są jasne: do przychodni musisz iść lub pojechać – działa ona w określonych ramach czasowych, czyli od-do którejś godziny. Telemedycyna czy przychodnia online oferuje opiekę przez całą dobę, nie ma kolejek ani nigdzie nie musisz jechać. 

Telemedycyna w Polsce i na świecie: teraz

Najlepiej rozwinięta jest oczywiście telemedycyna w Stanach Zjednoczonych – między innymi dlatego, że ten kraj jako pierwszy zaczął z niej korzystać na taką skalę. Jeśli popatrzeć na to praktycznie, to dla wielu pacjentów telemedycyna jest jedyną możliwością kontaktu z lekarzem. Na przykład w USA, w stanach takich jak Montana, na jeden kilometr kwadratowy przypadają dwie osoby; przekłada się to na duże odległości do pokonania w celu konsultacji z najbliższym lekarzem. 

Telemedycyna okazała się doskonałym rozwiązaniem dla ludzi mieszkających na terenach słabo zamieszkanych. Dodatkowo niemal od końca lat 60. XX wieku rozwiązania telemedyczne są stale testowane i używane w USA. W Polsce telemedycyna rozwija się od kilkunastu lat, jednak dopiero w 2014 roku pojawiły się pierwsze zapisy prawne, które jakoś regulowały usługi medyczne online i na odległość. 

Wśród nich warto wymienić: 

• nowelizację ustawy o zawodzie lekarza w 2014 roku; pojawił się w niej zapis, który umożliwia zaoczne wystawienie recepty, jeśli jest ona niezbędna do kontynuacji leczenia przewlekłej choroby i jeśli znajduje to odzwierciedlenie w dokumentacji medycznej znajdującej się w danej placówce, obrazującej stan zdrowia pacjenta;
• dodatkowo w 2015 roku w nowelizacji ustawy o systemie informacji w służbie zdrowia zapisano, że lekarz może postawić diagnozę zaocznie, wykorzystując do tego celu narzędzia teleinformatyczne, nie kontaktując się z pacjentem w cztery oczy, co w praktyce oznacza możliwość wystawienia recepty online;
• w 2018 i 2019 pojawiły się dodatkowe ramy prawne dla telemedycyny w Polsce – nowelizacje ustaw związane z wejście w życie systemów informatyzujących służbę zdrowia, takich jak e-recepta, e-zwolnienie czy e-skierowanie. 

Telemedycyna: aktualne możliwości a medycyna przyszłości

Przyszłość telemedycyny rysuje się w jasnych barwach – co do tego nie można mieć nawet cienia wątpliwości. Wysoka dostępność (w praktyce całodobowa) czy ciągły wzrost popularności akcesoriów do monitorowania funkcji organizmu (pulsometry, krokomierze, itp.) otwierają przed telemedycyną ogromne możliwości.

Już teraz prowadzone są badania nad zastosowaniem rozwiązań, które mogą ułatwić korzystanie z opieki na odległość – też prowadzonej przez lekarzy pierwszego kontaktu. Coraz szersze możliwości podłączania do komputerów urządzeń peryferyjnych i możliwość przesyłania za ich pomocą informacji o stanie zdrowia jest kolejnym krokiem do lepszej opieki telemedycznej. Pojawia się coraz więcej firm i start-upów produkujących urządzenia, które ułatwiają zapewnienie lepszej opieki medycznej przez internet. A to tylko początek! 

Sam rynek telemedycyny rośnie w niesamowitym tempie. W Europie liderem telemedycyny jest zdecydowanie Wielka Brytania. Co więcej – według niedawno opublikowanego raportu UK Telemedicine Market Outlook to 2022 należy spodziewać się dużego wzrostu zainteresowania tego typu usługami w ciągu najbliższych dwóch lat. 

Szacuje się, że do końca 2020 roku z różnego rodzaju usług telemedycznych skorzysta ponad 14 milionów pacjentów. W porównaniu z niecałymi 2 milionami w 2015 widoczny jest ogromny wzrost zainteresowania taką formą opieki medycznej. Patrząc po ostatnich doniesieniach dotyczących telemedycyny i koronawirusa można się spodziewać, że te szacunki zostaną przekroczone.

Chcesz sprawdzić jak działa telemedycyna teraz? Skorzystaj z naszej przychodni online z możliwością wystawienia recepty. Oferujemy wiele konsultacji medycznych dedykowanych mężczyznom i kobietom.

Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:

E-recepta online

Lekarz rodzinny

Udostępnij

Do znajomych

Tweetnij

Wyślij link