Choroby weneryczne, czyli choroby przenoszone drogą płciową: czym są i jak się objawiają?
Autor: Marta Roszkowska
Bolesne, traumatyczne, czy wręcz śmiertelne skutki chorób wenerycznych kojarzą nam się zazwyczaj z filmami dotyczącymi epoki sprzed wynalezienia antybiotyków.
I całkiem słusznie.
Jednak i obecnie, pomimo postępu medycyny czy powszechnego dostępu do wiedzy i szeregu zabezpieczeń, choroby przenoszone drogą płciową pozostają realnym kłopotem.
Co gorsza – wiele z nich przeżywa mały renesans.
Coraz więcej osób korzysta z uroków błyskawicznego umawiania się na przygodny seks, zapominając przy tym o zabezpieczeniu przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Temat ten nie jest również zbyt często poruszany w szkołach, co widać w statystykach zachorowań.
I chociaż dziś, jutro, a nawet za dwa lata możesz nie odczuć ani jednego objawu złapanej choroby wenerycznej, to nie znaczy, że właśnie się z nią nie zmagasz i nie przekazujesz jej innym.
Koniecznie sprawdź, jak można rozpoznać różne choroby przenoszone drogą płciową, kiedy sięgnąć po testy, a kiedy udać się do lekarza.
Dowiedz się do jakich powikłań mogą prowadzić choroby weneryczne oraz – co najważniejsze – jak im zapobiegać i jak je leczyć.
Choroby weneryczne – epidemia zamierzchłych czasów czy współczesny problem?
Choroby weneryczne, chociaż wzbudzają wiele obaw, to zainteresowanie nimi najczęściej pojawia się dopiero po wystąpieniu niepokojących objawów.
Ale nawet wtedy poczucie wstydu potrafi wygrać ze zdrowym rozsądkiem i zamiast w trybie natychmiastowym skonsultować się z lekarzem, wiele osób nerwowo przegląda Internet w poszukiwaniu odpowiedzi na pytania typu „jak wyglądają choroby weneryczne”, „jak leczyć choroby weneryczne domowymi sposobami”, itp.
Warto wiedzieć więcej na ten temat – zanim pojawi się ryzyko zarażenia lub zarażenia innych, a tym samym: narażenia na poważne konsekwencje zdrowotne i powikłania.
Zwłaszcza że problem chorób wenerycznych nie dotyczy jedynie niewielkiej odosobnionej grupy społecznej i nie jest również wspomnieniem minionych epok.
Statystyki Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) są nieubłagane i wskazują, że każdego dnia na świecie chorobą weneryczną zaraża się ponad milion osób.
W samej Polsce liczba zdiagnozowanych przypadków wzrosła w ostatnich kilku latach o 30%.
Szacuje się jednak, że zakażonych jest znacznie więcej, ale wielu z nich albo nie zdaje sobie z tego sprawy, albo nie chce zgłosić się do specjalisty.
I chociaż syfilis zbierał żniwo głównie na przełomie XIX i XX wieku, to niestety w ostatnich latach liczba zakażonych bakterią krętka bladego niepojąco wzrasta.
Podobnie jest z rzeżączką, która na przestrzeni kilku lat zaliczyła skok wykrywalności o niemalże 70%.
Prym wśród najczęstszych chorób wenerycznych od lat wiedzie chlamydioza.
Jak wynika z danych WHO, na około 357 milionów przypadków chorób przenoszonych drogą płciową w ciągu roku, ponad 130 milionów to infekcje bakterią Chlamydia trachomatis.
Mogłoby się wydawać, że żyjemy obecnie w czasach wysokiej świadomości seksualnej, postępu medycznego i powszechnego dostępu do środków zmniejszających ryzyko zachorowań… skąd więc biorą się takie statystyki?
Nie jest to jeszcze do końca jasne, ale badacze upatrują przyczyn w złym systemie opieki zdrowotnej, braku odpowiedniej edukacji seksualnej, unikaniu zabezpieczeń podczas współżycia, częstej zmianie partnerów seksualnych, przypadkowych kontaktach seksualnych, czy wreszcie ignorowaniu samego tematu chorób przenoszonych drogą płciową.
Czym są choroby weneryczne i jak można się nimi zarazić?
Choroby weneryczne (łac. morbus venereus) należą do grupy schorzeń przenoszonych drogą płciową.
Oznacza to, że zarazić się nimi można najczęściej podczas tradycyjnych dopochwowych stosunków seksualnych, jak również kontaktów analnych czy oralnych z osobą chorą lub zakażoną (nosicielem).
Za choroby przenoszone drogą płciową odpowiadają przede wszystkim bakterie, wirusy, grzyby, ale również pasożyty.
Obecnie znanych jest ponad 40 rodzajów drobnoustrojów, które przyczyniają się do zakażeń.
Co ciekawe, część z nich rozprzestrzenia się wyłącznie poprzez kontakty seksualne, dla innych jest to jedna z możliwych dróg, czasem nawet nie ta najbardziej istotna.
Wynika to przede wszystkim z tego, że zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn narządy płciowe narażone są na działanie różnorodnych czynników zewnętrznych, jak i wewnętrznych, które mogą prowadzić do szeregu infekcji intymnych.
Niekiedy wystarczy wysoka temperatura, nieodpowiednia dieta, niewłaściwa higiena intymna, obniżenie odporności czy antybiotykoterapia, aby choroba weneryczna uaktywniła się bez uprzedniego zbliżenia seksualnego.
W innym przypadku chorobę wywołuje zwykły pocałunek, kontakt ze skórą, błonami śluzowymi, wydzieliną z pochwy lub spermą osoby zarażonej.
Część chorób wenerycznych przenosi się poprzez źle wykonaną transfuzję krwi.
Może również dojść do zakażenia dziecka przez zainfekowaną matkę w ciąży, podczas porodu lub karmienia piersią.
Wszystko uzależnione jest od rodzaju, podłoża schorzenia i miejsca występowania symptomów.
Kto może zarazić się chorobą przenoszoną drogą płciową?
Każda osoba, która kiedykolwiek miała stosunek seksualny z kimś o niepewnym stanie zdrowia.
Ryzyko zarażenia wzrasta, gdy:
- kontakty seksualne odbywają się bez zabezpieczeń,
- dochodzi do częstej zmiany partnerów seksualnych,
- praktykowane są różne techniki seksualne,
- seks jest przygodny i anonimowy (na przykład w czasie wakacji).
Jak wynika ze statystyk, na choroby weneryczne najczęściej zapadają osoby młode, pomiędzy 15. a 24. rokiem życia, stanu wolnego, wykazujące dużą aktywność seksualną, mieszkające w dużych aglomeracjach miejskich.
Nie bez znaczenia pozostaje również stosowanie używek, takich jak alkohol czy narkotyki, co sprzyja bardziej swobodnym i przypadkowym kontaktom seksualnym.
Decydując się na współżycie seksualne, czy to pod wpływem chwili, czy po dłuższej znajomości, niewiele osób zastanawia się nad tym, czy jego partner lub partnerka mogą być nosicielami choroby wenerycznej.
Mało kto, o ile w ogóle ktokolwiek, zapyta przed seksem o aktualne wyniki badań.
Jeśli jednak kiedykolwiek dojdzie do ryzykownego zachowania seksualnego lub nie masz pewności czy druga strona jest zdrowa, to nie zwlekaj i poddaj się badaniu.
Sama niepewność może wywołać silny i długotrwały stres, nie wspominając o ewentualnych powikłaniach związanych z chorobą weneryczną.
Rodzaje chorób wenerycznych – lista najczęściej występujących
Wiesz już, że za rozwojem chorób wenerycznych kryją się różnorakie patogeny (czyli zarazki powodujące je).
Część z nich od lat cieszy się złą sławą; inne, choć mniej popularne, potrafią być równie niebezpieczne.
Pisząc o najbardziej powszechnych chorobach wenerycznych warto nieco usystematyzować ich podział.
Lista chorób przenoszonych drogą płciową wyróżnia rodzaje:
- bakteryjne, do których zaliczają się: kiła, chlamydioza, rzeżączka, wrzód weneryczny (wrzód miękki), ziarniniak pachwinowy (donowanoza), czerwonka bakteryjna, nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej, zapalenie jelit, ureaplasma, mycoplasma;
- wirusowe, takie jak: opryszczka narządów płciowych (HSV), kłykciny kończyste (HPV), AIDS (HIV), wirusowe zapalenie wątroby typu B i C (WZW), HTLV, czyli wirus ludzkiej białaczki z komórek T (ludzki wirus T-limfotropowy), mięczak zakaźny;
- pasożytnicze, wśród których wyróżnia się: rzęsistkowicę, wszawicę łonową, amebozę (pełzakowicę), świerzb;
- grzybicze, w tym m.in. kandydoza pochwy i grzybica penisa.
Różne typy chorób wenerycznych charakteryzują się odmiennym przebiegiem, swoistymi objawami i wiążą się ze zróżnicowanym stopniem wystąpienia komplikacji.
Poniżej krótka charakterystyka tych najczęściej spotkanych.
Kiła, czyli syfilis – choroba weneryczna znana od ponad pół wieku
Chyba żadna choroba weneryczna nie doczekała się tylu nazw, a nawet odniesień w literaturze czy sztuce, jak kiła, znana również jako syfilis.
Jej pochodzenie nie jest do końca znane, ale pierwsza epidemia w Europie pojawiła się pod koniec XV wieku.
Niegdyś śmiertelnie niebezpieczna, od czasu wynalezienia penicyliny (pierwszego antybiotyku), nie jest już tak przerażająca, ale nieleczona nadal jest niezwykle groźna.
Kiłę wywołuje bakteria o nazwie krętek blady (łac. Treponema pallidum ssp. pallidum), który po przedostaniu się do organizmu lokuje się w naczyniach krwionośnych oraz chłonnych.
Kiła przenosi się przede wszystkim drogą płciową w wyniku stosunku pochwowego, analnego lub oralnego z osobą zakażoną.
Ale również przez pocałunek z osobą chorą, jeśli bakterie występują w gardle, czy poprzez uszkodzenie naskórka.
Do zakażenia może również dojść drogą przezłożyskową, z ciężarnej matki na dziecko.
U około 50% zainfekowanych nie pojawiają się żadne objawy kiły.
U pozostałych objawy kiły mogą pojawiać się w kilku etapach:
- w pierwotnym następuje uwidocznienie owrzodzenia w postaci grudki na penisie, genitaliach, sromie, ustach czy w okolicy odbytu. Może temu towarzyszyć ból,
- po upływie kilku tygodni pojawia się faza wtórna, a wraz z nią wysypka, głównie na dłoniach i podeszwach stóp, powiększenie węzłów chłonnych, bóle gardła i głowy,
- powyższe symptomy ustępują samoistnie, a następnie w stadium utajonym, syfilis przebiega bezobjawowo, ale nie przestaje szkodzić zdrowiu,
- etap późny ujawnia się po kilku, a nawet kilkunastu latach od momentu zakażenia. Wówczas na skórze pacjenta pojawiają się guzkowate zmiany, tzw. kilaki. Dochodzi również do uszkodzenia układu nerwowego, układu krążenia, kości, stawów i narządów miąższowych, utraty wzroku czy zaburzeń psychicznych.
W niektórych przypadkach nieleczony syfilis może być przyczyną śmierci.
Odpowiednio wcześnie wykryta, kiła może być skutecznie leczona za pomocą antybiotyków, najczęściej penicyliny.
Chlamydioza: najpowszechniejsza choroba weneryczna
Chlamydioza należy z kolei do jednej z najbardziej powszechnych chorób przenoszonych drogą płciową.
Niezdiagnozowana i nieleczona prowadzi do niepłodności, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.
Chorobę wywołuje bakteria Chlamydia trachomatis, a do zarażenia najczęściej dochodzi poprzez stosunek pochwowy lub analny, gdy jeden z partnerów jest nosicielem.
Główne objawy chlamydiozy to:
- u mężczyzn nie występują lub pojawia się specyficzna wydzielina z penisa i ból podczas oddawania moczu;
- u kobiet obserwuje się upławy, nieregularne miesiączkowanie, bóle brzucha, nawracające zapalenie pęcherza moczowego, a rozprzestrzeniająca się infekcja może prowadzić do problemów z zajściem w ciążę. Wiele pań może nie odczuć żadnych symptomów zakażenia.
Chlamydię leczy się antybiotykami.
Bez względu na obecność czy brak objawów, kuracji musi poddać się również partner lub partnerka osoby zakażonej.
Rzeżączka, czyli choroba weneryczna, która rzuca się w oczy
Dość popularną chorobą weneryczną jest również rzeżączka wywoływana przez bakterie Gram-ujemne dwoinki rzeżączki (Neisseria gonorrhoea).
Do zakażenia rzeżączką może dojść głównie podczas stosunku seksualnego, poza przypadkiem, gdy chora matka zaraża swoje dziecko podczas porodu.
Niezwykle rzadko do rozwoju choroby może przyczynić się używanie zainfekowanych przedmiotów, np. wilgotnego ręcznika czy gąbki.
Rzeżączka u kobiet najczęściej przebiega bezobjawowo.
Mogą jednak wystąpić:
- ropne upławy,
- pieczenie okolic intymnych,
- bóle podbrzusza,
- zaburzenia cyklu miesiączkowego i obfita menstruacja,
- zapalenie narządów miednicy mniejszej, które może prowadzić do niepłodności.
U mężczyzn schorzenie może prowadzić do ropnej wydzieliny z penisa, uczucia pieczenia oraz bólu przy oddawaniu moczu.
W terapii rzeżączki stosuje się antybiotyki.
Jak w przypadku innych chorób wenerycznych: leczenie powinno przebiegać równocześnie u obojga partnerów.
Herpes Simplex, czyli wirus, który powoduje opryszczkę narządów płciowych
Do powszechnie występujących chorób wenerycznych zaliczana jest również opryszczka narządów płciowych.
Odpowiada za nią wirus Herpes Simplex (HSV).
Zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn choroba może przebiegać bezobjawowo.
Jednak, jeśli symptomy występują, to są to przede wszystkim:
- pęcherze wypełnione płynem na skórze i błonach narządów płciowych, które mogą być bolesne,
- niekiedy może pojawić się gorączka, bóle głowy i ogólne złe samopoczucie.
Opryszczkę leczy się poprzez stosowanie środków przeciwbólowych, miejscową aplikacje kremu łagodzącego objawy, a czasem wprowadzając odpowiednią terapię przeciwwirusową.
Leczenie nie eliminuje wirusa HSV całkowicie z organizmu, dlatego co jakiś czas dochodzi do nawrotów choroby.
Kłykciny kończyste, czyli choroba, którą powoduje wirus HPV
Kłykciny kończyste to nazwa choroby przenoszonej drogą płciową, za którą odpowiada wirus HPV.
Objawia się głównie pod postacią grudek i brodawek zlokalizowanych w okolicach odbytu i narządów płciowych.
Niekiedy zmiany mogą występować w jamie ustnej, np. na języku, na jamie śluzowej gardła, krtani czy wargach.
Nieleczone kłykciny z biegiem czasu przekształcają się w kalafiorowate twory o białawym zabarwieniu.
Leczenie kłykcin kończystych odbywa się poprzez stosowanie odpowiednich kremów, maści, płynów lub poprzez wymrażanie narośli.
W przypadku dużych zmian konieczny jest zabieg chirurgiczny lub wycinanie laserem.
Terapii powinien poddać się również partner lub partnerka.
Warto pamiętać, że kobiety zarażone wirusem HPV, który powoduje kłykciny kończyste, powinny regularnie wykonywać cytologię, gdyż wirus ten potrafi prowadzić do zmian w komórkach szyjki macicy.
Rzęsistkowica – choroba weneryczna wywoływana przez pasożyty
Rzęsistkowica należy do najczęstszych pasożytniczych chorób przenoszonych drogą płciową. Wywoływana jest przez pierwotniaka rzęsistka pochwowego (Trichomonas vaginalis).
Główną drogą zakażenia jest współżycie seksualne, rzadziej kontakt z zainfekowanymi przyborami toaletowymi, gąbkami czy ręcznikami.
Częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn, u których przebiega głównie bezobjawowo.
Symptomy u panów przypominają ostre zapalenie napletka i żołędzi, cewki moczowej, pęcherza moczowego, a niekiedy także gruczołu krokowego.
U pań rzęsistkowica powoduje:
- żółtawozielone, pieniste upławy,
- świąd i pieczenie pochwy,
- uczucie pieczenia i bólu w cewce moczowej,
- bóle podbrzusza,
- silne i bolesne parcie na mocz,
- niekiedy gorączkę.
Terapia opiera się głównie na podawaniu metronidazolu i dotyczy obojga partnerów.
AIDS i wirus HIV
AIDS, czyli syndrom nabytego niedoboru odporności, to choroba wywoływana przez wirusa HIV, który uszkadza układ odpornościowy człowieka.
Najczęstszą przyczyną zakażenia HIV są kontakty seksualne, jednak może dojść do niego również poprzez krew oraz podczas porodu, gdy matka zainfekuje swoje dziecko.
W początkowej fazie choroba może nie dawać żadnych objawów i pozostawać w ukryciu przez kilka tygodni, a nawet 10 lat.
Po tym czasie mogą wystąpić symptomy przypominające grypę, ale zaawansowane stadium AIDS prowadzi do zwiększonej zapadalności na zapalenie płuc, nowotwory czy gruźlicę.
W końcu organizm chorego jest tak slaby, że nie jest w stanie obronić się przed najdrobniejszą infekcją.
Do dzisiejszego dnia nie wynaleziono skutecznego leku na HIV.
W terapii stosuje się mieszankę leków kontrolujących wirusa oraz farmaceutyki zwalczające objawy.
Wirusowe zapalenie wątroby (HBV)
Wirusowe zapalenie wątroby, czyli WZW typu B (HBV) nie jest typową chorobą weneryczną, gdyż do zakażenia dochodzi głównie poprzez krew.
Możliwe jest jednak zainfekowanie na drodze kontaktów seksualnych i nie chodzi tu jedynie o sam stosunek, ale bezpośrednią styczność z wydzieliną z pochwy lub spermą zakażonej osoby.
Choroba może przebiegać bezobjawowo lub dać o sobie znać w postaci symptomów przypominających grypę, z towarzyszącymi bólami stawów, ogólnym rozbiciem i zmęczeniem.
Może wystąpić również żółtaczka.
Nie istnieje konkretny lek na WZW.
Chorym zaleca się odpowiednią dietę oraz odpoczynek.
Na rynku dostępna jest również szczepionka na WZW typu B, a szczepienia ochronne są wpisane do polskiego kalendarza szczepień.
Wrzód weneryczny: choroba raczej męska
Wrzód weneryczny, zwany również wrzodem miękkim, to schorzenie, które dotyczy przede wszystkim mężczyzn, ale niekiedy również kobiet.
Chorobę wywołują bakterie Haemophilus ducreyi; przenosi się ona drogą kontaktów seksualnych.
Do charakterystycznych objawów należy bolesne owrzodzenie na narządach płciowych, które wyglądem przypomina ziarno soczewicy z jasnoczerwoną obwódką.
Towarzyszą mu niekiedy bolesne oddawanie moczu, pieczenie, upławy, ból podczas stosunku, powiększenie węzłów chłonnych, gorączka czy osłabienie.
Leczenie choroby polega na wprowadzeniu odpowiedniej antybiotykoterapii.
Pasożytnicze choroby weneryczne
Świerzb okolic intymnych to schorzenie wywoływane przez zewnętrznego pasożyta zwanego świerzbowcem ludzkim (Sarcoptes scabiei).
Pierwsze objawy choroby pojawiają się zazwyczaj po kilku tygodniach.
Chory odczuwa wówczas przede wszystkim silny świąd skóry okolic intymnych, mężczyźni w obszarze worka mosznowego i prącia, a kobiety na wzgórku łonowym i wargach sromowych.
Leczenie świerzbu polega głównie na smarowaniu zarażonych miejsc specjalnymi preparatami.
Wszawica łonowa to choroba wywoływana przez odrębnego pasożyta o nazwie Pthirus pubis, który różni się od wszy atakujących chociażby skórę głowy.
Do zarażenia dochodzi przez kontakt seksualny z osobą chorą, ale również na skutek noszenia tej samej odzieży czy spania w jednej pościeli.
Do głównych objawów schorzenia należy uporczywy świąd obejmujący genitalia, wzgórek łonowy, brzuch, pachwiny i uda.
Leczenie wszawicy łonowej polega na stosowaniu specjalnych maści, płynów i szamponów.
Grzybica okolic intymnych: pochwy i penisa
Kandydoza okolic intymnych to zakażenie grzybicze narządów płciowych wywoływane najczęściej przez drożdżaki z gatunku Candida albicans.
To jedna z najbardziej powszechnych infekcji dróg moczowo-płciowych u większości kobiet bez względu na wiek.
Chociaż w zdecydowanie mniejszym stopniu, może dotyczyć również mężczyzn.
Choroba może przenosić się drogą płciową, ale rozwija się również na skutek nieprawidłowej higieny intymnej, osłabienia odporności, przyjmowania antybiotyków, w przebiegu cukrzycy czy innych infekcji.
U pań grzybica pochwy powoduje charakterystyczne serowate upławy, pieczenie, świąd, ból okolic intymnych w trakcie i po stosunku, suchość pochwy, zaczerwienienie i obrzęk sromu.
Grzybica penisa objawia się uporczywym świądem prącia, pieczeniem, białym nalotem pod napletkiem, czerwonymi plamkami, problemami z oddawaniem moczu, bólem podczas współżycia, a niekiedy zapalną wydzieliną z penisa.
W leczeniu grzybicy okolic intymnych wprowadza się specjalistyczne leki grzybicę pochwy do stosowania doustnego, dopochwowego oraz miejscowego.
Jak rozpoznać choroby weneryczne? Czy istnieją specyficzne objawy?
Objawy chorób wenerycznych są niejednorodne i charakterystyczne dla konkretnego schorzenia, dlatego trudno je wrzucić do jednego worka.
Rozpoznanie konkretnej choroby często utrudnia fakt, że w wielu przypadkach objawy mogą w ogóle się nie ujawnić lub dają o sobie znać ze sporym opóźnieniem.
Przez to wiele osób nawet nie zdaje sobie sprawy z tego, że w ich organizmie rozwija się choroba, co stanowi zagrożenie nie tylko dla nich samych, ale również dla partnerów seksualnych.
Warto również pamiętać o tym, że nie każda choroba weneryczna uwidacznia się w okolicy narządów płciowych, a właściwa diagnoza często następuje dopiero po pojawieniu się powikłań związanych z rozwojem schorzenia.
Jak więc można ją rozpoznać? Przede wszystkim nie bagatelizować poniższych objawów, które mogą wskazywać na chorobę przenoszoną drogą płciową:
- ból, świąd, pieczenie, obrzęk w okolicach żeńskich i męskich narządów płciowych,
- zmiany skórne i wysypki w obrębie genitaliów, w tym krostki, plamy, pęcherze, zaczerwienienia, czy owrzodzenia,
- widoczne zmiany na skórze i owrzodzenia w okolicach odbytu,
- jasne plamy w jamie ustnej,
- zmiana konsystencji, zapachu i niekiedy koloru wydzieliny z pochwy lub penisa,
- silne parcie na pęcherz, pieczenie, ból i dyskomfort podczas oddawania moczu,
- dolegliwości bólowe podczas stosunku seksualnego,
- bolesne pęcherze w obszarze narządów płciowych, odbytu, pośladków i ud,
- niekiedy powiększenie węzłów chłonnych, głównie pachwinowych,
- dolegliwości bólowe w podbrzuszu,
- ból w okolicy miednicy,
- ból jąder i/lub najądrzy u mężczyzn,
- cieliste lub szare brodawki w okolicach miejsc intymnych.
Nierozpoznane i nieleczone choroby weneryczne mogą prowadzić do szeregu groźnych powikłań.
W wielu przypadkach właściwa diagnoza pojawia się dopiero w chwili wystąpienia zmian dermatologicznych na skórze, nieprawidłowości ze strony układu nerwowego, pogorszenia wzroku, zaburzeń psychicznych czy problemów z sercem, wątrobą lub nerkami.
Jeśli pomoc nie nadejdzie w porę, należy się również liczyć z bezpłodnością, nowotworami, a w najgorszym wypadku – ze śmiercią.
Nie warto więc zwlekać czy zasłaniać się wstydem i przy pojawieniu się pierwszych niepokojących symptomów natychmiast zasięgnąć porady lekarza.
Pamiętaj, że z pozoru niegroźna wysypka, może się w tej sytuacji skończyć tragicznie.
Dlatego pamiętaj, żeby choroby skóry lub choroby wenetyczne natychmiast konsultować z lekarzem.
Diagnostyka chorób wenerycznych, czyli jakie badania u jakiego lekarza?
Zacznijmy od tego, że diagnostyką chorób wenerycznych powinny zainteresować się zarówno osoby, które podejrzewają u siebie zakażenie, jak i te, które są aktywne seksualnie i chociaż raz współżyły z kimś o nieznanym stanie zdrowia.
Warto wiedzieć, że badanie w kierunku wykrycia kiły powinny mieć wykonywane wszystkie kobiety w ciąży, co pozwala zapobiegać wrodzonemu zakażeniu dziecka.
Jeżeli zauważysz u siebie jakiekolwiek objawy wskazujące na obecność choroby wenerycznej, niezwłocznie udaj się do lekarza. W zależności od płci i konkretnych symptomów, będzie to najczęściej ginekolog, urolog lub dermatolog.
Nie należy również zapominać o wenerologu, czyli lekarzu specjalizującym się w obszarze medycyny poświęconej chorobom przenoszonym drogą płciową.
Posiada on wiedzę i wykształcenie nie tylko z dziedziny wenerologii, ale także pokrewnej jej dermatologii.
Gdy już trafisz do odpowiedniego lekarza, przeprowadzi on stosowny wywiad, standardowe oraz specjalistyczne badanie, a w razie konieczności – zleci bardziej szczegółową diagnostykę laboratoryjną.
W celu wykrycia chorób wenerycznych stosuje się przede wszystkim odpowiednie analizy krwi oraz próbek pobieranych od pacjentów.
Wyróżnia się tu przede wszystkim:
- badania serologiczne, czyli immunologiczne – wykonywane poprzez laboratoryjną analizę surowicy krwi pacjenta. Pozwalają one na sprawdzenie obecności antygenów i przeciwciał specyficznych dla konkretnego drobnoustroju, które organizm wytwarza w odpowiedzi na zakażenie;
- badania mikrobiologiczne – wymagają pobrania wymazu, np. ze zmian skórnych, w przypadku kobiet najczęściej z pochwy, szyjki macicy czy cewki moczowej, u mężczyzn z cewki moczowej. Polegają na wyizolowaniu czynnika wywołującego daną chorobę z zainfekowanych miejsc;
- badania molekularne – charakteryzujące się wysoką czułością i pozwalające na najszybsze wykrycie patogenów. To rodzaj badania genetycznego, które jest w stanie wykryć DNA lub RNA konkretnego drobnoustroju w pobranym materiale w postaci wymazu.
Skorzystanie z większości powyższych badań wymaga wizyty u lekarza lub/i w laboratorium.
Jednak dla tych, którzy z powodu stresu i wstydu nawet nie podejmują próby kontaktu ze specjalistą, powstały również specjalne testy przystosowane do samodzielnego wykonania.
Testy na choroby weneryczne – czy można je wykonać samodzielnie?
Testy na choroby weneryczne dostępne są w wielu aptekach i niejednokrotnie nie różnią się za bardzo od tych oferowanych przez profesjonalne laboratoria.
Wiele z nich można wykonać nawet bez wychodzenia z domu.
Wystarczy złożyć zamówienie online, a na wskazany przez nas adres dostarczony zostanie specjalny zestaw do przygotowania próbek z krwi palca wraz ze szczegółową instrukcją.
Po przejściu przez wszystkie kroki badania, wystarczy odesłać pobrany materiał, który zostanie poddany analizie w laboratorium.
Wyniki testów mogą być gotowe już po jednym lub dwóch dniach; testy na choroby weneryczne są nie tylko proste i komfortowe, ale również wiarygodne.
Należy jednak pamiętać o tzw. oknie serologicznym, czyli czasie od momentu zakażenia, aż do chwili wytworzenia przez organizm przeciwciał.
Zbyt wczesne wykonanie badania może skutkować fałszywie negatywnym wynikiem.
Jak to sprawdzić? Poszczególne patogeny mają różny cykl rozwojowy, a przy każdym teście na konkretną chorobę weneryczną powinien być wskazany czas, w którym należy go wykonać, aby uniknąć zbyt wczesnego pomiaru.
W zależności od rodzaju infekcji należy poczekać od około dwóch do kilku tygodni od chwili ewentualnego wniknięcia drobnoustroju do organizmu.
Testy na choroby przenoszone drogą płciową umożliwiają wykrycie zarówno świeżego zakażenia, po około kilku tygodniach, jak i przewlekłej infekcji, nawet tej bezobjawowej pozostającej w fazie utajenia.
Jak wygląda leczenie chorób wenerycznych?
Nie trudno się domyślić, że leczenie chorób wenerycznych uzależnione jest od konkretnego patogenu, który doprowadził do zakażenia, ale również od stopnia zaawansowania infekcji, wykrytych zmian czy wieku, płci oraz kondycji zdrowotnej pacjentki lub pacjenta.
Najtrudniejsze do wyleczenia są wirusowe choroby weneryczne.
Ten rodzaj infekcji często przyjmuje formę przewlekłą, a objawy mogą towarzyszyć choremu aż do śmierci.
W terapii stosuje się różnorodne leki przeciwwirusowe, kuracje objawowe, specjalną suplementację, dietę czy farmaceutyki do stosowania miejscowego.
Schorzenia pasożytnicze przyczyniają się do wielu uciążliwych symptomów, ale w większości przypadków terapie antybiotykowe prowadzą do całkowitego wyzdrowienia.
Jeśli jednak zakażenie zostanie zbagatelizowane, to może dojść do wielu poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Bakteryjne choroby przenoszone drogą płciową również można wyleczyć dość sprawnie i całkowicie, o ile zostaną odpowiednio wcześnie zdiagnozowane.
W terapii zastosowanie znajdują przede wszystkim antybiotyki i środki osłonowe.
Odpowiednio leczone infekcje bakteryjne nie powinny prowadzić do przewlekłych powikłań ani nawrotów schorzenia.
Grzybicze choroby weneryczne są dość powszechne, szczególnie, że do ich rozwoju może dojść bez udziału partnera seksualnego.
W terapii kandydoz stosuje się przede wszystkim doustne i miejscowe leki przeciwgrzybicze oraz preparaty osłonowe.
Nie są to infekcje trudne do wyleczenia, ale mają skłonność do nawracania.
Ważne: Pamiętaj, że zarówno do momentu otrzymania wyniku testu, jak i do całkowitego wyleczenia choroby wenerycznej, należy unikać kontaktów seksualnych.
Nie zapominaj również o tym, że wszelkie naturalne metody leczenia chorób przenoszonych drogą płciową mogą łagodzić objawy infekcji, ale nigdy nie prowadzą do całkowitego wyzdrowienia.
Zanim wprowadzisz w życie jakiekolwiek domowe sposoby radzenia sobie z zakażeniem, koniecznie skonsultuj się z lekarzem.
Zapobieganie chorobom wenerycznym. Jaka profilaktyka jest skuteczna?
Zapobieganie chorobom wenerycznym to przede wszystkim odpowiednie edukowanie, a tym samym budowanie świadomości, zwracanie uwagi na istotę schorzeń oraz zagrożenia jakie za sobą niosą.
Najbardziej skuteczną i bezpieczną formą ochrony przed chorobami przenoszonymi drogą płciową jest oczywiście wstrzemięźliwość seksualna lub unikanie kontaktów seksualnych z osobami zakażonymi.
Zdążyliśmy już jednak wywnioskować, że w większości przypadków nie jest to proste do ustalenia, gdyż nie mamy na stole aktualnych wyników badań partnerki lub partnera.
Warto wówczas zadbać o stosowanie odpowiednich zabezpieczeń podczas stosunku seksualnego, w tym damskich lub męskich prezerwatyw, chusteczek do seksu oralnego czy maseczek oralnych.
Należy przy tym pamiętać, że ani kondomy, ani inne formy mechanicznej antykoncepcji nie gwarantują stuprocentowej ochrony przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Inną kwestią jest to, że do zarażenia może dojść nawet w wyniku mikrourazu naskórka.
W ramach profilaktyki nie zaszkodzi również zadbać o odpowiednie szczepienia, w tym na WZW typu B czy HPV.
A dla pewności i bezpieczeństwa warto od czasu do czasu po prostu wykonać testy na choroby weneryczne.
To żaden wstyd, a zwyczajne poczucie odpowiedzialności za zdrowie swoje i innych.
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Stanisław Bolesław Bartkowski, Celina Brykczyńska, Międzynarodowa statystyczna klasyfikacja chorób i problemów zdrowotnych : rewizja dziesiąta ICD-10. T. 1, Kraków: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne
- Choroby przenoszone drogą płciową, [w:] Joanna Puzewicz-Barska i inni, Nasze ciała, nasze życie : książka napisana przez kobiety dla kobiet, Gdańsk: Stowarzyszenie Współpracy Kobiet News - Polska, 2004, s. 344 - 346, ISBN 83-920417-0-4.
- Badania profilaktyczne w kierunku wykrywania chorób wenerycznych, Małopolska Dba o Zdrowie [dostęp 2019-05-20].
- Chechowski J.: Wczesna postać kiły wrodzonej – omówienie na przykładzie przypadku. „Postępy Neonatologii”. Suplement II, s. 231–234, 2002. Poznań.
- Stefania Jabłońska, Sławomir Majewski: Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. PZWL, 2005. ISBN 83-200-3367-5.
- Lipska E, Konarska Z.: Kiła wrodzona. „Nowa Pediatria”. 5, s. 45–49, 1999.
- Miedziński, Franciszek: Choroby skóry i weneryczne. PZWL, 1985. ISBN 83-200-0849-2.
- Mroczkowski, Tomasz F: Choroby przenoszone drogą płciową. Wyd. Wyd. II poprawione. Lublin: Wydawnictwo Czelej, 2006. ISBN 83-89309-82-3.
- Andrzej Stapiński: Zwalczanie kiły i rzeżączki w Polsce. Warszawa: PZWL, 1979.
- WHO - Sexually transmitted infections (STIs), web.archive.org, 25 listopada 2014 [dostęp 2019-05-20].