Niedoczynność tarczycy. Przyczyny, objawy, leczenie niedoczynności tarczycy

Konsultacja z e-receptą Lek. rodzinny Specjalista

Obecnie problemy z tarczycą w pewien sposób można uznać za chorobę cywilizacyjną. Nie bez znaczenia jednak są także Twoje geny. Choć choroby tarczycy dzielą się głównie na nadczynność i niedoczynność tarczycy, to musisz wiedzieć, że mają ogromny wpływ na Twoje funkcjonowanie i zdrowie ogólnie. Od utrzymywania ciepłoty ciała, po funkcjonowanie układu nerwowego czy pokarmowego. Tak jak w przypadku innych narządów – tarczyca może się źle wykształcić albo nie wykształcić w ogóle, a także po prostu źle funkcjonować. Na czym polegają problemy z tarczycą i co dalej, jeśli masz problemy hormonalne?

Niedoczynność tarczycy – na czym polega?

Niedoczynność tarczycy (zwana także hipotyreozą) to zespół objawów chorobowych związany z niedoborem hormonów tarczycy w organizmie. Hormonów tarczycy może być także za dużo i wtedy mówi się o nadczynności tarczycy, którą także trzeba leczyć.

Tarczyca jest zbudowana z dwóch płatów i znajduje się u nasady szyi, w bliskim sąsiedztwie krtani. A czym właściwie jest tarczyca i za co odpowiada?

Tarczyca jest gruczołem, który wydziela trzy hormony:

• tyroksynę (T4);
• trójjodotyroninę (T3);
• kalcytoinę.

 Mają one wpływ na funkcjonowanie całego organizmu.

Ich niedobór wiąże się występowaniem objawów ze strony niemal każdego układu w ciele człowieka:

• pokarmowego,
• oddechowego,
• krwionośnego,
• krwiotwórczego,
• rozrodczego,
• nerwowego.

Uwierz – tarczyca reguluję pracę całego Twojego organizmu. Niedobór hormonów tarczycy wpływa negatywnie nie tylko na pracę organizmu w środku, ale także na zewnątrz. Złą pracę tarczycy widać często po skórze i cerze osoby chorej, włosach, paznokciach, a także... po wadze. Czy niedoczynność tarczycy może doprowadzić do bardzo poważnych konsekwencji? Niestety... tak.

Nieleczona hipotyreoza może doprowadzić do przełomu hipometabolicznego, objawiającego się: 

• patologiczną sennością, a nawet śpiączką;
• obniżeniem temperatury ciała do 25-32 stopni Celsjusza,;
• drgawkami;
• zaburzenia oddychania;
• obrzękami.

Jeśli do takiej sytuacji dojdzie – to najprawdopodobniej nie obędzie się bez pobytu w szpitalu. Dlaczego? Ponieważ przełom hipometaboliczny może powodować także kwasicę oddechową, łącznie z obecnością płynu w jamach opłucnowych i worku osierdziowym – a to jest już bezpośrednie zagrożenie życia. Poza tym...

Niedoczynność tarczycy dzieli się na cztery podstawowe rodzaje choroby:

• pierwotną niedoczynność tarczycy;
• wtórną niedoczynność tarczycy;
• wrodzoną niedoczynność tarczycy;
• nabytą niedoczynność tarczycy.

 Co ważne – pierwotnej niedoczynności nie należy mylić z wrodzoną. Pierwotna niedoczynność tarczycy  jest związana ze zmianami w samym gruczole tarczowym, w odróżnieniu od wtórnej, która jest wynikiem chorób przysadki lub podwzgórza. Pod pojęciem wrodzonej niedoczynności kryje się zespół objawów ujawniający się w życiu płodowym lub tuż po urodzeniu. Tę postać choroby różnicuje się z nabytą niedoczynnością tarczycy, który objawia się w późniejszym życiu.

Niedoczynność tarczycy - objawy

Jeśli chorujesz na niedoczynność tarczycy lub jesteś w trakcie stawiania diagnozy, ważne jest, aby dokładnie obserwować swój organizm. I mieć świadomość tego, z jakimi objawami możesz się spotkać, jeśli w Twoim organizmie jest za mało hormonów tarczycowych.

Przede wszystkim powinno się zwrócić uwagę na takie symptomy, jak:

• ciągła senność;
• zmęczenie;
• osłabienie mięśniowe;
• nieregularne cykle miesiączkowe;
• częste zaparcia;
• impotencja;
• spadek libido;
• problemy z pamięcią oraz koncentracją;
• sucha i ziemista skóra twarzy;
• łamliwe i rozdwajające się paznokcie;
• wypadające włosy;
• zaburzenia miesiączkowania;
• zaburzenia dojrzewania płciowego u dzieci;
• obrzęk podskórny (puchnięcie twarzy);
• ochrypły głos;
• niepłodność;
• skłonność do nadwagi/otyłości;
• problem ze zrzuceniem zbędnych kilogramów;
• opuchnięcia ciała, zwłaszcza kostek, stawów, dłoni;
• spadek odporności – częste przeziębienia;
• stany lękowe;
• zmienne nastroje, w tym skłonność do depresji;
• zasinienia pod oczami;
• nietolerancja zimna - uczucie chłodnych stóp i dłoni nawet latem.

Jeśli zauważysz tego typu objawy (oczywiście – pewnie nie wszystkie na raz), to lepiej skonsultuj się z lekarzem rodzinnym online, który zapewne pokieruje Cię do lekarza endokrynologa. Już połączenie nawet dwóch czy trzech objawów razem może sugerować jakieś nieprawidłowości w funkcjonowaniu Twojego organizmu.

Dlaczego zgłoszenie się do lekarza jest takie ważne? Ponieważ choroby tarczycy mogą mieć także postać subkliniczną, czyli utajnioną. Ciężko czasem wtedy połączyć dane objawy akurat z chorobami tarczycy, które często zrzucane są na barki stresu i codziennych problemów.

Jakie to objawy?

Są to, m.in.:

• zaparcia;
• bóle głowy;
• obniżony nastrój;
• ciągłe zmęczenie.

Przyczyny niedoczynności tarczycy

Z jakich przyczyn może dojść do niedoczynności tarczycy? Musisz wiedzieć, że Twój styl życia (np. rodzaj pracy czy aktywność fizyczna lub jej brak) mają ogromne znaczenie w kontekście chorób przewlekłych, tj. choroby tarczycy. Nie bez znaczenia są także Twoje uwarunkowania genetyczne. Jeśli w Twojej rodzinie znane są przypadki osób, które cierpią z powodu problemów z tarczycą – nie bagatelizuj tego. Badaj się co najmniej raz w roku i zwracaj uwagę na sygnały, jakie wysyła Twój organizm.

A co jeszcze może być przyczyną niedoczynności tarczycy?

Można wśród nich wyróżnić:

• stan po operacyjnym usunięciu tarczycy, która została przeprowadzona np. z powodu woli guzkowych czy raka tarczycy;
• chorobę Hashimoto, czyli autoimmunologiczne i przewlekłe zapalenie tarczycy;
• stan po leczeniu jodem promieniotwórczym (np. z powodu choroby Gravesa-Basedowa);
• inne zapalenia gruczołu tarczycy, np. poporodowe zapalenie tarczycy, które może ustąpić po paru miesiącach;
• wtórną niedoczynność tarczycy spowodowaną chorobami przysadki mózgowej;
• polekową niedoczynność tarczycy.

Pierwotna niedoczynność tarczycy – co musisz o niej wiedzieć?

Zgodne z powyższą klasyfikacją – pierwotna niedoczynność tarczycy może być wrodzona lub nabyta. Z czego to wynika?

Wrodzona pierwotna niedoczynność tarczycy ma najczęściej związek z zaburzeniami rozwojowymi tarczycy, takimi jak:

• agenezja, czyli całkowity brak narządu;
• aplazja – niewykształcenie narządu;
• hipoplazja – niedorozwój gruczołu;
• ektopia – lokalizacja tarczycy w nietypowym miejscu.

Zdarza się także, że wrodzona postać choroby jest wynikiem dyshormonogenezy, czyli zaburzeń syntezy hormonów tarczycy. Co warto podkreślić, wrodzona pierwotna niedoczynność tarczycy występuje stosunkowo rzadko. W Polsce zdarza się u 1 na 4000 noworodków i prowadzi do upośledzenia w rozwoju fizycznym i psychicznym, określanego dawniej kretynizmem. Niedoczynność tarczycy u dziecka, które skończyło trzeci rok życia, nie skutkuje poważnymi konsekwencjami w rozwoju umysłowym i fizycznym. Nie oznacza to jednak, że nie należy jej leczyć...

A jakie są przyczyny nabytej niedoczynności?

Wśród najczęstszych przyczyn nabytej pierwotnej hipotyreozy wymienia się:

• chorobę Hashimoto (przewlekłe limfocytowe zapalenie tarczycy);
• podostre zapalenie tarczycy (choroba de Quervaine'a);
• poporodowe zapalenie tarczycy;
• niedoczynność jatrogenną, czyli związana z zażywanymi lekami, wywołaną radioterapią okolicy szyi, terapią radioaktywnym jodem lub tyreoidektomią (usunięciem tarczycy).

Wtórna niedoczynność tarczycy (tzw. niedoczynność tarczycy drugorzędowa i trzeciorzędowa)

Wtórna niedoczynność tarczycy także może mieć charakter wrodzony lub nabyty. Nabyta rozwija się najczęściej na skutek choroby nowotworowej zlokalizowanej w okolicy przysadki lub podwzgórza, choroby autoimmunologicznej lub choroby Sheehana. Może być także wynikiem operacji neurochirurgicznej. Choć trzeba przyznać, że wrodzona niedoczynność  zdarza się niezwykle rzadko, najczęściej jest wynikiem wrodzonych zaburzeń podwzgórzowo-przysadkowych.

Wtórną niedoczynność tarczycy dzieli się także na drugorzędową oraz trzeciorzędową. Ta drugorzędowa jest związana z chorobami przysadki. Trzeciorzędowa niedoczynność tarczycy jest z kolei wynikiem chorób podwzgórza. Jak wiesz, funkcje hormonalne tarczycy reguluje bowiem układ podwzgórzowo-przysadkowy. Podwzgórze wydziela hormon o nazwie tyreoliberyna (TRH), który pobudza przysadkę mózgową do produkcji tyreotropiny (TSH), która ma wpływ na funkcjonowanie tarczycy. Generalnie układ podwzgórzowo-przysadkowy reguluje pracę gruczołów dokrewnych, nie tylko tarczycy, ale także: nadnerczy, jajników, jąder, czyli po prostu męskich i żeńskich układów rozrodczych. Odpowiada za homeostazę hormonalną całego organizmu, utrzymanie gospodarki wodno-lektrolitowej, procesy rozrodcze, wzrost i rozwój organizmu.

Niedoczynność tarczycy - diagnozowanie

Jeśli zaobserwujesz u siebie jakieś objawy niedoczynności tarczycy, to zazwyczaj pierwszym krokiem po wizycie u lekarza rodzinnego jest przeprowadzenie badań na niedoczynność tarczycy. Jakich?

Najlepiej tych z krwi – czyli stężenia TSH. Jeżeli wynik będzie powyżej lub poniżej normy, może sugerować to choroby tarczycy. Możesz od razu wykonać także badania fT3 i fT4, które będą pomocne do ustalenia przyczyn problemów z tarczycą. Do tego pakietu dobrze jest dołączyć także anty-TPO oraz anty-TG, czyli badania przeciwciał tarczycowych. Za cały taki pakiet zapłacisz około 150-250 zł, ale zdarza się, że przychodnie dają upust na konkretne pakiety badań, w tym przypadku tarczycowe, dlatego możesz je wtedy zakupić taniej, niż każdy wynik pojedynczo.

Choć w pierwszej kolejności (a przynajmniej na ustalenie czy jest to niedoczynność czy nadczynność) wystarczy TSH oraz fT4. Czy możesz zrobić badania na niedoczynność tarczycy za darmo?

Lekarz w poradni rodzinnej może przepisać Ci także badanie na NFZ, ale jedynie na TSH, fT3 i fT4. Badania przeciwciał możliwe są do skierowania tylko przez poradnię specjalistyczną. Musisz jednak pamiętać, że aby zbadać hormony z krwi – musisz być na czczo, najlepiej od rana, do 2 godzin od obudzenia.

A jak jeszcze można zdiagnozować niedoczynność tarczycy? W tym celu lekarz także może zalecić wykonanie badania USG tarczycy. Nie musisz się do niego specjalnie przygotowywać, wystarczy ubranie, które nie będzie przeszkadzało w badaniu obrazowym w okolicach szyi. Na przykład w przypadku choroby Hashimoto będzie wyraźnie obniżona echogeniczność tarczycy na obrazie aparatu ultrasonograficznego. Za takie badanie prywatnie zapłacisz około 100-200 zł w zależności od kliniki/przychodni i miejsca zamieszkania.

Jeśli chcesz mieć przeprowadzone badania w ramach NFZ, to najpierw musisz udać się na wizytę do poradni rodzinnej. Lekarz następnie przepisuje skierowanie do poradni endokrynologicznej, w której musisz umówić się na wizytę (podobnie jak z badaniami krwi).

Skutki niedoczynności tarczycy

Niedoczynność tarczycy jest podstępną chorobą. W literaturze medycznej funkcjonuje jako zespół objawów związany z niedoborem hormonów tarczycy w organizmie. Jednak mimo mnogości symptomów, schorzenie trudno rozpoznać, ponieważ daje nieswoiste objawy, czyli takie, które występują w wielu jednostkach chorobowych i nie przesądzają o rozpoznaniu. To sprawia, że niedoczynność tarczycy w wielu przypadkach wykrywa się zbyt późno.

Pacjenci niejednokrotnie odwiedzają lekarzy wielu specjalności, zanim trafią do endokrynologa, który zaordynuje właściwe leczenie. Nierozpoznana w porę hipotyreoza zaczyna siać spustoszenie w organizmie. Najgorszą w skutkach niedoczynność tarczycy obserwuje się u dzieci.

Skutki niedoczynności tarczycy u dzieci

Hormony tarczycy mają decydujące znaczenie dla rozwoju dziecka. Ogrywają bardzo ważną rolę w rozwoju ośrodkowego układu nerwowego, który kształtuje się od wczesnego etapu ciąży do około 3 roku życia. Ponadto mają także wpływ na większość procesów metabolicznych i wzrost kości.

Skutkiem niedoczynności tarczycy u dzieci może być ciężkie upośledzenie umysłowe, nazywane wrodzonym niedoborem jodu, a dawniej kretynizmem lub matołectwem. Żeby uchronić dzieci przed tym i innymi skutkami niedoczynności tarczycy, w Polsce wykonuje się badania skriningowe, mające na celu możliwie jak najszybsze wykrycie choroby i wdrożenie odpowiedniego leczenia, które zagwarantuje dziecku prawidłowy rozwój umysłowy i fizyczny.

Skutki nieleczonej niedoczynności tarczycy u dziecka

Jeśli niedoczynność tarczycy nie zostanie w porę wykryta, jej skutki będą dla dziecka nieodwracalne. Początkowo u noworodka pojawią się następujące objawy:

• trudności w karmieniu i brak apetytu u dziecka,
• zaparcia,
• problemy z oddychaniem przebiegające z sinicą,
• przedłużająca się żółtaczka noworodkowa,
• przepuklina pępkowa,
• wiotkie ciało u dziecka,
• nadmierna senność i obniżona aktywność,
• zimne ręce i stopy dziecka,
• przerośnięty język,
• sucha i marmurkowa skóra,
• opóźnione zarastanie ciemiączka.

Hipotyreoza będzie postępować. Skutkiem nieleczonej niedoczynności tarczycy u dziecka mogą być zaburzenia intelektualne, neurologiczne i psychoruchowe.

Skutki nieleczonej niedoczynności tarczycy u dorosłych

Skutki nieleczonej niedoczynności tarczycy objawiają się u osób dorosłych inaczej niż u dzieci. Hipotyreoza u dorosłych ma następujące objawy:

• zaparcia,
• zwiększenie masy ciała niezwiązane ze wzrostem apetytu,
• wodobrzusze,
• bradykardia (spowolnienie pracy serca),
• zmniejszona tolerancja wysiłku,
• senność,
• zaburzenia pamięci i koncentracji,
• spowolnienie ruchów i mowy,
• osłabienie siły mięśniowej,
• obfite miesiączki i cykle bezowulacyjne u kobiet,
• sucha, łuszcząca się skóra,
• obrzęki tkanki podskórnej i pogrubienie rysów twarzy,
• suche, łamliwe i nadmiernie wypadające włosy.

Wymienione wyżej symptomy należą do tzw. objawów nieswoistych. Na ich podstawie rzadko kiedy stawia się diagnozę. Nierozpoznana hipotyreoza będzie się rozwijać, a z czasem może doprowadzić do groźnych dla zdrowia i życia powikłań. Co prawda niedoczynność tarczycy u dorosłych nie doprowadzi do zaburzeń w rozwoju.

Generalnie niedobór hormonów tarczycy po 3. roku życia nie wiąże się z tak groźnymi konsekwencjami dla zdrowia. Najpoważniejszym skutkiem nieleczonej niedoczynności tarczycy u dorosłych są choroby układu sercowo-naczyniowego, takie jak:

• zapalenie osierdzia,
• nadciśnienie tętnicze rozkurczowe,
• choroba niedokrwienna serca,
• tachyarytmie komorowe,
• kardiomegalia,
• niedokrwistość.

Nieleczona niedoczynność tarczycy prowadzi także do zaburzeń depresyjnych i lękowych.

Kobiety z hipotyreozą są narażone na ryzyko nawracających poronień, a panowie na utratę popędu seksualnego.

W skrajnych przypadkach choroba może doprowadzić do śpiączki hipometabolicznej, która wymaga leczenia na oddziale intensywnej terapii. Mimo nowoczesnych metod leczenia, śmiertelność wśród pacjentów z przełomem hipometabolicznym wynosi około 20 proc.

Leczenie niedoczynności tarczycy

Leczenie niedoczynności tarczycy (hipotyreozy) polega na uzupełnianiu niedoboru hormonów tarczycy (tyroksyny i trójjodotyroniny) w organizmie. Hipotyreoza jest zespołem objawów, wynikającym z niedostatecznej produkcji i wydzielania hormonów przez gruczoł tarczowy lub ze zmian w obrębie układu podwzgórzowo-przysadkowego, który reguluje funkcje wydzielnicze tarczycy.

Celem leczenia niedoczynności tarczycy jest doprowadzenie do eutyreozy, czyli prawidłowego stężenia hormonów w surowicy krwi. Podstawową terapii jest uzupełnianie niedoboru hormonów środkami farmakologicznymi. Pacjenci przyjmują syntetyczne hormony w tabletkach. W czasie leczenia substytucyjnego muszą stale kontrolować parametry kliniczne oraz laboratoryjne.

Leczenie konwencjonalne niedoczynności tarczycy

Konwencjonalne leczenie niedoczynności tarczycy, niezależnie od tego, czy przyczyną choroby są zmiany w samym gruczole tarczowym czy w układzie podwzgórzowo-przysadkowym, polega na uzupełnianiu niedoboru hormonów.

Lekiem pierwszego rzutu jest lewotyroksyna – lewoskrętny analog naturalnej tyroksyny, która wywiera na organizm niemal identyczne działanie jak wytwarzana fizjologicznie tyroksyna. Liotyronina, będąca syntetyczną trójjodotyroniną lub preparaty złożone lewotyroksyny i liotyroniny nie są rekomendowane w leczeniu niedoczynności tarczycy. Liotyronina jako samodzielny lek jest stosowania głównie po leczeniu operacyjnym raka tarczycy oraz u pacjentów, którzy nie tolerują leczenia lewotyroksyną.

Wchłanianie lewotyroksyny może z łatwością zostać zakłócone poprzez pokarm, dlatego lek należy zażywać na czczo, co najmniej pół godziny przed posiłkiem. Maksymalne stężenie we krwi osiąga po upływie 6 godzin od podania. Dawka powinna być indywidualnie dobierana do każdego pacjenta na podstawie badań laboratoryjnych sprawdzających stężenie tyreotropiny oraz wolnej tyroksyny w surowicy krwi.

W leczeniu niedoczynności tarczycy stosowane są leki na niedoczynność tarczycy zawierające lewotryksynę. Wydawane są one wyłącznie na podstawie recepty. 

Leczenie subklinicznej niedoczynności tarczycy

Leczenie konwencjonalne dotyczy jawnej postaci niedoczynności tarczycy. Kwestią sporną pozostaje natomiast zasadność leczenia niejawnej postaci choroby. Subkliniczna niedoczynność tarczycy charakteryzuje się brakiem występowania objawów klinicznych. Sprawia także trudności diagnostyczne. Klasyczną niedoczynność tarczycy rozpoznaje się na podstawie podwyższonego stężenia TSH i niskiego stężenia fT4 w surowicy krwi. W przypadku skąpoobjawowej postaci choroby obserwuje się zwiększone stężenie TSH lub mieszczące się w górnych granicach normy oraz prawidłowy poziom hormonów tarczycy.

Subkliniczna niedoczynność tarczycy może się przeistoczyć w postać jawną, lecz nie musi - progresję ocenia się na 0-80 proc., w zależności od wartości stężenia TSH. Dlatego zdania lekarzy na temat zasadności leczenia niejawnej hipotyreozy są podzielone. Jedni postulują konieczność leczenia z powodu ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, inni zalecają obserwację.

Leczenie naturalne niedoczynności tarczycy

W przypadku skąpoobjawowej niedoczynności tarczycy niektórzy pacjenci decydują się na leczenie naturalne, które w dużej mierze polega na zmianie sposobu żywienia. Zwolennicy medycyny naturalnej przekonują, że dieta ma kluczowe znaczenie w leczeniu chorób tarczycy. Osobom zmagającym się z niedoborem hormonów tarczycy, zalecają eliminację z codziennego jadłospisu produktów, które zaburzają przyswajanie jodu oraz mogą przyczynić się do przerostu tarczycy. Jod jest bowiem niezbędny tarczycy do produkcji oraz wydzielania hormonów. Do pokarmów wolotwórczych zaliczają się:

• warzywa z rodziny kapustowatych,
• soja,
• orzechy ziemne,
• gorczyca.

Ile trwa leczenie niedoczynności tarczycy?

Leczenie hipotyreozy rozpoczyna się od małej dawki lewotyroksyny, którą stopniowo się zwiększa. Dawka początkowa u osoby dorosłej wynosi od 25 do 50 mikrogramów na dobę, zaś dawka podtrzymująca 100-200 µg/d. Leczenie substytucyjne u dzieci wymaga stosowania większych dawek leku, a u osób starszych – mniejszych.

Lekarz powinien zachować ostrożność przy wprowadzaniu leczenia lewotyroksyną u pacjentów cierpiących na choroby układu sercowo-naczyniowego. Leczenie początkowe powinno odbywać się pod kontrolą endokrynologa, natomiast po ustaleniu optymalnej dawki może być kontynuowane przez lekarza rodzinnego.

Wielu pacjentów zastanawia się, ile trwa leczenie niedoczynności tarczycy. W większości wskazań trwa do końca życia. W czasie leczenie pacjenci powinni pozostawać pod stałą opieką poradni endokrynologicznej i okresowo wykonywać badania laboratoryjne sprawdzające poziom hormonów tarczycy. Ważna jest także obserwacja stanu klinicznego chorego, zwłaszcza w kierunku objawów niedoczynności oraz nadczynności tarczycy.

Dbanie o siebie to dbanie także o prawidłową pracę tarczycy

Jak zadbać o lepsze zdrowie i tarczycę?

Przede wszystkim:

1. Dbaj o odpowiednią dawkę snu i odpoczynku. Dobrze,  jeśli będziesz kłaść się spać codziennie mniej więcej o tych samych godzinach i spać co najmniej 6-8 godzin na dobę. Sen jest bardzo ważny nie tylko dla dobrego samopoczucia, ale także dla prawidłowej pracy układu hormonalnego.
2. Zadbaj o właściwą podaż selenu, magnezu oraz jodu, które mają ogromne znaczenie dla funkcjonowania tarczycy. Selen i magnez pomagają organizmowi w większym wchłanianiu jodu, który jest dla tarczycy niezbędny. Można go zażywać w formie jodowane soli kuchennej wykorzystywanej do solenia potraw.
3. Suplementuj witaminy – z grupy B (np. B6 czy B12) oraz witaminy C, D i E. Najlepiej w postaci owoców i warzyw. Dobrze jest zbadać poziomy poszczególnych poziomów witamin w organizmie, aby wiedzieć, w jakiej ilości suplementować konkretne składniki.
4. Staraj się zdrowo odżywiać i unikać przetworzonych produktów, tj. biały cukier czy słodycze. Niewskazane są także potrawy typu fast-food. Tarczyca szczególnie mocno odczuwa wszelkie niedobory makroelementów w organizmie.
5. Staraj się także unikać chemii, lepiej zastąp kosmetyki do pielęgnacji ciała tymi o składnikach naturalnych - w końcu skóra to największy organ człowieka i to czym się myjesz, naprawdę ma znaczenie.
6. Oczywiście... bierz leki wedle zaleceń swojego lekarza endokrynologa i zawsze badaj się regularnie. Hormony z krwi, USG tarczycy a także po prostu zwykła morfologia – mogą naprawdę wiele powiedzieć o stanie Twojego zdrowia.
7. Unikaj stresu. Oczywiście w dzisiejszych czasach jest to naprawdę utrudnione (żeby nie powiedzieć - niemożliwe), jednak dbaj o odpowiedni relaks po pracy i dobre stosunki z najbliższymi. Może wyjście do kina raz w tygodniu? Postaraj się także mieć czas, chociaż pół godziny dziennie – tylko dla siebie. Długotrwały stres może doprowadzić do rozwoju choroby Hashimoto, ze względu na pobudzenie procesów autoimmunologicznych.

Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:

Lekarz rodzinny online

Lekarz internista

E-recepta online

Udostępnij

Do znajomych

Tweetnij

Wyślij link