Podstawowe badania krwi i ich normy

Badania krwi stanowią jedno z podstawowych narzędzi diagnostycznych, pozwalających wykryć i monitorować stany zapalne i zakażenia, problemy hormonalne, niedokrwistość, białaczkę, nowotwory i wiele innych schorzeń. W przypadku badań krwi cennik jest bardzo zróżnicowany. Za podstawowe badania krwi (morfologię) zapłacimy ok. 10 zł., pełen pakiet badań hormonalnych może kosztować 300-400 zł.

Podstawowe badania krwi

Podstawowe badania krwi to tak zwana morfologia. Pobrany do analizy materiał pozwala ocenić poziom i właściwości krwinek czerwonych, białych oraz płytkowych. Badane są takie parametry, jak:

• RBC - poziom czerwonych krwinek,
• MCV - średnia objętość krwinki,
• MCH - średnia masa hemoglobiny,
• MCHC -średnie stężenie hemoglobiny ,
• WBC – poziom białych krwinek,
• EOS - poziom eozynofilii,
• Baso - poziom bazofili,
• LYM - poziom limfocytów,
• MPV - średnia objętość trombocytów.

Morfologię krwi wykonuje się w ramach wstępnej diagnostyki stanów zapalnych, zakażeń, nadczynności i niedoczynności tarczycy, różnych typów niedokrwistości, białaczki czy nowotworów złośliwych. Skierowanie na podstawowe badania krwi może wypisać zarówno lekarz pierwszego kontaktu, jak i specjalista w danej dziedzinie.

Pozostałe rodzaje badań krwi

• Biochemia krwi – badanie służące ocenie składu chemicznego osocza krwi. Wykonywane jest w celu ogólnej diagnostyki lub pod kątem określonych schorzeń (m.in. profil ogólny, wątrobowy, trzustkowy, lipidowy, sercowy, reumatyczny, kobiet w ciąży i wiele innych). Podlegające ocenie parametry to m.in. poziom glukozy, mocznika, białek cholesterolu, potasu, sodu. Przykładem biochemicznego badania krwi jest oznaczenie poziomu glukozy przy podejrzeniu cukrzycy, wykonywane na czczo z krwi żylnej.

• Hormonalne badania krwi – pozwalają zdiagnozować nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu endokrynnego, ze szczególnych uwzględnieniem hormonów wydzielanych przez przysadkę mózgową (TSH,  FSH, LH, Prolaktyna), tarczycę (Ft3 i Ft4) oraz hormonów płciowych wytwarzanych m.in. w korze nadnerczy, jądrach, jajnikach, macicy. Badania hormonalne są niezbędne w rozpoznaniu nadczynności i niedoczynności tarczycy, a także w leczeniu niepłodności, zaburzeń erekcji, zaburzeń cyklu miesięcznego, wypadania włosów, rozdwajania się paznokci, trądziku, niekontrolowanych przyrostów masy ciała.

Cennik badań krwi

Dużą część badań krwi można wykonać z refundacją NFZ. Niezbędne do tego jednak jest skierowanie od lekarza, co w wielu przypadkach stanowi poważną barierę. Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej zlecić może tylko niektóre testy, w tym podstawowe badania krwi (które nawet w przypadku pełnej odpłatności są bardzo tanie) czy badania niezbędne w diagnostyce schorzeń tarczycy (TSH, Ft3, Ft4).

Natomiast wykonanie badań, które wymagają skierowania od specjalisty, może się okazać utrudnione ze względu na kolejki do wielu tego typu poradni. W wielu przypadkach pacjentom pozostaje więc zapłacić za usługę z własnej kieszeni.  Jak wygląda cennik badań krwi? Oto przybliżone stawki wybranych testów:

• podstawowa morfologia: 8-15 zł;
• płytki krwi:  5-7 zł;
• CRP – 9-15 zł;

• TSH, Ft3, Ft4: po 28-30 zł za każde z badań;
• FSH, LH – po 20 -35 zł za każde z badań;
• prolaktyna: 25-35 zł;

• progesteron, estradiol – po 25-35 zł za każde z badań;
• 17- OHP– 45-50 zł;
• testosteron – 25 – 35 zł;
• aldosteron – 40 - 55 zł;
• DHEA – 35 - 45 zł;
• lipidogram (CHOL, HDL, LDL, TG) – 20-30 zł;

• insulina po obciążeniu (75 g glukozy) – 100 zł.

Badania krwi w ciąży

Szczególnym okresem w życiu kobiety jest ciąża – również ze względu na konieczność wykonania bardzo dużej liczby badań, także z krwi. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne rekomenduje wykonanie m.in.:

• do 10 tygodnia ciąży: obowiązkowo morfologia krwi, poziom przeciwciał odpornościowych, grupa krwi i Rh, badanie glukozy we krwi na czczo, plus badania obligatoryjne, ale zalecane - w kierunku HIV, HCB, toksoplazmozy i różyczki;
• 11-14 tydzień ciąży: zalecane przesiewowe badanie genetyczne (test podwójny PAPP-A+βHCG);
• 15-20 tydzień ciąży: obowiązkowo morfologia krwi, przeciwciała anty-Rh; zalecane badanie genetyczne (test potrójny – βHCG, Estriol, AFP);
• 21-26 tydzień ciąży – obowiązkowo badanie stężenia glukozy po doustnym podaniu 75 g glukozy, zalecane badanie w kierunku toksoplazmozy u kobiet z ujemnym wynikiem w I trymestrze ciąży;
• 27-32 tydzień ciąży – obowiązkowo morfologia krwi i przeciwciała odpornościowe;
• 32- 37 tydzień ciąży – obowiązkowo morfologia krwi, zalecane HIV i HCF u kobiet z grup podwyższonego ryzyka.

Normy badania krwi

W przypadku każdego z badań krwi uzyskane wyniki odnosi się do określonych norm. W wielu przypadkach są to normy ogólne, powszechnie stosowane, ściśle określone w literaturze przedmiotu. W przypadku części parametrów zdarzają się jednak rozbieżności dotyczące wyników w konkretnych laboratoriach, wynikające z przyjętych procedur badawczych czy stosowanego sprzętu. Dlatego tak ważne jest, by wyniki odnosić do norm badania krwi określonych przez daną jednostkę badawczą.

Normy te powinny zostać zdefiniowane i zawarte w opisie, który otrzymuje pacjent. Co istotne, normy badania krwi są też zróżnicowane ze względu na wiek i płeć pacjenta. Ze względu na mnogość dostępnych badań, nie sposób w tym miejscu wymienić wszystkich parametrów, podajemy jednak kilka przykładów dotyczących powszechnie wykonywanych badań krwi różnego typu:

• RCB (poziom czerwonych krwinek u osób dorosłych):  kobiety – 4,0-5,5 mln/mm3, mężczyźni - 4,7-6,1 mln/mm3;
• WBC (poziom białych krwinek u dorosłych): 4 300 – 10 000/µl;
• CRP (białko C-reaktywne): 0,08 do 3,1 mg;
• TSH (hormon tyreotropowy): 0,27 – 4,20 mU/l;
• Poziom cukru na czczo: 70-99 mg/dl.

Autor: Piotr Brzózka

Czytaj też:

• Morfologia krwi - obwodowej, wyniki, z rozmazem, normy
• Badanie CRP - co wykrywa i jakie są jego normy?
• Badanie na krzepliwość krwi przy antykoncepcji

Źródła:

• A. Dembińska-Kieć, J. Naskalski - Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. wyd 3 – Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2012
• Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie opieki przedporodowej w ciąży o prawidłowym przebiegu - Polskie Towarzystwo Ginekologiczne
• Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2017 – Diabetologia Praktyczna, Polskie Towarzystwo Diabetologiczne, Via Medica Gdańsk
• L. Czupryniak, K Strojek, Diabetologia 2016  - ViaMedica, Gdańsk
• Dagna Bobilewicz: Rola diagnostyczna białka C-reaktywnego (CRP), Przegląd medycyny laboratoryjnej zeszyt 1, In Vitro Explorer 2004
• Teresa Laskowska-Klita: Białk C-reaktywne (CRP) w diagnostyce infekcji u noworodków, Przegląd medycyny laboratoryjnej zeszyt 1, In Vitro Explorer 2004
• T. Bednarczuk: Podstawy endokrynologii, Item Publishing, 2017

Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.