Lekarz endokrynolog: czym się zajmuje?
Autor: Marta Chruścińska / artykuł konsultowany z dr Małgorzatą Śmiechurą
Chudniesz lub tyjesz na zmianę, masz problem z wypadającymi włosami, suchą skórą, a także zaburzeniami miesiączkowania? Bardzo prawdopodobne, że… możesz mieć problemy z tarczycą. Niestety choroby tarczycy (tj. niedoczynność, nadczynność, a także chorobę Hashimoto) coraz częściej uznaje się jako choroby, tzw. cywilizacyjne.
Jeśli podejrzewasz u siebie kłopoty zdrowotne, zdecydowanie powinnaś jak najszybciej wykonać badania i skonsultować je z lekarzem endokrynologiem.
Lekarz tej specjalności zajmuje się układem dokrewnym, w tym problemami z tarczycą i będzie w stanie odpowiednio pokierować Twoje leczenie a przede wszystkim – diagnostykę.
Sprawdź na czym polega praca endokrynologa i czego możesz spodziewać się po wizycie w jego gabinecie.
Endokrynolog: kim jest?
A kim właściwie jest endokrynolog? Jest to lekarz specjalista posiadający wiedzę z zakresu epidemiologii, profilaktyki, diagnostyki, terapii i prognozowania we wszelkich chorobach wywołanych zaburzeniami czynnościowymi gruczołów wydzielania wewnętrznego.
Te wydzielnicze gruczoły, to m.in.: podwzgórze i przysadka mózgowa, tarczyca, przytarczyce, grasice, nadnercza, trzustka, szyszynka a także… jądra oraz jajniki!
Tak, zgadza się – posiada również wiedzę z zakresu układów rozrodczych i męskich i żeńskich.
Zdarza się, że niektórzy lekarze mają dwie specjalności jednocześnie, czyli endokrynologiczną oraz ginekologiczną, co znacznie ułatwia proces leczenia (np. problemów z zajściem w ciążę) u osób, które zmagają się z problemami z tarczycą.
Endokrynolog posiada także wiedzę o udziale hormonów w procesach fizjologicznych i patologicznych ustroju.
Lekarz endokrynolog: jakie leczy choroby?
Musisz wiedzieć, że endokrynolog zajmuje się leczeniem wszelkich chorób układu dokrewnego. Ile tych chorób można sklasyfikować? Szczerze mówiąc… nie sposób wymienić wszystkich dolegliwości, które wchodzą w zakres programu specjalizacji z dziedziny endokrynologii.
Jedynie w ramach stażu podstawowego przyszły endokrynolog musi opanować wiedzę dotyczącą ponad 60 jednostek chorobowych, tj.:
- zaburzenia czynności podwzgórza;
- niedoczynność przysadki mózgowej;
- wtórna niedoczynność tarczycy;
- guzy przysadki;
- wrodzona niedoczynność tarczycy;
- nabyta niedoczynność tarczycy;
- nadczynność tarczycy;
- zespoły oporności na hormony tarczycy;
- zaburzenia wynikające z niedoboru jodu;
- choroby autoimmunologiczne tarczycy;
- prowadzenie ciąży zagrożonej w związku z chorobami tarczycy matki;
- zespół policystycznych jajników (PCOS) – razem we współpracy z ginekologiem;
- problemy czynnościowe, np. jajników;
- zapalenie tarczycy.
Jak endokrynolog diagnozuje tarczycę?
Poza rozpoznawaniem i leczeniem niedoczynności tarczycy oraz innych chorób gruczołu tarczowego, endokrynolog samodzielnie wykonuje następujące badania tarczycy:
- badanie palpacyjne (lekarz za pomocą dłoni określa, np. występowanie nierówności gruczołu czy jego powiększenie);
- badanie ultrasonograficzne, popularne USG;
- biopsję aspiracyjną cienkoigłową celowaną.
Ponadto endokrynolog posiada wiedzę umożliwiającą ocenę wyników następujących badań:
- sprawdzających stężenie hormonów i przeciwciał w surowicy krwi;
- biochemicznych;
- histopatologicznych;
- badań obrazowych: ultrasonograficznych (pozwalających wykryć nawet 2-3 mm guzki), radiologicznych, densytometrycznych, tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego, scyntygraficznych (ukazujących obraz całej tarczycy i jej stanu), badań wykonywanych techniką pozytonowej tomografii emisyjnej (PET).
To za pomocą tych badań lekarz może zdiagnozować stan Twojego zdrowia, a przede wszystkim stan Twojej tarczycy.
Czasem leczenie tarczycy opiera się tylko na badaniach krwi i badaniu USG, ponieważ jest to w zupełności wystarczające do postawienia diagnozy.
Niekiedy jednak trzeba wykonać dużo bardziej szczegółowe badania, np. biopsję, której wynik także ocenia endokrynolog.
Endokrynolog a może… tyreolog?
Musisz wiedzieć, że z problemami tarczycowymi możesz zostać skierowany także do… tyreologa. Ale dlaczego i czym właściwie różni się endokrynolog od tyreologa?
Otóż wygląda to tak, że tyreolog zajmuje się właściwie tylko chorobami stricte dotykającymi tarczycy (np. guzki na tarczycy czy choroba Hashimoto).
Jeśli problem leży właśnie po stronie tego gruczołu, to diagnozuje i wdraża odpowiednie leczenie gruczołu tarczycowego. Pamiętaj, że tyreolog to także lekarz, który ukończył studia medyczne oraz specjalizację, ponieważ niestety czasem jest to mylone a tyreolodzy nie są traktowani na równi z endokrynologami.
Endokrynolog z kolei poza chorobami tarczycy, leczy także cały układ dokrewny, czyli np. przysadkę mózgową, trzustkę czy nadnercza. Skupia się nie tylko na problemach zaburzeń hormonalnych, ale także na chorobach metabolicznych czy ginekologicznych.
Trzeba przyznać, że w Polsce znacznie popularniejszą specjalizacją lekarską jest endokrynologia. Być może dlatego, że zazwyczaj do tyreologa kierowane są już naprawdę poważne przypadki chorobowe. Ale to wszystko tak naprawdę zależy od tego, z czym dokładnie się zmaga Twój organizm.
Lekarz endokrynolog: jakie objawy powinny skłonić Cię do wizyty?
Niestety… w przypadku chorób tarczycy często zdarza się tak, że co pacjent – to inne dolegliwości. Lub inaczej – inny zespół dolegliwości. Ponieważ objawów chorej tarczycy możesz odczuwać naprawdę… sporo.
Zaczynając od senności, potliwości i zmiennych nastrojów, kończąc na problemach skórnych, wypadających włosach a nawet… zaburzeniach cyklu miesiączkowego i problemami z zajściem w ciążę.
Jeśli zauważysz, że nadmiernie przybierasz na wadze lub wręcz przeciwnie – właściwie nie wiadomo z jakiego powodu nagle straciłaś dużo kilogramów, to… zdecydowanie warto skierować swoją uwagę na hormony tarczycy.
Poza tym, prawda jest taka, że tak naprawdę warto chociaż raz do roku wykonywać podstawowe badania, tj. morfologia, badania hormonalne z krwi czy badanie moczu.
Te (choć może niepozorne) działania naprawdę są w stanie wykryć wiele nieprawidłowości w Twoim stanie zdrowia.
Profilaktyka to istotna sprawa i zdecydowanie jej nie bagatelizuj.
Pssst! Możesz na to także namawiać swoich rodziców, rodzeństwo i partnerów życiowych, w końcu… na pobranie krwi możecie udać się razem a później zjeść pyszne śniadanie w okolicznej restauracji.
Działania prozdrowotne i… prorodzinne gwarantowane! :)
Gdzie (i za ile) wykonać badania tarczycy?
Oczywiście w pierwszej kolejności możesz udać się do swojej przychodni POZ. Lekarz rodzinny ma możliwość przepisać Ci na NFZ badania, tj.: TSH, fT3 i fT4.
Jeśli okazuje się, że diagnostyka hormonów tarczycy musi być poszerzona, ale nie chcesz płacić za prywatne badania, to lekarz rodzinny musi skierować Cię do poradni specjalistycznej – endokrynologicznej. W takiej poradni lekarz endokrynolog może zrobić szczegółowe badania tarczycy, łącznie z przeciwciałami (np. anty-TPO czy anty-TG).
Oczywiście możesz także wykonać badania krwi prywatnie. Sprawdzenie parametrów tarczycowych kosztuje naprawdę różnie. Za samo TSH zapłacisz około kilkunastu złotych. Za badania fT3 i fT4 około 30 zł za każde z nich.
Możesz także wykupić pakiet tarczycowy, który coraz częściej jest oferowany w prywatnych przychodniach i laboratoriach, który często obejmowany jest promocją.
Takie rozwiązanie przydaje się wtedy, kiedy nie masz czasu czekać na następną wizytę w poradni endokrynologicznej na NFZ, bo czujesz, że np. z Twoją tarczycą nie jest najlepiej, więc chcesz badania wykonać z dnia na dzień.
Jeśli chorujesz na tarczycę, to z pewnością doskonale wiesz, kiedy hormony są w normie, a kiedy szaleją. Senność, drażliwość, obrzęki ciała… brzmi znajomo, prawda?
Pamiętaj jednak, aby nie analizować wyników na własną rękę, a tym bardziej zmieniać dawek leków opierając się jedynie na swojej ocenie.
Jeśli jesteś niepewny a Twój endokrynolog najbliższe terminy ma za naprawdę długi czas, to… o analizę wyników badań możesz poprosić lekarza przyjmującego w przychodni internetowej Dimedic.eu.
To naprawdę proste, a co ważne – także wygodne. Teleporada i wypełnienie wcześniejszej ankiety to maksymalnie kwestia 2-3 godzin, kiedy oczekujesz na kontakt z endokrynologiem.
Endokrynolog to nie tylko lekarz diagnozujący i leczący zaburzenia hormonalne, ale także osoba, która odgrywa kluczową rolę w zarządzaniu długoterminowym zdrowiem pacjentów. Dzięki swojej wszechstronnej wiedzy, endokrynolog potrafi dostrzec subtelne zmiany w funkcjonowaniu organizmu, które mogą wskazywać na rozwijające się choroby, zanim jeszcze staną się one poważnym problemem. Dlatego regularne wizyty u tego specjalisty, szczególnie w przypadku osób z historią chorób endokrynologicznych w rodzinie, mogą być kluczowe w prewencji poważniejszych schorzeń.
Endokrynolog jest również nieocenionym partnerem w monitorowaniu i modyfikowaniu leczenia przewlekłych chorób, takich jak cukrzyca czy osteoporoza, co wymaga stałej kontroli parametrów biochemicznych i dostosowywania terapii. Dzięki nowoczesnym narzędziom diagnostycznym oraz interdyscyplinarnej współpracy z innymi specjalistami, jak kardiolodzy, nefrolodzy czy diabetolodzy, endokrynolog jest w stanie zapewnić kompleksową opiekę nad pacjentem, dbając nie tylko o aktualne problemy zdrowotne, ale także o ich długoterminowe konsekwencje dla całego organizmu.
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Leki na niedoczynność tarczycy: konsultacja
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Program specjalizacji w dziedzinie endokrynologii dla lekarzy posiadających specjalizację I stopnia w dziedzinie chorób wewnętrznych, Warszawa 2014.
- Wojciech Stefan Zgliczyński, Lekarze specjalizujący się w endokrynologii – charakterystyka grupy, Borgis - Postępy Nauk Medycznych 11/2012, s. 855-859.
Podobne artykuły
