Zaburzenia erekcji, problemy z potencją: przyczyny, objawy, leczenie, co to
Autor: Piotr Brzózka
Zaburzenia erekcji dotykają nawet 30 procent aktywnych seksualnie mężczyzn. Tylko część z nich się leczy. Zobacz, jakie są przyczyny impotencji oraz możliwości przezwyciężenia problemu za pomocą leków oraz innych metod terapeutycznych.
Co to jest erekcja?
Erekcja to usztywnienie i powiększenie się członka w wyniku zwiększonego napływu krwi do prącia. Erekcja, zwana również wzwodem, umożliwia odbycie stosunku seksualnego.
Kiedy pojawiają się pierwsze problemy z erekcją, warto poznać mechanizmy fizjologiczne, jakie nią kierują. Wzwód to reakcja fizjologiczna. Dochodzi do niej w momencie połączenia się tlenku azotu z reakcjami biomechanicznymi organizmu. Efektem tego jest rozkurczenie mięśni gładkich penisa i wypełnienie krwią ciał jamistych w naczyniach krwionośnych. Do utrzymania wzwodu konieczne jest zablokowanie żył, umiejscowionych pod osłoną członka. Aby osiągnąć erekcję, oprócz zależności biologiczno-chemicznych, niezbędne jest też erotyczne pobudzenie.
Problemy z erekcją dotyczą coraz większej grupy mężczyzn, szacuje się, że w Polsce kłopoty może mieć nawet 2,5 miliona mężczyzn. Stres, choroby cywilizacyjne i niezdrowy tryb życia sprawiają, że problemy z satysfakcjonującym życiem erotycznym mogą pojawić się nawet przed 40. rokiem życia.
U starszych pacjentów bardzo często zaburzenia erekcji są pierwszym sygnałem chorób ogólnoustrojowych. Ale problem z erekcją to nie wyrok, dlatego pacjent jak najszybciej powinien zgłosić się do lekarza, który pomoże zdiagnozować przyczynę zaburzeń wzwodu, a także dobrać odpowiednią terapię.
Tymczasem zaledwie 5 procent pacjentów z zaburzeniami potencji poddaje się leczeniu. Konsekwencje nieleczonych problemów to:
- brak ochoty na seks,
- pogarszanie się relacji z partnerką,
- spadek kondycji fizycznej i zdrowia psychicznego mężczyzny.
Zaburzenia erekcji: czym są?
Zaburzenia erekcji są jedną z dwóch – oprócz przedwczesnego wytrysku – najczęściej występujących dysfunkcji seksualnych u mężczyzn. Szacuje się, że tylko w Polsce z problemem tym zmagać może się nawet 2,5 - 3,5 miliona osób, przy czym rachuby te obciążone są dużym marginesem błędu z uwagi na fakt, że jedynie znikomy odsetek pacjentów podejmuje specjalistyczne leczenie.
Zaburzenia erekcji zostały zdefiniowane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) jako stała lub nawracająca niemożność osiągnięcia bądź utrzymania wzwodu w czasie stosunku seksualnego, należy jednak wiedzieć, że istnieje mnogość definicji, zróżnicowanych w szczególności pod kątem oceny nasilenia objawów.
Niezwykle liczne są też potencjalne przyczyny zaburzeń erekcji podczas stosunku – dysfunkcja ta ma wyjątkowo złożoną patogenezę. Dlatego tak trudne bywa jej leczenie. Należy jednak wiedzieć, że nie jest to zadanie awykonalne. Konsultacja lekarska i wdrożenie właściwej terapii w wielu przypadkach mogą przywrócić sprawność seksualną i znacznie podnieść poziom życia.
Problemy z erekcją - objawy
Istotą erekcji jest wypełnienie krwią ciał jamistych prącia. Dochodzi do tego w wyniku szeregu procesów, przy czym początek cyklu wyznacza moment osiągnięcia pobudzenia seksualnego. W kolejnych etapach następuje zwiększona synteza tlenku azotu oraz tzw. monofosforanu guanozyny (cGMP), który powoduje relaksację mięśni gładkich naczyń krwionośnych prącia i ich rozszerzenie, co ułatwia napływ krwi do ciał jamistych. Efektem jest usztywnienie członka i znaczne zwiększenie jego rozmiarów.
Objawy zaburzeń erekcji siłą rzeczy są zaprzeczeniem tego procesu. Część specjalistów określa, że z tzw. impotencją mamy do czynienia w sytuacji, gdy mężczyzna nie jest w stanie osiągnąć i utrzymać pełnej erekcji przez 2 minuty. Inne definicje mówią o niemożności uzyskania wzwodu nawet na chwilę, a jeszcze inne odnoszą się do subiektywnej oceny danej sytuacji, zaburzeniami erekcji nazywając każdy przypadek, gdy stosunek trwa krócej, niż oboje partnerzy by tego chcieli.
Przyczyny zaburzeń erekcji
Jeśli sytuacje z zanikaniem wzwodu pojawiają się naprawdę sporadycznie, nie warto panikować – to może się zdarzyć zdrowej osobie. Gdy jednak problemy z erekcją pojawiają się coraz częściej, warto poszukać pomocy u lekarza rodzinnego, który wykonana podstawowe badania (pomiar poziomu cholesterolu, glukozy we krwi itp.). Należy uświadomić sobie, że przyczyny problemów z erekcją mogą mieć bardzo poważne podłoże lub być zupełnie nieszkodliwe.
Przyczyny zaburzeń erekcji mogą mieć podłoże zarówno naczyniowe, jak też hormonalne, neurologiczne czy emocjonalne. Do najczęstszych należą:
- miażdżyca – odkładanie się blaszek miażdżycowych w naczyniach krwionośnych zmniejsza ich przepustowość i tym samym możliwość wypełniania ciał jamistych prącia. Naukowcy ostrzegają, że zaburzenia erekcji mogą stanowić pierwszy objaw miażdżycy na długo przed pojawieniem się jakichkolwiek dolegliwości kardiologicznych;
- innego typu niedrożność oraz uszkodzenia naczyń krwionośnych doprowadzających krew do penisa;
- inne choroby przewlekłe, takie jak nadciśnienie, cukrzyca, niewydolność nerek i wątroby, stwardnienie rozsiane;
- schorzenia układu moczowego i płciowego, przerost prostaty, nowotwory;
- zmiany hormonalne, w tym przede wszystkim spadek stężenia testosteronu i związane z tym obniżenie popędu seksualnego. Problem najczęściej występujący po 40. roku życia, będący jednym z pierwszych objawów tzw. andropauzy;
- zaburzenia neurologiczne związane z dysfunkcjami odcinka lędźwiowego kręgosłupa;
- osłabienie mięśni dna miednicy;.
- stres i przemęczenie;
- zaburzenia nerwicowo-lękowe, w szczególności traumy związane z niepowodzeniami w życiu seksualnym i uczuciowym, a także niska samoocena, lęk przed niepowodzeniem, nieumiejętność radzenia sobie z presją;
- przyjmowanie niektórych leków (w tym m.in. na nadciśnienie oraz depresję);
- picie alkoholu, palenie papierosów, przyjmowanie narkotyków;
- zła dieta, obfitująca w duże ilości nasyconych kwasów tłuszczowych.
Problemy z erekcją po 50 roku życia mogą mieć także podłoże hormonalne. W organizmie mężczyzny powoli spada bowiem poziom testosteronu, a to bezpośrednio wpływa na niższe ukrwienie prącia.
Czy zaburzenia erekcji można wyleczyć?
Czy zaburzenia erekcji można wyleczyć? W bardzo wielu przypadkach jest to możliwe. Kluczowe jednak jest zdiagnozowanie przyczyn i dobór właściwej ścieżki terapeutycznej. W wielu ma ona charakter pośredni i polega na leczeniu schorzeń pierwotnych, takich jak cukrzyca, miażdżyca, czy nadciśnienie.
Problemy związane z osłabieniem mięśni dna miednicy oraz z kręgosłupem, leczy się za pomocą fizjoterapii. Zaburzenia natury emocjonalnej to wyzwanie dla terapeuty pracującego w nurcie psychologii poznawczo-behawioralnej. Kluczowa może też w niektórych przypadkach okazać się zmiana trybu życia na bardziej aktywny, redefinicja codziennego menu, a także rezygnacja z nałogów. Są to środki z palety rozwiązań przyczynowych i zachowawczych.
Natomiast leczenie zaburzeń erekcji jako takich, najczęściej ma charakter doraźny i typowo objawowy – najczęściej stosowane i najskuteczniejsze leki na potencję ingerują w fizjologiczne mechanizmy wzwodu, umożliwiając nabrzmienie członka i odbycie stosunku, do czego niezbędne jednak jest uprzednie pobudzenie seksualne.
Problemy z erekcją, jak zapobiegać?
Leczenie i zapobieganie impotencji wymaga prowadzenia zdrowego stylu życia. Aby móc długo cieszyć się bogatym życiem seksualnym warto stosować się do następujących rad:
- Ćwicz i uprawiaj sport - regularny wysiłek fizyczny pozwala zachować zdrowie serca, naczyń krwionośnych i nerwów, które są odpowiedzialne za wywołanie erekcji (sprawdź ćwiczenia na potencję).
- Odżywiaj się zdrowo i utrzymuj prawidłową sylwetkę - dieta bogata w owoce i warzywa dodaje wigoru i dostarcza organizmowi cenne antyoksydanty, które hamują procesy starzenia (sprawdź dietę na potencję).
- Rzuć palenie i nie pij za często alkoholu - toksyny obecne w dymie papierosowym i alkohol zatruwają naczynia krwionośne, obniżając ich reaktywność. Papierosy to jedna z podstawowych przyczyn wczesnej impotencji.
- Dbaj o siebie - kontroluj stan swojego zdrowia i wcześnie zapobiegaj chorobom, które wpływają na sprawność seksualną. Regularnie mierz ciśnienie, badaj poziom cholesterolu i cukru.
- Nie kryj swoich problemów - mimo, że jesteśmy już wiele lat po rewolucji seksualnej, impotencja wciąż jest tematem tabu. Nie bój się zasięgnąć rady lekarza lub farmaceuty. Porozmawiaj o swoich problemach z partnerką, gdyż wsparcie drugiej osoby jest kluczowe do uporania się z tą chorobą.
Leczenie zaburzeń erekcji
Leczenie zaburzeń erekcji opiera się współcześnie przede wszystkim na środkach należących do grupy tak zwanych inhibitorów fosfodiesterazy 5, do których zaliczane są:
- sildenafil,
- wardenafil,
- avanafil,
- tadalafil,
Pierwszy z wymienionych leków jest substancją czynną między innym znanej niebieskiej tabletki tj. Viagry. Środki tego typu hamują aktywność enzymu fosfodiesterazy 5 (PDE5), który powoduje rozkład substancji o nazwie cGMP, mającej kluczowe znaczenie dla mechanizmu erekcji.
Uzyskany pośrednio wzrost stężenia cGMP powoduje relaksację mięśni gładkich naczyń krwionośnych prącia i zwiększony napływ krwi do penisa. Leczenie zaburzeń erekcji za pomocą inhibitorów PDE5 jest skuteczne w około 80 procentach, to znaczy 4 na 5 stosujących je mężczyzn jest w stanie osiągnąć satysfakcjonujący wzwód. Leki zażywa się na 30 do 90 minut przed planowanym stosunkiem, ich doraźne działanie odczuwalne jest przez 4-6 godzin. Wszystkie dostępne są na receptę.
Leki na potencję nie pomagają, co można jeszcze zrobić?
U jednej czwartej pacjentów Viagra i podobne leki nie odnoszą zamierzonego skutku. W takim wypadku pozostają jeszcze następujące metody leczenia:
- Psychoterapia – skuteczna jedynie, gdy podłożem dysfunkcji seksualnej są w przeważającej części problemy psychologiczne. Specjalne ćwiczenia (pozwalające skupić się na doznaniach cielesnych), otwarta rozmowa o seksie i naprawa relacji z partnerką mogą niekiedy okazać się bardziej skuteczne niż najsilniejsze leki.
- Chirurgia – stosowana, gdy wszystkie inne opcje zawiodły. Gdy przyczyną zaburzeń erekcji są schorzenia układu naczyń wykonuje się zabiegi rewaskularyzacyjne m.in. podwiązanie żył. W innych przypadkach możliwe jest również wstawienie sztywnej lub półsztywnej protezy członka.
Jak poprawić erekcję?
Zdrowa dieta, duża dawka ruchu oraz odpoczynek, powinny korzystnie wpłynąć na wzwód prącia. Jeśli zastanawiacie się właśnie nad tym, jak poprawić erekcje, warto zdać sobie sprawę również z tego, że na problemy ze wzwodem mogą wpływać uzależnienia. Chodzi tutaj o nadużywanie alkoholu, nikotyny czy narkotyków. Alkohol wnika w układ hormonalny, wpływa niekorzystnie na funkcje układu nerwowego i naczyniowego – to zaś może być bezpośrednią przyczyną zaniku erekcji. Dlatego warto unikać go w dużych ilościach tuż przed stosunkiem.
Problemy z erekcją podczas stosunku – co zrobić?
Gdy w sytuacji intymnej okaże się, że wzwód nagle zacznie zanikać, nie warto panikować. Drobne problemy z erekcją podczas stosunku niewiele mają wspólnego z impotencją i nie warto wymyślać od razu czarnych scenariuszy. W takim przypadku, najlepiej zmienić pozycję i rozpocząć stymulację od początku. Ważne jest jednak, aby robić to bardzo powoli. Na wzwód członka doskonale powinno zadziałać ciepło. Seksuolodzy na poprawę erekcji polecają pewien trik – należy umieścić penisa pomiędzy udami partnerki leżąc na boku twarzami do siebie i lekko poruszać udami, aby ocierały się całą powierzchnią o penisa. W ten sposób wytwarza się ciepło, które powinno bardzo szybko poprawić erekcję.
Poprawa erekcji zależy nie tylko od samego mężczyzny, ale także od jego partnerki. Warto uświadomić sobie, że na wzwód działają zarówno naturalne procesy zachodzące w ciele mężczyzny, jak również psychika. Dlatego większość psychologów zaleca, aby partnerka nie zwracała uwagi na zanik wzwodu, co byłoby kolejnym stresującym czynnikiem. Może również ścisnąć mocniej partnera i poczekać kilkanaście sekund, zataczać lekkie koła i ocierać się o niego. W ten sposób wspomoże stymulację i zażegna wstydliwy problem.
Zaburzenia wzwodu a psychika
Problemy z potencją w niemal 80% przypadków mają swoje źródło w psychice. Obecnie problem z potencją ma coraz więcej mężczyzn. Nie jest to zaburzenie przypisane jedynie do starszego wieku. W problemie o podłożu czysto psychicznym mechanizm erekcji jest blokowany bez względu na to czy doszło do urazów fizycznych, czy chorób organicznych. Właśnie dlatego brak erekcji może wystąpić nawet u młodego i zdrowego mężczyzny. Erekcja to symbol zdrowia i męskości, dlatego jej brak powoduje u mężczyzny lęk, niepokój, a w skrajnych przypadkach nawet kryzys emocjonalny czy depresję.
Sytuacje powodujące problemy z potencją o podłożu psychogennym:
- lęk przed konkretnymi sytuacjami, np. zarażeniem wirusem HIV, niechcianą ciążą,
- kompleksy, zaniżona samoocena, obawa przed kompromitacją – często na skutek jednorazowego niepowodzenia,
- ukryte i wyparte skłonności homoseksualne,
- nieporozumienia w związku, np. częste kłótnie, nadopiekuńczość partnerki, nadmierna kontrola, krytyka, brak zaufania, nieuświadomione urazy, zdrada, monotonia w sferze seksualnej.
Psychoterapia tego typu zaburzeń rozpoczyna się zawsze od dokładnego wywiadu. Należy wypełnić kilka psychotestów i odpowiedzieć na standardowe pytania. Bardzo często w proces terapii angażowana jest również partnerka, która może zapewnić mężczyźnie dodatkowy komfort i wpłynąć na otwartość podczas tych spotkań. Szczera rozmowa o problemach wzmacnia wzajemne relacje. Dlatego psychoterapia może, a często nawet powinna być łączona z innymi, farmakologicznymi metodami leczenia. Głównym celem psychoterapii jest przywrócenie sprawności seksualnej mężczyzny poprzez dotarcie do przyczyny zaburzeń. Ważne jest, aby w trakcie leczenia mężczyzna otworzył się, ponieważ tylko dzięki temu będzie w stanie pokonać bariery, rozwiązać wewnętrzne konflikty oraz przełamać wadliwe mechanizmy zachowania i reakcji na sytuacje związane z zaburzeniami wzwodu.
Podczas terapii prowadzona jest również praca nad odbudowaniem poczucia własnej wartości oraz wyrobienia w sobie realnych oczekiwań związanych z życiem seksualnym. W trakcie leczenia przechodzi się kolejne etapy, które pozwalają na kompleksowe podejście i eliminację problemu. Terapeuta przekazuje informacje na temat zaburzenia, wyjaśnia na czym będzie polegał cały proces leczenia, przeprowadzana zostaje praca w celu likwidacji lęku dotyczącego seksu i zachowań seksualnych, modyfikacji ulegają wadliwe schematy oraz destrukcyjnie działające przekonania.
Ponadto mężczyzna (sam lub z partnerką) uczy się konstruktywnego rozwiązywania problemów w związku oraz sposobów na pogłębienie relacji i zwiększenie wzajemnego zaufania. Końcowa faza terapii problemów z potencją polega na zapobieganiu nawrotów. Zaburzenia erekcji są dla mężczyzny wstydliwym problemem, przez co często nie szuka on fachowej pomocy. Jest to duży błąd ponieważ obecnie medycyna w wielu przypadkach jest w stanie pomóc, a szukanie rozwiązań na własną rękę nierzadko kończy się jedynie pogłębieniem problemu i jeszcze większą frustracją. Środki farmakologiczne mają zastosowanie głównie w zaburzeniach na tle organicznym. Dlatego ich samodzielne stosowanie nie pomoże, gdy podłoże jest psychogenne. Ponadto w przypadku tego typu problemów sprawdza się zasada, że im dłuższe zwlekanie z podjęciem leczenia, tym dłuższy czas oczekiwania na rezultat podjętej terapii.
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Zygmunt Zdrojewicz, Piotr Biega, Jan Rychter, Zaburzenia erekcji a choroby układu krążenia, Seksuologia Polska 2013; 11 (1)
- Michał Rabijewski, Diagnostyka i leczenie zaburzeń erekcji – wytyczne American College of Physicians, Medycyna po dyplomie, vol 19/n3, 2010 r.
- Artur A. Antoniewicz, Współczesne możliwości leczenia farmakologicznego zaburzeń wzwodu prącia, Nowa Medycyna 3/1999