Leki na zapalenie zatok bez recepty: krople czy tabletki
Autor: Piotr Brzózka
Leki na zapalenie zatok bez recepty przyjmuje się w pierwszych dniach infekcji o podłożu wirusowym. Dobry lek na zatoki czołowe, szczękowe i sitowe? Przede wszystkim środki przeciwzapalne, obkurczające naczynia krwionośne i łagodzące obrzęk, a także rozrzedzające wydzielinę i ułatwiające oczyszczanie zatok – zarówno w tabletkach, jak też kroplach i spray’ach.
Leki na zapalenie zatok
W przypadku choroby, jaką jest zapalenie zatok, leki podaje się wedle precyzyjnie ustalonych schematów, w zależności od etiologii schorzenia (wirusowe, bakteryjne, grzybicze, alergiczne i inne), fazy oraz przebiegu infekcji (zapalenie ostre, podostre, przewlekłe, nawracające), a także wieku pacjenta.
Leki na zapalenie zatok dostępne są tabletkach, saszetkach do rozpuszczenia, kroplach i spray’ach do nosa. Część z nich kupujemy na receptę (głównie antybiotyki oraz glikokortykosteroidy), większość jednak dostać można w aptekach bez przepisu lekarza. Jakie leki na zapalenie zatok sprawdzają się najlepiej? Kiedy i w jakich sytuacjach należy je podawać? Obowiązujące standardy terapii zakładają następującą procedurę:
- w leczeniu ostrego wirusowego zapalenia zatok (do 10 dni), stosuje się: leki zmniejszające obrzęk błon śluzowych, przeciwzapalne, przeciwgorączkowe, w tabletkach i kroplach; leki mukolityczne rozrzedzające wydzielinę i zmniejszające lepkość śluzu, w tabletkach i kroplach; środki przeznaczone do irygacji zatok, przepłukujące zalegającą wydzielinę, w spray’u,
- w leczeniu przeciągającego się wirusowego zapalenia zatok (ponad 10 dni lub z wyraźnym zaostrzeniem objawów po 5 dniach), a także w przypadku stanu zapalnego o podłoży alergicznym, włącza się donosowe glikokortykosteroidy,
- w przypadku infekcji o podłożu bakteryjnym, leczenie wymaga zastosowania antybiotyków.
Większość stanów zapalnych zatok rozwija się w pierwszych dniach w wyniku zakażenia wirusowego związanego z przeziębieniem lub grypą. Leczenie można wówczas prowadzić na własną rękę, za pomocą środków dostępnych bez recepty, aczkolwiek warto zasięgnąć wcześniej konsultacji lekarskiej (najwygodniej jest zrobić to przez Internet), w celu postawienia właściwej diagnozy.
Leki na zapalenie zatok bez recepty
Dostępne leki na zapalenie zatok bez recepty w tabletkach, to:
- Ibuprofen + pseudoefedryna: tak skomponowany zestaw substancji czynnych znajduje się w składzie kilku popularnych leków na zatoki. Ibuprofen jest niesteroidowym lekiem przeciwzapalnym, pochodną kwasu propionowego. Ma działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Pseudoefedryna jest natomiast lekiem sympatykomimetycznym, którego działanie polega na aktywacji receptorów adrenergicznych mięśni gładkich ścian naczyń krwionośnych. Efektem tego jest obkurczenie i zmniejszenie przekrwienia błon śluzowych, a w konsekwencji – zwiększenie drożności górnych dróg oddechowych;
- Paracetamol 500mg + fenylefryna + kofeina. Paracetamol działa przeciwbólowo i przeciwgorączkowo, łagodząc objawy zapalenia zatok. Fenylefryna, lek o działaniu sympatykomimetycznym, alternatywa dla pseudoefedryny, zmniejsza obrzęk błony śluzowej nosa i zatok, udrażnia nos. Kofeina wspiera powrót do sprawności psycho-fizycznej;
- zestawy ziołowe, zawierające ekstrakty z takich roślin, jak: korzeń goryczki, kwiat bzu czarnego, ziele werbeny, kwiat dziewanny, lukrecja, liście Andrographis paniculata, mięta pieprzowa. Leki tego typu mają działanie obkurczające naczynia krwionośne i przeciwobrzękowe, rozrzedzające wydzielinę śluzową, udrażniające nos, nawilżające błony śluzowe, a także wspierające odporność.
Krople na zapalenie zatok
Krople na zapalenie zatok najczęściej zawierają substancję czynną o nazwie oksymetazolina lub ksylometazolina. Są to leki należące do grupy symapatykomimetyków, czyli środków pobudzających tzw. układ adrenergiczny. Ich działanie w przypadku zapalenia zatok polega na zwężaniu naczyń krwionośnych i związanej z tym redukcji obrzęku błon śluzowych, co powoduje udrożnienie kompleksu ujściowo-przewodowego.
Doraźnie ułatwia to oddychanie, zmniejsza też ryzyko bakteryjnych nadkażeń zalegającej wydzieliny. Do ksylometazoliny w składzie kropli na zapalenie zatok dodany może być też deksopantenol, będący pochodną kwasu pantotenowego, który dodatkowo działa ochronnie na błonę śluzową zatok i nosa. Na rynku aptecznym dostępne są też krople na zatoki zawierające zestaw mannitol + kwas glicyryzynowy.
Pierwsza z wymienionych substancji jest alkoholem cukrowym o działaniu przeciwobrzękowym, druga natomiast stanowi wyizolowany ekstrakt z korzenia lukrecji o właściwościach przeciwzapalnych.
Spray na zapalenie zatok
W pierwszych dniach terapii ważne jest też płukanie zatok za pomocą specjalnych irygatorów czy aerozoli. Spray na zapalenie zatok zazwyczaj ma bardzo prosty skład, ograniczający się do jednej substancji – hipertonicznej wody morskiej lub wodnego roztworu chlorku sodu, czyli soli fizjologicznej.
Środki te mają na celu nawilżenie przesuszonej śluzówki oraz upłynnienie zalegającej wydzieliny, co ułatwia jej usunięcie. Dzięki temu możliwe jest udrożnienie nosa, a przy okazji wypłukanie bytujących w wydzielinie drobnoustrojów, alergenów, brudu, kurzu etc. W znaczący sposób obniża to dolegliwość objawów i pozwala pacjentowi odczuć natychmiastową i głęboką ulgę.
Leki mukolityczne na zatoki
Osobną grupę stanowią leki mukolityczne na zatoki. Należą do nich między innymi bromoheksyna i ambroksol. Działają one sekretolityczne, a więc rozrzedzają zalegającą wydzielinę, ułatwiając jej spływanie. Jednocześnie substancje te mają też właściwości mukokinetyczne, co oznacza, że stymulują mechanizm rzęskowy błon śluzowych do wytężonej pracy, usprawniając naturalny proces pozbywania się wydzieliny.
Dodatkowo leki mukolityczne działają przeciwzapalnie, redukując wydzielanie histaminy i cytokin prozapalnych. Mają też lekkie działanie bakteriostatyczne – utrudniają w ten sposób ekspansję mikroorganizmów bakteryjnych, a także wspierają działanie antybiotyków.
Krople do nosa na zatoki z antybiotykiem
Pacjenci często na własną rękę szukają kropli do nosa na zatoki z antybiotykiem. W rzeczywistości tego typu leki nie istnieją. Typowe krople do nosa, dostępne bez recepty, antybiotyków nie zawierają.
Natomiast wydawane na receptę środki antybiotyczne (na zapalenie zatok preferowana jest amoksycylina) dostępne są wyłącznie w tabletkach lub zawiesinie ustnej, jako takie, wchłaniają się z układu pokarmowego i mają działanie ogólnoustrojowe. Uważa się, że stosowanie antybiotyków w postaci kropli do nosa jest bezcelowe, ponieważ aplikowane w ten sposób nie docierałyby bezpośrednio do błony śluzowej zatok.
Czytaj też:
- Konsultacja z lekarzem rodzinnym online w Dimedic
- Zapalenie zatok bez kataru - objawy bólu i zatkanego nosa
- Zioła na zatoki - jakie stosować przy zapaleniu zatok?
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Piotr Wardas, Jarosław Markowski, Agnieszka Piotrowska-Seweryn, Przegląd aktualnych wytycznych w zakresie diagnostyki i leczenia zapaleń zatok przynosowych z praktycznym komentarzem, Forum Medycyny Rodzinnej 2014, vol 8, no 4
- Elżbieta Tryka, Zapalenie zatok przynosowych, Nowa Medycyna 2/2009
- Małgorzata Leszczyńska, Michał Karlik, Piotr Dąbrowski, Witold Szyfter, Zapalenie zatok przynosowych - diagnostyka i leczenie, Przewodnik Lekarza, 2003, 6, 9
Podobne artykuły
