Zespół policystycznych jajników: czym jest ta choroba i jak ją leczyć
Autor: Małgorzata Sroka / artykuł konsultowany z dr Małgorzatą Śmiechurą
Nieregularne miesiączki lub ich brak, a co za tym idzie – problemy z zajściem w ciążę.
Właśnie tym może skutkować nieleczony zespół policystycznych jajników, zwany zespołem wielotorbielowatych jajników lub PCOS.
Czym właściwie jest ta choroba?
Jak ją leczyć?
Czy dieta może mieć w procesie leczenia?
Jakie są konsekwencje ignorowania objawów i możliwe powikłania?
Co to jest PCOS?
Zespół policystycznych jajników (ICD-10: E28.2), z ang. polycystic ovary syndrome (PCOS), to najczęściej spotykane zaburzenie hormonalne oraz metaboliczne dotykające kobiet w wieku rozrodczym.
PCOS charakteryzuje się występowaniem wielu torbieli na jajnikach oraz zwiększeniem ich objętości (zwykle jest 25 pęcherzyków poniżej 10 mm na jajnik).
Zespół policystycznych jajników rozwija się, gdy jajniki są stymulowane przez bardzo duże ilości męskich hormonów płciowych tj. androgenów (co może skutkować pojawieniem się nadmiernego owłosienia), ale także poprzez bardzo wysoki poziom insuliny we krwi, czy zaburzenia gospodarki lipidowej oraz węglowodanowej.
Jednak dokładna przyczyna powstawania zespołu policystycznych jajników wciąż jest nieznana.
Wskazuje się jednak na duży związek pomiędzy insulinoopornością, a rozwojem PCOS. Jakie są objawy zespołu policystycznych jajników?
W zespole policystycznych jajników pojawiają się takie objawy jak:
- bardzo skąpe i nieregularne cykle miesiączkowe (często także ich brak),
- niepłodność,
- nasilone objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego, które mogą trwać znacznie dłużej niż w przypadku osoby zdrowej (tj.: wzdęcia i bóle pleców),
- problemy z cerą: trądzik i łojotok,
- otyłość centralna, zwana też brzuszną (tj.: tkanka tłuszczowa zlokalizowana głównie w dolnej części ciała – na brzuchu),
- łysienie androgeniczne,
- częste bóle w miednicy wywołane naciskiem powiększonych jajników.
Objawy PCOS są wyjątkowo uciążliwe, dlatego jeśli już u Ciebie występują – nie czekaj, skonsultuj się z lekarzem i sprawdź jaka jest ich przyczyna.
W jaki sposób potwierdzić diagnozę o PCOS? Do jakiego lekarza się udać?
Zespół policystycznych jajników kojarzy się głównie z nieregularnym i ubogim cyklem miesiączkowym.
Jednak, aby uzyskać pewność, że występujące objawy świadczą o zespole policystycznych jajników, należy wykluczyć inne możliwe przyczyny.
Skąpy okres może być też wynikiem chorób takich jak: zespół Cushinga, hiperprolaktynemia czy zaburzenia przysadkowe.
Jeśli zauważyłaś u siebie bardzo nieregularne miesiączki i krwawienie od razu udaj się do ginekologa – endokrynologa.
Lekarz wykona Ci szereg badań, w tym USG narządów rodnych oraz zleci wykonanie dokładnych badań diagnostycznych i hormonalnych.
Ważna będzie analiza m.in.:
- poziomu testosteronu,
- poziomu SHBG,
- poziomu insuliny,
- poziomu cholesterolu LDL, HDL, oraz triglicerydów.
Jeśli wykonane badania potwierdzą diagnozę dotyczącą zespołu policystycznych jajników, lekarz omówi z Tobą sposób leczenia.
Jak wygląda leczenie zespołu policystycznych jajników?
Leczenie zespołu policystycznych jajników opiera się przede wszystkim na zmniejszeniu oraz łagodzeniu objawów, które towarzyszą chorobie, a także na zapobieganiu jej długotrwałym skutkom.
Wszystko zawsze zależy od stopnia zaawansowania choroby, ale także indywidualnego podejścia do pacjentki.
Nie wszystkie kobiety z torbielami na jajnikach mogą chorować na zespół policystycznych jajników, nie każda kobieta będzie miała również te same objawy.
Zazwyczaj w leczeniu PCOS chodzi o:
- regulację cyklu miesiączkowego,
- leczenie niepłodności lub jej zapobieganie.
A przy okazji o zmniejszenie ryzyka rozwoju innych chorób np. cukrzycy.
Leczenie może odbywać się za pomocą odpowiedniej farmakoterapii, ale ważnym elementem leczenia jest też zmiana stylu życia pacjentki.
Leki stosowane w zespole policystycznych jajników mają za zadanie:
- przywrócić owulację,
- wspomóc leczenie trądziku,
- zminimalizować uporczywe objawy np. owłosienie,
- obniżać poziom cukru we krwi,
- usuwać nadmiar wody z organizmu.
Przykładem takich leków są:
- metmorfina (która prowadzi do odtworzenia prawidłowego wydzielania hormonów na osi podwzgórze – przysadka – jajnik),
- letrazol (który blokuje konwersję testosteronu do estrogenów, przywraca owulację),
- tabletki antykoncepcyjne (które normują poziom androgenów).
W leczeniu zespołu policystycznych jajników konieczne jest:
- uzyskanie odpowiedniej masy ciała – redukcja nadwagi i otyłości,
- uprawianie aktywności fizycznej,
- zadbanie o zdrową, lekkostrawną dietę.
A jak powinna wyglądać dieta przy PCOS?
Zespół policystycznych jajników – co jeść?
Dieta jest w zasadzie najważniejszym elementem w procesie redukowania masy ciała.
Szczególnie osoby chorujące na zespół policystycznych jajników powinny zadbać o odpowiednią dietę.
Zalecanymi produktami są te, które mają niski indeks glikemiczny.
Będą to wszystkie produkty pełnoziarniste, czyli takie z dużą zawartością błonnika:
- kasza gryczana,
- ryż brązowy,
- płatki owsiane,
- pieczywo z pełnego ziarna.
Ale także warzywa i owoce o niskim indeksie glikemicznym (IG).
Jako źródło tłuszczu należy wybierać nasiona i pestki oraz oliwę z oliwek i awokado.
W zdrowej diecie nie powinno zabraknąć nabiału (jeśli nie masz nietolerancji), chudego mięsa oraz świeżych ryb.
I najważniejsze: ograniczenie cukru to konieczność – niestety, to duży sprzymierzeniec nadprogramowych kilogramów.
Dlaczego zmiana stylu życia oraz redukcja kilogramów ma znaczenie w przypadku PCOS?
Zespół policystycznych jajników a ciąża
Nieleczony zespół policystycznych jajników to przede wszystkim niemożność lub trudności z zajściem w ciążę.
Wynika to z braku owulacji, bo tak zwykle wyglądają cykle kobiet w PCOS (są bezowulacyjne).
Poprzez niskie stężenie hormonów w jajniku zostaje zatrzymane dojrzewanie pęcherzyka i nie ma szansy na uwolnienie komórki jajowej, a co za tym idzie – nie może dojść do zapłodnienia.
Dobra wiadomość jest taka, że przy redukcji masy ciała oraz włączonej farmakoterapii są duże szanse na odzyskanie płodności.
Jednak duże znaczenie ma czas, w którym kobieta decyduje się na dziecko – im szybciej od zdiagnozowanego zespołu policystycznych jajników, tym lepiej.
Warto podkreślić, że kobiety którym udało się zajść w ciążę, wciąż muszą na siebie uważać, ponieważ przy PCOS ryzyko poronienia jest znacznie większe.
U kobiet w ciąży, chorujących na zespół policystycznych jajników, może pojawić się również cukrzyca ciążowa, która może być niebezpieczna dla płodu i zdrowia matki.
Właśnie dlatego leczenie zespołu policystycznych jajników jest bardzo ważne.
Jeśli otrzymałaś już diagnozę, stałe wizyty kontrolne u lekarza i wprowadzenie niezbędnych zmian to konieczność.
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Podobne artykuły
