Cukrzyca ciążowa – diagnoza, leczenie, zagrożenia
Autor: Magdalena Sroka / artykuł konsultowany z dr Małgorzatą Śmiechurą
Cukrzyca ciążowa może dotyczyć każdej kobiety będącej w ciąży. Jej wynikiem może być wysoki poziom glukozy we krwi, cukrzyca typu 2 lub nietolerancja glukozy. Czynników wpływających na wystąpienie choroby może być wiele. Jednak szczególnie narażone są osoby w grupie ryzyka.
Jakie kobiety powinny szczególnie zwrócić uwagę na poziom cukru we krwi w czasie ciąży? Jak zdiagnozować cukrzycę ciążową? I przede wszystkim: czy tę chorobę trzeba leczyć, a może tylko obserwować i kontrolować?
Cukrzyca i jej rodzaje
Cukrzyca jest chorobą przewlekłą. Dochodzi do niej wtedy, gdy trzustka nie wytwarza odpowiedniej ilości insuliny, jak również w wyniku niezdolności organizmu do wykorzystania wytworzonej insuliny.
To z kolei może prowadzić do podwyższonego stężenia glukozy, a więc do hiperglikemii.
Medycyna przyjmuje podział na cukrzycę:
- cukrzyca typu 1, która jest wywoływana w wyniku procesu autoimmunologicznego tj.: kiedy organizm sam niszczy własne komórki produkujące insulinę. Ten typ cukrzycy występuje u dzieci i młodzieży,
- cukrzyca typu 2, która rozwija się wskutek nieprawidłowej gospodarki insulinowej organizmu, a jej konsekwencją jest wysokie stężenie glukozy oraz oporność na insulinę. Cukrzyca typu 2 występuje u osób starszych, najczęściej po 45 roku życia,
- cukrzycę ciążową, która jest stanem hiperglikemicznym diagnozowanym po raz pierwszy u kobiet w ciąży.
Cukrzyca ciążowa – jak ją rozpoznać?
Cukrzyca ciążowa (ICD-10: O24) to każde zaburzenie glikemiczne, które pojawiło się u zdrowej kobiety w czasie ciąży. Co więcej, ta forma cukrzycy jest bardzo często występującym powikłaniem metabolicznym. Według obecnie posiadanych danych, cukrzyca ciążowa dotyka około 13% kobiet w Europie.
Do cukrzycy ciążowej dochodzi w wyniku zaburzeń hormonalnych oraz tolerancji węglowodanów. A w jaki sposób można rozpoznać cukrzycę ciążową?
Najważniejszym objawem jest wysokie stężenie glukozy we krwi (na czczo wynosi: >92 mg/dl/ > 5,1 mmol/l). W celu zdiagnozowania cukrzycy u kobiet w ciąży wykonuje się test tzw. krzywej cukrowej, które polega na wypiciu ok. 75 g glukozy i pobraniu krwi w ciągu kilku godzin po przyjęciu tej uderzeniowej dawki cukru. Takie badanie można wykonać pomiędzy 24-28 tygodniem ciąży. Poza tym, cukrzycy ciążowej nie towarzyszą żadne szczególne objawy, charakterystyczne dla cukrzycy.
Z kolei symptomy, które już występują, można przypisać także samemu okresowi ciąży, w którym kobieta może odczuwać:
- przemęczenie,
- zwiększone uczucie pragnienia oraz głodu,
- wzrost masy ciała i inne.
Dlatego tak ważne jest wykonanie badań kontrolnych, które pozwalają wykryć i trafnie zdiagnozować cukrzycę ciążową. Warto podkreślić, że ta choroba może wystąpić podczas ciąży u każdej kobiety, także gdy wcześniej wyniki nie wskazywały na tendencje do wystąpienia cukrzycy typu 1 ani 2. Istnieją jednak grupy ryzyka szczególnie narażone na zachorowanie na cukrzycę ciążową.
Należą do nich:
- wiek powyżej 35 roku życia,
- nadciśnienie tętnicze,
- nadwaga lub otyłość,
- inne choroby tj.: zespół policystycznych jajników, cukrzyca typu 1 oraz 2,
- masa dziecka z poprzedniej ciąży > 4 kg,
- występowanie nadmiernego owłosienia ciała,
- już raz przebyta cukrzyca ciężarnych,
- cukrzyca w rodzinie.
A czy zdiagnozowaną cukrzycę można leczyć? Zdecydowanie, nawet trzeba.
Cukrzyca w ciąży – leczenie
Leczenie kobiet w ciąży, które chorują na cukrzycę ciążową, zwykle rozpoczyna się od wprowadzenia diety. Głównym celem jest uzyskanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi. Kto ustali taką dietę?
Diabetolog, który skonsultuje z Tobą nie tylko kaloryczność takiej diety, ale również przepisze Ci zalecenia dotyczące ilości posiłków, produktów niewskazanych oraz zalecanych. A jak powinna wyglądać taka dieta?
Dieta cukrzycowa powinna być dostosowana indywidualnie do każdej kobiety.
Wśród uniwersalnych zaleceń dietetycznych można wymienić:
- systematyczność w spożywaniu posiłków
- unikanie cukrów prostych: słodyczy, soków owocowych
- jedzenie pełnoziarnistych źródeł węglowodanów tj: ryżu, makaronu, pieczyw, płatków owsianych, kasz itd.)
Poza stosowaniem odpowiedniej diety kobietom z cukrzycą ciążową zaleca się:
- stałe kontrolowanie poziom cukru we krwi,
- kontrolowanie prawidłowego wzrost masy ciała (adekwatnego do rozwoju ciąży),
- uprawianie umiarkowanej aktywności fizycznej (skonsultowanej z lekarzem).
Jeśli zastosowana dieta oraz aktywność fizyczna nie przyniesie rezultatu w postaci zmniejszenia poziomu cukru we krwi, lekarz może zadecydować o przepisaniu Ci insuliny. Decyzja o rodzaju oraz dawkowaniu insuliny jest podejmowana między innymi w oparciu o pomiar cukru, który możesz samodzielnie wykonać w domu. A co może się stać, jeśli zaniedbasz dietę oraz leczenie?
Cukrzyca w ciąży, a zagrożenie dla płodu i rozwoju dziecka
Jeśli kobieta będąca w ciąży choruje na cukrzycę ciążową i nie zdaję sobie z tego sprawy lub zaniedbuje leczenie choroby, może tak się zdarzyć, że cukrzyca poskutkuje poważnymi powikłaniami cukrzycy zarówno dla zdrowia matki, jak i dziecka.
Co zagraża dziecku, gdy matka choruje na cukrzycę ciążową? Jednym z powikłań mogą być wady rozwojowe płodu tj.: wada serca, nerek czy układu nerwowego. Noworodek, podobnie jak matka, także może zmagać się z nieprawidłowym poziomem cukru we krwi. Może się również zdarzyć, że dziecko będzie bardziej narażone na zakażenia, wady psychosomatyczne, a nawet rozwój otyłości w odległej przyszłości. Niestety, powikłań jest wiele.
A co grozi matce zmagającej się z cukrzycą ciążową? Nieleczona cukrzyca ciążowa może przyczynić się do wystąpienia nadciśnienia tętniczego, czy problemów z drogami moczowymi i rodnymi kobiety. Najcięższym skutkiem nieleczonej cukrzycy ciążowej może być poronienie lub śmierć dziecka przy porodzie. Cukrzycy ciążowej nie należy bagatelizować. Wczesna diagnostyka oraz leczenie mogą uchronić matkę, oraz jej dziecko przed tragicznymi konsekwencjami.
Cukrzyca ciążowa po porodzie
Dobra wiadomość jest taka, że odpowiednio leczona cukrzyca ciążowa może minąć po urodzeniu dziecka. Wtedy poziom glukozy we krwi się normuje, co widać po badaniu krzywej cukrowej, które kobieta powinna wykonać po kilku tygodniach od porodu.
Jeśli kobieta zmagała się z cukrzycą ciążową w czasie ciąży, powinna także raz w roku badać poziom cukru we krwi, ponieważ od momentu diagnozy znajduje się w grupie ryzyka. Niestety są także duże szanse, że przy kolejnej ciąży również dojdzie do zaburzeń glikemicznych.
Na wszelki wypadek warto zawczasu zadbać o zdrową dietę oraz aktywność fizyczną i prawidłową masę ciała.
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Podobne artykuły
