Trójglicerydy, normy, czym są, przyczyny wysokiego poziomu trójglicerydów
Autor: Piotr Brzózka
Trójglicerydy w normie spełniają pożyteczną rolę, pozwalając na codzienne funkcjonowanie organizmu. Lecz trójglicerydy powyżej normy stają się śmiertelnie niebezpieczne, w znaczący sposób podnosząc ryzyko zawału i udaru. Zobacz, co to są trójglicerydy i jaka jest norma badań w tzw. lipidogramie.
Trójglicerydy - czym są?
Trójglicerydy (TG) są tłuszczami prostymi, złożonymi z estrów gliceryny oraz kwasów tłuszczowych. Stanowią jeden z podstawowych budulców tkanki tłuszczowej człowieka, a także dostarczają energii niezbędnej do funkcjonowania organizmu, zapewniając właściwą pracę mięśni. Wytwarzane są endogennie przez wątrobę, a także dostarczane egzogennie wraz z pokarmem – dlatego właściwa dieta jest kluczowa dla zachowania prawidłowego stężenia TG.
To niezwykle istotne. O ile bowiem utrzymywane w granicach normy trójglicerydy spełniają niezwykle pożyteczne rolę, o tyle ich znaczenie zmienia się po przekroczeniu określonych parametrów granicznych – powyżej normy zaczynają stanowić źródło zagrożenia dla życia i zdrowia. Podniesione trójglicerydy są bowiem jedną z przyczyn miażdżycy i związanych z tym zawałów oraz udarów. Kiedy należy zacząć się niepokoić? Jaka jest w przypadku trójglicerydów norma – u dorosłych mężczyzn i kobiet, a także u dzieci?
Trójglicerydy a cholesterol
Cholesterol z kolei jest substancją tłuszczową obecną we wszystkich komórkach ciała.
Pełni w organizmie wiele funkcji – m.in.:
- bierze udział w produkcji hormonów steroidowych i witaminy D;
- jest składnikiem otoczki mielinowej komórek nerwowych, a zatem jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego ;
- bierze udział w wielu szlakach metabolicznych;
- jest składnikiem żółci, więc pomaga w trawieniu tłuszczu.
W przeciwieństwie do trójglicerydów, większość cholesterolu – około 70 proc., powstaje w organizmie. Jedynie 30 proc. dostarczamy wraz z pożywieniem. Nadmiar cholesterolu w organizmie jest przyczyną chorób układu sercowo-naczyniowego – głównie miażdżycy.
Z kolei podwyższony poziom trójglicerydów prowadzi do otyłości, insulinooporności, cukrzycy typu 2, zespołu metabolicznego, a także chorób układu krążenia. Według najnowszych badań nadmiar trójglicerydów ma większy wpływ na wystąpienie zawału serca czy udaru mózgu niż nadmiar cholesterolu. Warto jednak podkreślić, że u wielu pacjentów za wysokie stężenie trójglicerydów idzie w parze z podwyższonym poziomem cholesterolu.
Trójglicerydy – norma
Stężenie trójglicerydów oznacza się w ramach kompleksowego badania zwanego lipidogramem. Jest to test laboratoryjny, wykonywany z krwi pacjenta, w czasie którego oznacza się poziom TG, ale też cholesterolu całkowitego oraz frakcji cholesterolu LDL i HDL.
Celem jest określenie prawidłowości tak zwanej gospodarki lipidowej. Jeśli chodzi o parametr, jakim są trójglicerydy, norma wynosi 35 – 150 mg/dl.
Wynik może też być wyrażony w innych jednostkach – mmol/l. Rezultat nie powinien wówczas przekraczać 170. Są to normy uogólnione, dla osób w każdym wieku i dowolnej płci i zazwyczaj one właśnie podawane są w literaturze naukowej dotyczącej gospodarki lipidowej.
Zdecydowanie rzadziej natomiast posługujemy się normami różnicowanymi ze względu na wiek i płeć, aczkolwiek z tego typu podejściem także można się spotkać.
Trójglicerydy – norma u dorosłych
Ile u poszczególnych płci powinny wynosić trójglicerydy? Norma u dorosłych kobiet to 35 do 135 mg/dl, u mężczyzn zaś mieści się ona w granicach 40 – 160 mg/dl. Niższe parametry, nie przekraczające 100 mg/dl, uznawane są za właściwe dla dzieci i młodzieży.
Co istotne, w przypadku przekroczenia norm, wyróżnia się trzy stany, będące różnymi stadiami rozwoju zaburzenia i wymagające odmiennych procedur leczniczych:
- 150 – 199 mg/dL (1.69 – 2.25 mmol/L ) - poziom graniczny,
- 200 – 499 mg/dL (2.26 – 5.63 mmol/L) - poziom wysoki,
- Powyżej 500 mg/dL (5.64 mmol/L) - poziom bardzo wysoki.
Trójglicerydy powyżej normy – konsekwencje
Trójglicerydy powyżej normy zawsze powinny stanowić swego rodzaju sygnał ostrzegawczy. Pomijając kwestie ewentualnego błędu pomiaru, wysokie parametry TG świadczą o realnym zagrożeniu życia i zdrowia pacjenta, w sposób pośredni lub bezpośredni.
Konsekwencją podwyższonego stężenia TG, a także frakcji LDL cholesterolu mogą być:
- miażdżyca,
- choroba niedokrwienna serca,
- zawał serca,
- udar niedokrwienny mózgu,
- nadciśnienie tętnicze,
- cukrzyca typu 2,
- zespół metaboliczny (powiązane ze sobą czynniki – minimum 2 z 5: tg > 150, otyłość brzuszna, niski poziom cholesterolu hdl, nadciśnienie tętnicze, glikemia na czczo).
Trójglicerydy powyżej normy – przyczyny
Jeżeli chodzi o trójglicerydy powyżej normy, przyczyny zazwyczaj związane są z niewłaściwą dietą oraz siedzącym trybem życia, a więc czynnikami odpowiedzialnymi za otyłość brzuszną.
Trójglicerydy odkładają się w nadmiarze wtedy, gdy organizm nie jest w stanie efektywnie zamieniać ich na energię, a więc w sytuacji, gdy jest ich za dużo lub są zbyt wolno spalane. Dieta może się do tego przyczyniać w dwójnasób.
Po pierwsze, wraz z pokarmem mogą być dostarczane zbyt duże ilości trójglicerydów. Po drugie, określone produkty mogą zwiększać syntezowanie TG przez ludzką wątrobę lub też spowalniać ich przemianę w energię.
Trójglicerydy – norma przekroczona. Co robić?
Przekroczona norma trójglicerydów wymaga natychmiastowej reakcji. Gdy wynik osiąga tzw. poziom graniczny (150 – 199 mg/dL), właściwym postępowaniem jest wdrożenie stosownej diety oraz zwiększenie aktywności fizycznej.
Dieta obniżająca trójglicerydy powinna być wolna od:
- cukrów prostych, znajdujących się np. w cukrze stołowym, słodyczach oraz owocach;
- tłuszczy nasyconych, których źródłem są między innymi masło, margaryna, olej palmowy, czerwone mięso, tłuste mleko i sery;
- alkoholu i papierosów.
Zamiast tego należy spożywać tłuszcze nienasycone, w tym zwłaszcza kwasy omega 3, znajdujące się w dużych ilościach w rybach morskich (śledź, makrela, łosoś). Na stole znaleźć się mogą oliwa z oliwek, pełnoziarniste pieczywa i makarony, chude mleko i jego przetwory a także większość warzyw.
Do tego zaleca się minimum 30 minut aktywności fizycznej na świeżym powietrzu. Po przekroczeniu normy 200 mg/dL, należy rozważyć dodatkowo wprowadzenie leczenia farmakologicznego. W celu obniżenia poziomu trójglicerydów stosowane są leki na trójglicerydy na receptę należące do grupy statyn oraz fibratów.
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Jadwiga Kuciel-LewandowskaA–D, Małgorzata Paprocka-Borowicz, Balneofizjoterapia a gospodarka lipidowa ustroju, Piel. Zdr. Publ. 2015, 5, 2
- Barbara Cybulska, Żywienie w prewencji i leczeniu zaburzeń lipidowych, http://www.zachowajrownowage.pl
- Maciej Banach, Piotr Jankowski, Jacek Jóźwiak, Barbara Cybulska, Adam Windak, Tomasz Guzik, Artur Mamcarz, Marlena Broncel, Tomasz Tomasik, Wytyczne PTL/KLRwP/PTK postępowania w zaburzeniach lipidowych dla lekarzy rodzinnych 2016, Suplement do „Lekarza Rodzinnego” nr 6/2016, Polskie Towarzystwo Lipidologiczne, Łódź, Kraków, Warszawa, 2016
- Podwyższony poziom trójglicerydów: przyczyny i leczenie, http://www.obnizcholesterol.pl
Podobne artykuły
