Bezpłodność a tabletki antykoncepcyjne: czy mogą ją powodować?
Autor: Marta Chruścińska / artykuł konsultowany z dr Justyną Milewską
Chociaż tabletki antykoncepcyjne są jedną z częściej stosowanych metod antykoncepcji hormonalnej w Polsce, to nadal panuje przekonanie, że mogą powodować bezpłodność.
Podobne przekonanie kojarzone jest także z innymi metodami antykoncepcji hormonalnej.
Ale jak jest naprawdę?
Czy tabletki antykoncepcyjne mogą powodować bezpłodność u kobiet?
Jest to mit, ponieważ hormony powodują jedynie czasowe (a nie stałe) wprowadzenie organizmu kobiet w stan bezpłodności i nie zatrzymują procesu owulacji na zawsze.
Oczywiście to, jak szybko Twoja gospodarka hormonalna wróci do normy po odstawieniu antykoncepcji zależy nie tylko od stanu zdrowia, ale też od środka, którego używałaś.
Może to zająć od jednego miesiąca (w przypadku implantu antykoncepcyjnego) aż do roku (w przypadku zastrzyków hormonalnych).
Ale najważniejsze: jeśli masz jakieś wątpliwości – nie bój pytać się lekarza o nurtujące Cię kwestie.
Z tego tekstu dowiesz się kiedy powinna wrócić Ci płodność po odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych i innych hormonalnych metod zapobiegania ciązy.
Antykoncepcja hormonalna a płodność: jaki ma wpływ na Twoje zdolności rozrodcze?
Działanie tabletek antykoncepcyjnych (i innych hormonalnych metod antykoncepcji) polega na zahamowaniu owulacji poprzez dostarczenie do organizmu odpowiednio skomponowanej dawki hormonów płciowych.
Mowa tutaj o syntetycznych odpowiednikach naturalnie występującego w organizmie kobiety estrogenu i progesteronu.
Niektóre metody (np. tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe, czyli tzw. minipigułka) działają jedynie na bazie progestagenów.
Są też takie metody, które wykorzystują progestageny oraz syntetyczne estrogeny (np. plastry antykoncepcyjne czy tabletki hormonalne dwuskładnikowe).
W zależności od Twojego stanu zdrowia, kondycji skóry a nawet wagi lekarz dobiera odpowiednią dawkę i kombinację hormonów dla Ciebie.
Między innymi dlatego na rynku znajdziesz tyle rodzajów tabletek antykoncepcyjnych, różniących się nie tylko rodzajem substancji aktywnej (syntetycznych hormonów), ale też dawkami.
Oczywiście musisz wiedzieć, że antykoncepcja hormonalna nie blokuje Twojej płodności na zawsze.
Zadaniem tych metod zapobiegania nieplanowanej ciąży nie jest zablokowanie jajeczkowania na stałe, ponieważ z założenia jest to proces całkowicie odwracalny.
Współczesne środki antykoncepcyjne zawierają naprawdę nieduże stężenia hormonów, dlatego nie mają aż tak dużego wpływu na organizm.
Dotyczy to większości środków hormonalnych.
Czy naprawdę tak jest?
Pamiętaj, że organizm każdej kobiety inaczej reaguje na rozpoczęcie przyjmowania i odstawienie antykoncepcji.
Musisz wiedzieć, że Twój powrót płodności po odstawieniu antykoncepcji hormonalnej jest uzależniony przede wszystkim od:
- Twojego wieku;
- rodzaju i dawki przyjmowanych hormonów;
- stanu zdrowia;
- rodzaju przyjmowanej antykoncepcji;
- prowadzonego trybu życia;
- czasu stosowania antykoncepcji.
Na przykład hormony zawarte w tabletce antykoncepcyjnej nie kumulują się w organizmie, dlatego w większości przypadków, gdy nie wystąpiły żadne skutki uboczne oraz choroby, płodność powraca do normy już między pierwszym, a trzecim cyklem menstruacyjnym u około 80-90 procent kobiet.
Z drugiej strony zdarza się również, że w tym okresie Twoja płodność jest wzmożona, dlatego bardzo często dochodzi w tym czasie do zapłodnienia (ponieważ często występuje więcej niż jedno jajeczko).
Niektóre kobiety doświadczają także ciąż mnogich zaraz po odstawieniu hormonów.
Dzieje się tak również w przypadku, np. zespołu policystycznych jajników (PCOS).
Dlaczego?
PCOS często wiąże się z występowaniem licznych pęcherzyków na jajnikach, które mogą (ale nie muszą) uniemożliwiać lub znacznie utrudniać prawidłowe pęknięcie pęcherzyka Graafa i zajście w ciążę.
Tabletki antykoncepcyjne, dzięki działaniu hormonów, sprawiają, że pęcherzyki na jajnikach wchłaniają się, dzięki czemu pęcherzyk Graafa ma w pewien sposób ułatwione zadanie.
Dlatego zdarza się, że lekarze ginekolodzy przepisują terapię hormonalną pacjentkom z PCOS na 3-4 miesiące, aby załagodzić zmiany na jajnikach, a następnie po odstawieniu tabletek od razu starać się o zajście w ciążę.
Niestety pęcherzyki po odstawieniu antykoncepcji hormonalnej prędzej czy później z powrotem pojawią się na jajnikach.
Odstawienie tabletek antykoncepcyjnych i ewentualne problemy z zajściem w ciążę
Decyzję o odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych możesz podjąć w każdej chwili, jeżeli nie jest to spowodowane pogorszeniem stanu zdrowia na skutek ich przyjmowania.
Najlepiej jednak to zrobić po skończeniu aktualnego opakowania z hormonami w taki sposób, aby po prostu nie zacząć przyjmować kolejnego po okresie 7 dni przerwy.
W momencie odstawienia tabletek poziom hormonów blokujących owulację w Twoim organizmie znacznie spada.
Czasem organizm potrzebuje czasu, żeby unormować tę sytuację i wyregulować gospodarkę hormonalną.
W pierwszym cyklu miesiączkowym po odstawieniu tabletek menstruacja może się w ogóle u Ciebie nie pojawić.
Nie powinnaś jednak utożsamiać tego z brakiem owulacji, która w większości przypadków następuje już w pierwszym cyklu po odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych.
Kiedy jednak powinnaś zacząć się martwić?
Jeśli krwawienie nie powróci lub jest nieregularne przez 4-7 kolejnych miesięcy od momentu przerwania kuracji hormonalnej, bo to może oznaczać, że owulacja nie wróciła.
W takiej sytuacji powinnaś skonsultować się ze swoim lekarzem ginekologiem.
Być może konieczne będzie wykonanie także dodatkowych badań, np. morfologii krwi i oznaczenia stężenia żeńskich hormonów płciowych.
Oczywiście pamiętaj także o tym, że wykonanie kontrolnej cytologii oraz badania USG jest wskazane nie tylko przed rozpoczęciem antykoncepcji oraz w jej trakcie, ale także po jej odstawieniu.
Celowym działaniem antykoncepcji doustnej jest zaburzenie komunikacji na linii jajniki – przysadka mózgowa.
Dlatego po zaprzestaniu dostarczania do organizmu codziennej dawki hormonów cykliczna czynność tej funkcji powinna zostać naturalnie przywrócona.
Istnieje ryzyko, że do tego nie dojdzie, szczególnie jeśli jesteś bardzo młoda lub jeśli jeszcze nie rodziłaś.
Jeśli nie możesz zajść w ciążę po odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych może być to również związane z ryzykiem wystąpienia infekcji wywołanej przez Chlamydia trachomatis.
Niestety związek antykoncepcji hormonalnej (zatem zazwyczaj braku bariery mechanicznej pomiędzy partnerami seksualnymi) wiąże się ze zwiększoną częstością występowania chorób przenoszonych drogą płciową.
Ciąża a odstawienie tabletek antykoncepcyjnych: kiedy zacząć starania o dziecko?
Przede wszystkim bardzo ważny jest Twój stan zdrowia i płodność przed rozpoczęciem stosowania antykoncepcji hormonalnej.
Jeśli przed rozpoczęciem przyjmowania tabletek występowały u Ciebie, np. bezowulacyjne cykle, należy liczyć się z tym, że po ich odstawieniu ta sytuacja powróci.
W tej sytuacji ważna jest rozmowa z lekarzem ginekologiem, który będzie wiedział jakie kroki podjąć w celu wsparcia procesów owulacji w Twoim organizmie.
Czas starania się o dziecko może wynieść od 2 do nawet 12 miesięcy.
Ale pamiętaj, że spokój umysłu w tej sytuacji jest wskazany.
Po odstawieniu hormonów warto poczekać 3-4 cykle miesiączkowe po to, aby Twoja gospodarka hormonalna po prostu się wyregulowała.
Pamiętaj, że w przypadku wielu par do zapłodnienia dochodzi po około roku starań o dziecko – niezależnie od tego, czy kobieta wcześniej przyjmowała antykoncepcję hormonalną czy też nie.
Z drugiej strony warto wiedzieć, że zajście w ciążę bywa możliwe już w pierwszym cyklu po odstawieniu hormonów.
To, czy szybko zajdziesz w ciążę po odstawieniu antykoncepcji hormonalnej jest uwarunkowane wieloma czynnikami, m.in.:
- organizmu;
- przebytych wcześniej schorzeń;
- wieku;
- długotrwałego stresu;
- trybu pracy;
- diety;
- nałogów;
- zażywanych leków.
Jeśli chcesz zajść w ciążę, powinnaś zwrócić uwagę na te wszystkie aspekty.
Inne środki antykoncepcji hormonalnej: w jakim czasie Twój cykl miesiączkowy wróci do normy?
Oczywiście powrót do naturalnej cyklu miesięcznego zależy od tego, jaki środek antykoncepcji hormonalnej stosujesz.
Jak to wygląda w przypadku innych hormonalnych metod, niż tabletki antykoncepcyjne?
Uśredniony czas powrotu do naturalnego cyklu (i płodności) w przypadku:
- implantu antykoncepcyjnego wynosi około 1 miesiąc. Jeśli chcesz starać się o dziecko, a obecnie stosujesz implant antykoncepcyjny, to płodność powinna wrócić już w następnym cyklu po usunięciu go z ciała.
- plastra antykoncepcyjnego jest podobna jak w przypadku tabletek antykoncepcyjnych – około 3 miesięcy. Hormony zawarte w plastrach nie gromadzą się w organizmie, dlatego już w niedługim czasie po odstawieniu nie ma po nich śladu w Twoim ciele.
- krążka dopochwowego wynosi około 1 miesiąca. Zaleca się jednak cierpliwość do momentu wystąpienia pierwszej miesiączki po odstawieniu krążka.
- spirali antykoncepcyjnej wynosi około 1-2 miesięcy. Jeśli nie zaszły trwałe zmiany w śluzówce macicy, na którą głównie działa wkładka, to starania możesz rozpocząć nawet po miesiącu od jej usunięcia przez lekarza ginekologa.
- zastrzyków hormonalnych wynosi nawet do 1 roku. Dzieje się tak, ponieważ zastrzyk hormonalny na wpływ na naturalne stężenie estrogenów w ciele kobiety.
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Podobne artykuły
