Estrogen w tabletkach - wskazania i normy

Dodano: 11-10-2017 | Aktualizacja: 04-07-2020
Autor: Paulina Szczerkowska
capsule E recepta internal Lek. rodzinny specialist Specjalista

Estrogeny w tabletkach mają bardzo szerokie zastosowanie: są wykorzystywane w antykoncepcji, hormonalnej terapii zastępczej i terapii transseksualizmu. Trzeba jednak pamiętać, że ze względu na możliwe skutki uboczne, nie dla wszystkich kobiet są one wskazane.

Estrogeny - naturalne i syntetyczne - najczęściej stosuje się w antykoncepcji hormonalnej, a także w terapiach uzupełniających niedobór tego ważnego żeńskiego hormonu płciowego. Estrogen w tabletkach (dostępne są także plastry z estrogenem) zalecany jest pacjentkom w hormonalnej terapii zastępczej w przypadku niedoboru tego hormonu w okresie okołomenopauzalnym i po menopauzie, w szczególności po operacjach ginekologicznych np. po usunięciu macicy (zabieg histerektomii) z jajnikami. Estrogeny jako część aktywna HTZ  (oprócz estrogenów preparaty HTZ zawierają także progesteron - hormon kontrolujący przyrost błony śluzowej macicy) mają zastosowanie w leczeniu nieregularnych cykli miesięcznych, niedoczynności jajników (w tzw. zespole przedwczesnego wygasania jajników), po operacyjnym usunięciu jajników i jako suplement wyrównujący niedobory tego hormonu w transseksualizmie.

Estrogeny – wpływ na kobiecy organizm

Estrogeny mają ogromny wpływ na cykl miesiączkowy, popęd płciowy, proces zapłodnienia, a także wygląd i zdrowie kobiety. To im zawdzięczamy piękne piersi, seksownie zaokrąglone biodra i kobiecą smukłą talię, wpływają na gospodarkę lipidową i wapniową organizmu, zwiększają przyswajanie białek i krzepliwość krwi. Pobudzają także produkcję fibrynogenu czy kolagenu, zapewniając jędrność skóry i elastyczność mięśni.

Zobacz także: Stosunek przerywany a ciąża - jakie jest ryzyko?

W okresie dojrzewania estrogeny pobudzają rozwój macicy, narządów rozrodczych i gruczołów piersiowych, a w czasie cyklu miesiączkowego to dzięki nim zachodzi m.in. rozwój i dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych. Ale estrogeny hamują także owulację, gdy trzeba oraz odpowiadają za przygotowanie śluzówki macicy do ciąży. Potem pomagają we wzroście i rozwoju płodu. Hormony są ważne także dla mężczyzn, bo ich niedobór w jądrach może powodować bezpłodność
Estrogeny dzielą się na:

●      estradiol

●      estron

●      estriol

●      estetrol (wytwarzany tylko w czasie ciąży)

Zobacz artykuł:

Brak okresu po odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych – przyczyny

Estrogeny – czym skutkuje nadmiar, a czym brak tych hormonów

Estrogeny dbają o nasze serce, zmniejszają ryzyko miażdżycy, chronią naczynia, ale z drugiej strony zwiększają ryzyko nowotworów endometrium i nowotworów piersi. Ich wahania niekorzystnie wpływają na zdrowie i samopoczucie kobiety. Źle, kiedy jest ich zbyt dużo, niedobrze też, gdy jest zbyt mało.

Nadmiar estrogenów wywołuje wiele negatywnych objawów, w tym:

●      obniżenie libido

●      nieregularne miesiączki

●      wahania nastroju

●      wzdęcia

●      tkliwość piersi

●      bóle głowy

●      powstawanie cyst w obrębie piersi

●      uczucie zmęczenia

●      wzrost masy ciała

●      łysienie

●      zaburzenia pamięci

●      zaburzenia snu

●      objawy napięcia przedmiesiączkowego

●      skłonność do osteoporozy

●   nawracające infekcje w obrębie pochwy

Nadmiar estrogenu najczęściej występuje u kobiet otyłych, chorych na cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, u kobiet w ciąży.  Niedobory estrogenów są równie uciążliwe i mogą manifestować się:

●      trudnościami w koncentracji

●      zmęczeniem

●      zaburzeniami snu

●      zaburzeniami akcji serca

●      wzrostem masy ciała

●      uderzeniami gorąca, potami

●      suchością oczu, skóry, pochwy

●      bólami głowy

●      bólami stawów

●      obniżeniem libido

●      zmianami nastroju

●      niedoborem wapnia

Normy laboratoryjne dla estrogenów wynoszą:

●      trzeci dzień cyklu -

●      ok. 2 doby przed owulacją - >= 200 pg/ml (norma na jeden dojrzały pęcherzyk)

●      6-8 dzień po owulacji - >=100 pg/ml (ciałko żółte oprócz progesteronu produkuje również estradiol)

Estrogeny w tabletkach antykoncepcyjnych

Syntetyczne estrogeny występują w dwuskładnikowych tabletkach antykoncepcyjnych. Mają one za zadanie zablokowanie dojrzewania pęcherzyków jajnikowych i nie dopuszczenie do owulacji. Dodatkowymi efektami działania syntetycznych estrogenów (tzw. estradiolu) w tabletkach antykoncepcyjnych jest:

●      poprawa kondycji skóry i włosów

●      powiększenie piersi

●      odkładania tłuszczu w obrębie bioder

●      zapobieganie osteoporozie

●      zatrzymywanie wody

●      niewielki wzrost masy ciała

●      zwiększają ryzyko kamicy żółciowej

Tabletki antykoncepcyjne z estrogenem różnią się między sobą zawartością estradiolu (od 15 do 35 mikrogramów). Przyjmuje się, że dla kobiet młodszych lepsze są tabletki o niskiej zawartości tego syntetycznego hormonu. W niektórych tabletkach występuje także naturalny estradiol (tzw. walerian estradiolu), który jest dobry rozwiązaniem dla starszych kobiet.

Czytaj też: Antykoncepcja niehormonalna - wkładka i inne metody

Estrogen w tabletkach - hormonalna terapia zastępcza

Do czasu menopauzy estrogeny są strażnikami kobiecego zdrowia, po menopauzie czynność jajników ustaje i dochodzi do niedoborów tych żeńskich hormonów. Ich uzupełnienie to główny cel hormonalnej terapii zastępczej. To właśnie dzięki estrogenom terapia pomaga złagodzić dolegliwości okresu okołomenopauzalnego, takie jak uderzenia gorąca i nocne poty, senność, wahania masy ciała, spadek libido.  Estrogeny chronią także kości.

Estrogen w tabletkach - przeciwwskazania

Estrogenów nie wolno przyjmować w czasie ciąży, bo mogą one wpłynąć na feminizację płodu męskiego i na rozwój zarodka, czasami doprowadzając do jego uszkodzenia i obumarcia wewnątrzmacicznego.

Tabletki z estrogenem są niewskazane dla pacjentek, które:

●     cierpią na choroby wątroby,

●      mają problem z nadmierną krzepliwością krwi,

●      cierpią na nowotwory zależne od estrogenów (nowotwory piersi, raka endometrium i jajnika),

●      miewają niezdiagnozowane krwawienia z dróg rodnych.

Przyjmując preparaty z estrogenem trzeba mieć świadomość, że mogą one wchodzić w reakcję z innymi lekami. Stężenie estrogenów potrafią zmniejszyć leki przeciwpadaczkowe oraz barbiturany i ryfampicyna, a zwiększyć stężenie hormonów mogą niektóre z antybiotyków (makrolidy, ciprofloksacyna). Najnowsze badania potwierdzają jednak, że w przypadku stosowania krótkotrwałej terapii doustnymi antybiotykami takimi jak np. amoksycylina lub doksycyklina w leczeniu częstych infekcji górnych i dolnych dróg oddechowych nie jest wymagane dodatkowe zabezpieczenie antykoncepcyjne. Substancje te bowiem przyjmowane krótkoterminowo nie mają wpływu na skuteczność aktualnie stosowanej antykoncepcji hormonalnej.

Plastry z estrogenem

Wśród preparatów z estrogenami dostępne są nie tylko tabletki, ale także plastry (Evra) naklejane na skórę i kremy do stosowania zewnętrznego, czy preparaty dopochwowe (Nuvaring). Plastry z estrogenem i inne zewnętrzne metody można stosować, jeśli kobieta nie może przyjmować preparatów doustnych, np. po operacjach na żołądku (bypass gastryczny) lub w zespołach złego wchłaniania np. choroba Crohna (ang. Crohn's Disease, CD), itp.

Estrogen w tabletkach bez recepty

Syntetycznych estrogenów nie można kupić bez recepty, estrogen naturalny znajdziemy natomiast w suplementach diety i w niektórych produktach spożywczych. Roślinny estrogen, zwany fitoestrogenem znajduje się w:

●      soi

●      czerwonym winie

●      czosnku

●      owocach granatu

●      czereśniach

●      produktach zbożowych

●      rabarbarze

●      czerwonej koniczynie

Estrogeny roślinne w tabletkach są wykorzystywane w łagodzeniu dolegliwości okołomenopauzalnych u kobiet, które nie mogą stosować syntetycznych hormonów lub chcą spróbować preparatów łatwo dostępnych w aptekach bez recepty. Pamiętajmy jednak, że te naturalne preparaty mogą zaburzać działanie innych leków, np. przeciwkrzepliwych i dlatego w przypadku wielu schorzeń i przyjmowanych leków należy koniecznie skonsultować się z lekarzem prowadzącym lub rodzinnym, aby dowiedzieć się czy stosowanie konkretnego preparatu jest bezpieczne, i czy nie zachodzą interakcje z innymi lekami. Fitotestrogeny, które dzielą się na izoflawony, lignany i kumestany, poprawiają nawilżenie błony śluzowej pochwy, redukują uderzenia gorąca, obniżają ciśnienie krwi, chronią serce, zmniejszają poziom cholesterolu i zmniejszają ryzyko osteoporozy. Dla niektórych kobiet to jedyna możliwa do zastosowania terapia.

Zobacz też: Antykoncepcja po 40. - jakie tabletki wybrać?



Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
 
Przedłuż swoją antykoncepcję online! Kończą Ci się tabletki?
Rozpocznij konsultację