Pokrzywka: rodzaje, przyczyny, leczenie

Pokrzywka to powszechne schorzenie dermatologiczne, które może mieć wiele przyczyn i przybierać różne formy kliniczne. Objawia się najczęściej swędzącymi bąblami na skórze, mogącymi znacząco obniżyć komfort życia. W artykule wyjaśniamy, czym jest pokrzywka, jakie są jej rodzaje, przyczyny występowania oraz dostępne metody leczenia. Podpowiadamy też, kiedy konieczna jest pilna konsultacja lekarska.

Co to jest pokrzywka?

Pokrzywka to jedno z najczęstszych schorzeń dermatologicznych, objawiające się charakterystycznymi zmianami skórnymi w postaci bąbli pokrzywkowych oraz świądu. Nazwa choroby pochodzi od podobieństwa zmian do tych, jakie powstają na skórze po kontakcie z pokrzywą. Pokrzywka może mieć różne podłoże - od alergii, przez infekcje, po reakcje na stres.

Pokrzywka: przyczyny występowania

Przyczyny pokrzywki są złożone i nie zawsze jednoznaczne. Wśród najczęstszych czynników prowokujących pokrzywkę wymienia się:

• reakcje alergiczne (np. na żywność, leki, używki),
• infekcje wirusowe, bakteryjne lub pasożytnicze,
• stres emocjonalny (pokrzywka stresowa),
• czynniki fizyczne, takie jak ucisk, zimno, ciepło,
• choroby autoimmunologiczne,
• nieznane przyczyny (pokrzywka idiopatyczna).

Często występuje również pokrzywka dermograficzna, wywołana mechanicznym podrażnieniem skóry.

Rodzaje pokrzywki

Podział pokrzywki opiera się na czasie trwania objawów oraz na czynnikach wywołujących:

Rodzaj pokrzywki	Charakterystyka
Pokrzywka ostra	Objawy utrzymują się do 6 tygodni
Pokrzywka przewlekła	Objawy trwają ponad 6 tygodni
Pokrzywka alergiczna	Reakcja na alergen
Pokrzywka idiopatyczna	Brak uchwytnej przyczyny
Pokrzywka cholinergiczna	Reakcja na wzrost temperatury ciała
Pokrzywka dermograficzna	Wywołana uciskiem lub tarciem
Pokrzywka stresowa	Związana z silnymi emocjami

Pokrzywka ostra i przewlekła

Pokrzywka ostra rozpoczyna się nagle i trwa zazwyczaj nie dłużej niż kilka dni do 6 tygodni. Często jest odpowiedzią na konkretny czynnik, taki jak alergen pokarmowy lub infekcja.

Pokrzywka przewlekła to schorzenie bardziej złożone, wymagające długoterminowej diagnostyki i leczenia. W wielu przypadkach nie udaje się ustalić przyczyny, wówczas rozpoznaje się pokrzywkę idiopatyczną.

Pokrzywka alergiczna

Pokrzywka alergiczna występuje w wyniku reakcji nadwrażliwości na konkretne substancje. Mogą to być pokarmy (orzechy, owoce morza), leki (antybiotyki, NLPZ) lub alergeny wziewne (pyłki, sierść zwierząt).

Typowe objawy to:

• szybkie pojawienie się bąbli po ekspozycji,
• intensywny świąd,
• możliwe objawy towarzyszące, np. obrzęk naczynioruchowy.

Leczenie opiera się na eliminacji alergenu i stosowaniu leków przeciwhistaminowych.

Pokrzywka idiopatyczna

Pokrzywka idiopatyczna to rozpoznanie stawiane w przypadku braku możliwości określenia jednoznacznej przyczyny choroby. Jest to najczęstsza postać przewlekłej pokrzywki.

Charakterystyka pokrzywki idiopatycznej:

• brak uchwytnego czynnika prowokującego,
• zmienność nasilenia objawów,
• odpowiedź na leki przeciwhistaminowe często zmienna.

W leczeniu stosuje się m.in. wysokie dawki nowoczesnych leków przeciwhistaminowych.

Pokrzywka cholinergiczna

Pokrzywka cholinergiczna to reakcja skóry na wzrost temperatury ciała, np. w wyniku wysiłku fizycznego, gorącej kąpieli czy stresu emocjonalnego.

Objawy:

• drobne, swędzące grudki,
• występowanie po wzmożonym poceniu się,
• świąd i pieczenie skóry.

Leczenie obejmuje farmakoterapię oraz unikanie czynników prowokujących.

Pokrzywka: objawy

Typowe objawy pokrzywki obejmują:

• bąble pokrzywkowe (wyraźne, uniesione zmiany na skórze),
• intensywny świąd,
• rumień,
• możliwy obrzęk naczynioruchowy.

Zmiany skórne mogą być ograniczone do jednej okolicy lub rozlane na całym ciele.

Pokrzywka u dzieci

U dzieci pokrzywka występuje często jako odpowiedź na infekcje wirusowe lub alergie pokarmowe. Szczególnie ważna jest szybka diagnostyka, aby wykluczyć poważniejsze stany, takie jak reakcje anafilaktyczne.

Leczenie polega na:

• eliminacji czynnika wyzwalającego,
• stosowaniu leków przeciwhistaminowych,
• obserwacji dziecka w przypadku ryzyka powikłań.

Czy pokrzywka jest zaraźliwa?

Pokrzywka nie jest chorobą zakaźną. Nie przenosi się z osoby na osobę, nawet w przypadkach, gdy jest wywołana przez infekcje. Jednakże infekcje prowokujące pokrzywkę mogą być zakaźne.

Diagnostyka pokrzywki

Diagnostyka pokrzywki obejmuje:

• szczegółowy wywiad medyczny,
• badanie fizykalne,
• testy alergiczne (skórne, z krwi),
• badania laboratoryjne (morfologia, OB, CRP),
• w wybranych przypadkach testy prowokacyjne.

Przy przewlekłej pokrzywce konieczne może być szersze poszukiwanie przyczyn autoimmunologicznych lub infekcyjnych.

Pokrzywka: leczenie

Podstawowe zasady leczenia pokrzywki to:

• unikanie czynnika wywołującego,
• stosowanie leków przeciwhistaminowych II generacji,
• w przypadkach ciężkich kortykosteroidy lub omalizumab.

W leczeniu pokrzywki stresowej kluczowa jest również psychoterapia i techniki relaksacyjne. Pokrzywka dermograficzna może wymagać indywidualnych metod terapii.

Wskazówki dodatkowe:

• unikanie gorących kąpieli,
• noszenie luźnej odzieży,
• stosowanie łagodnych środków myjących.

Kiedy pokrzywka jest niebezpieczna?

Pokrzywka może być niebezpieczna, gdy towarzyszy jej:

• obrzęk w obrębie dróg oddechowych,
• trudności w oddychaniu,
• objawy anafilaksji (np. spadek ciśnienia, utrata przytomności).

W takich sytuacjach konieczna jest natychmiastowa pomoc medyczna.

Pokrzywka – najczęściej zadawane pytania

1. Czy pokrzywka zawsze wymaga konsultacji z lekarzem? Nie zawsze, ale w przypadku pokrzywki przewlekłej lub towarzyszącego obrzęku wskazana jest konsultacja specjalistyczna.
2. Czy pokrzywka stresowa może być przewlekła? Tak, pokrzywka stresowa może utrzymywać się przez wiele miesięcy.
3. Czy pokrzywka dermograficzna może być wyleczona? U wielu pacjentów objawy pokrzywki dermograficznej ustępują z czasem, choć wymagają leczenia objawowego.
4. Jakie badania wykonać przy pokrzywce idiopatycznej? Zalecane są badania ogólne, testy alergiczne oraz ocena funkcji tarczycy.
5. Czy pokrzywka cholinergiczna może wystąpić po intensywnym wysiłku? Tak, jest to jedna z najczęstszych sytuacji prowokujących pokrzywkę cholinergiczną.

Pokrzywka, choć w wielu przypadkach ma łagodny przebieg, potrafi znacząco wpłynąć na jakość życia chorego. Kluczowe znaczenie ma właściwa diagnostyka i dobór skutecznego leczenia, dostosowanego do rodzaju pokrzywki. Pamiętajmy, że uporczywe lub nasilające się objawy wymagają konsultacji z lekarzem, by wykluczyć groźniejsze przyczyny i uniknąć powikłań. Świadoma opieka to podstawa skutecznej terapii.

---

Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:

Lekarz dermatolog

Lekarz rodzinny

Lekarz internista

Lekarz pediatra

E-recepta online

---

Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.