Feromony: fakt czy mit? Czy feromony działają na płeć przeciwną?
Autor: Marta Chruścińska / artykuł konsultowany z dr Justyną Milewską
Pewnie nie raz wpadła Ci w ucho jakaś informacja o feromonach.
Z pewnością o takich feromonach, które mogą działać na płeć przeciwną.
Ale czym one są?
Feromony są lotnymi związkami chemicznymi, z reguły o dość złożonej strukturze.
I o ile w świecie roślinnym i zwierząt feromony są dobrze przebadane, o tyle te ludzkie cały czas poddawane są różnym badaniom i analizom.
Co ciekawe – podobno to męskie feromony są silniejsze niż te kobiece i są silnie związane z żeńskimi i męskimi hormonami płciowymi.
Z tego tekstu dowiesz się, czy feromony faktycznie mogą wpływać na większą atrakcyjność u partnerów.
Feromony – co to takiego?
Feromony należą do substancji semiochemicznych, czyli związków chemicznych używanych przez zwierzęta i rośliny do przekazywania informacji i wywoływania określonej reakcji u przedstawicieli głównie tego samego gatunku.
Brzmi skomplikowanie?
Zwierzęta i rośliny wykorzystują najczęściej substancje semiochemiczne do celów obronnych, oznaczania terytorium czy łączenia się w pary wydzielając przez siebie konkretny zapach.
Ale jak to działa?
Feromony to mieszanka lotnych związków chemicznych i pewnie dlatego kojarzy się je powszechnie ze zmysłem zapachu.
Są one bardzo trudne do uchwycenia i zazwyczaj występują w niewielkich stężeniach, dlatego tak ciężko je wykryć i po prostu dokładnie zbadać.
Co ciekawe, podobno feromonami posługuje się ponad 1500 gatunków zwierząt – przede wszystkim owadów i roślin.
Występowanie feromonów u ludzi jest od lat przedmiotem wielu badań naukowych.
Tak naprawdę do dzisiaj naukowcom nie udało się jednoznacznie potwierdzić, czy występują u człowieka i jak na niego działają.
Bo o ile odbieranie feromonów związane jest to z organem nosowo-lemieszowym (o którym mowa dalej w tekście), o tyle wiadomo, że nie występuje on u wszystkich ludzi.
Innymi słowy: chociaż nie każdy może je wychwycić – tak każdy je produkuje.
Istnieją badania, które potwierdzają, że obecnie w oddechu, pocie czy moczu człowieka substancje mogą wpływać na zachowania i fizjologię innych ludzi.
Feromony w zależności od pełnionej przez nie funkcji można podzielić na około 30 grup.
Jakie to grupy?
Są to między innymi:
- feromony płciowe;
- feromony obronne;
- feromony odstraszające;
- feromony agregacyjne;
- feromony wyrażające dominację;
- feromony ścieżkowe;
- feromony społeczne;
- feromony odnajdywania pożywienia.
Feromony ludzkie: czy one faktycznie istnieją i działają?
Mówiąc o feromonach ludzkich należy pamiętać, że odnosi się je głównie do kontaktów międzypłciowych i seksualnych.
U roślin i zwierząt feromony mają znacznie szerszy zakres występowania.
Można powiedzieć, że feromony sprawiają, że ktoś może wydać Ci się atrakcyjny lub atrakcyjna, np. seksualnie.
I tak – tu pasuje potoczne stwierdzenie, że „jest między nimi chemia”.
Fakt jest taki, że ludzki organizm wydziela te feromony, nadal jednak nie wiadomo o nich zbyt wiele (w kontekście ludzi).
Ale wiemy trochę.
Mężczyźni wytwarzają głównie androstadienon, a kobiety estratetraenol.
Podczas badań nad ludzkimi feromonami stwierdzono, że istnieje tzw. organ VNO (comeronasal organ), czyli organ nosowo-lemieszowy.
Za co może odpowiadać?
Organ VNO może znajdować się w nosie i wychwytywać feromony oraz przekazywać niesione przez nie sygnały do mózgu.
Problem polega jednak na tym, że podobno nie każdy posiada ten organ.
U ssaków organ VNO odgrywa głównie rolę w interakcjach między osobnikami, na przykład u gadów– za powonienie.
Według naukowców występowanie tego narządu u ludzi może być cechą ewolucyjną, jednak zanikającą.
Idąc tym tropem – skoro nie każdy posiada ten organ, potencjalnie także nie każdy będzie wrażliwy na feromony.
Jeśli zaś chodzi o pytanie – czy feromony działają, to naprawdę ciężko znaleźć na nie jednoznaczną odpowiedź.
Dlaczego?
Feromony nie mają zapachu, chyba że występują w dużym stężeniu – wtedy może być wyczuwalna bardzo delikatna woń.
Obecność feromonów można wyczuć po dotarciu do narządu VNO i przekazaniu sygnałów do mózgu i podwzgórza, które głównie odpowiada za przetworzenie informacji.
Gdy podwzgórze zostanie pobudzone – organizm dostaje znak o feromonach.
Oczywiście musisz mieć świadomość, że feromony – choć istnieją, to nie pełnią u ludzi tak istotnej roli w doborze partnera jak to jest w świecie zwierząt.
Dobór partnera u ludzi jest dużo bardziej skomplikowany.
Tutaj w grę wchodzą nie tylko chemiczne substancje, ale również inne kwestie, tj. charakter, osobowość, uczucia, poczucie humoru czy intelekt.
Feromony damskie a cykl miesiączkowy kobiety
Można powiedzieć, że feromony damskie w pewien sposób pozwalają zachować ciągłość gatunku.
Organizm kobiety wytwarza je z różnym natężeniem w zależności od tego, w jakim cyklu miesiączkowym obecnie się znajduje.
Na przykład?
Podczas owulacji kobieta produkuje znacznie więcej feromonów (zwłaszcza kopulin), które świadczą o tym, że może zajść w ciążę, a tym samym – jest zdolna do posiadania potomstwa.
Na tym etapie może wydawać się bardziej atrakcyjna dla płci przeciwnej, co ma ich po prostu zwabić.
Oczywiście – tak jak cykl miesiączkowy kobiety się zmienia w trakcie życia, tak jest również z ilością wydzielanych feromonów.
Ilość feromonów znacznie zmniejsza się w okresie okołomenopauzalnym.
A to, że feromony mają wpływ na ludzi potwierdziła dr Martha McClintock, która w latach 70. ubiegłego wieku jako jedna z pierwszych przeprowadziła badanie feromonów.
Badanie przeprowadzono wśród kobiet przebywających w więzieniu, które przez kilka miesięcy nie używały żadnych perfumowanych kosmetyków.
Część więźniarek nosiła pod pachami waciki, które wąchały inne współosadzone.
Efektem eksperymentu miała być synchronizacja cyklu miesiączkowego kobiet.
A jakie feromony występują u kobiet?
Jeśli chodzi o damskie feromony, to bazują one na substancjach o nazwach:
- estratetraenol – czyli feromon, który jest podobny do hormonów płciowych żeńskich -estrogenów. Ten feromon wykazuje działanie, które poprawia humor mężczyzny i zwiększa jego energiczność, tym samym zmniejszając poziom zmęczenia;
- kopuliny – feromony, które występują w wydzielinie (śluzie) z pochwy. Co ciekawe – największa ilość kopulin według badaczy występuje podczas dni płodnych kobiety a ich występowanie zwiększa poziom testosteronu u mężczyzn nawet o 150 procent!
Jak działają feromony męskie?
Tak jak kobiety przekazują mężczyznom informacje poprzez feromony, tak i męskie feromony przekazują je kobietą.
Można powiedzieć, że są to niewerbalne komunikaty, np. o dojrzałości czy gotowości do posiadania potomstwa.
Trzeba jednak dodać, że feromony męskie uchodzą za silniejsze od damskich.
Z czego może to wynikać?
Chodzi tutaj o androstadienon, czyli substancję obecną w pocie i spermie.
Zdaniem naukowców może to być feromon, który zwiększa atrakcyjność mężczyzn w oczach kobiet i co ciekawe – to właśnie głównie męskie feromony próbuje uzyskać się podczas produkcji ich syntetycznych odpowiedników.
To właśnie męskie feromony mają wabić partnerkę i przyciągać ją do siebie.
W męskich preparatach na bazie feromonów zawiera się głównie:
- androstenol – czyli substancję, która w naturze obecna jest w moczu i w pocie;
- androstenon – obecny w męskiej ślinie, pocie i moczu;
- androsteron – wzmacniający działanie innych feromonów;
- androstadienon – wykrywany w nasieniu, moczu, pocie oraz we włosach pod pachami.
Czy feromony ludzkie działają podobnie jak w świecie zwierząt?
Mechanizm działania feromonów można wytłumaczyć na przykładzie owadów.
Feromony wydzielane przez konkretnego osobnika muszą najpierw trafić do odbiorcy.
Najczęściej odbywa się to w wyniku bezpośredniego kontaktu lub za pomocą przenoszenia ich przez wiatr.
Cząsteczki feromonów jest odbierana przez narząd ciała, który ma odpowiednie receptory.
Owady odbierają je czułkami wyposażonymi w komórki receptorowe.
Następnie do mózgu jest wysyłany sygnał elektryczny, a odbiorca reaguje w określony sposób – zgodny z „komunikatem” przesłanym w cząsteczce.
Naukowcy badali także sposób działania feromonów na człowieka.
Jeśli chodzi o zwierzęta – to zakres działania feromonów jest naprawdę spory.
Nie chodzi tylko o feromony płciowe, ponieważ zwierzęta wykorzystują je także w celach obronnych czy pokazania dominacji.
Jeśli zaś chodzi o ludzi, to zdaniem naukowców ludzkie feromony znajdujące się w pocie, ślinie, spermie lub wydzielinie z pochwy są odbierane przez narząd przylemieszowy, a następnie trafiają do mózgu.
A skąd się biorą feromony?
Wytwarzane są w:
- gruczołach napletkowych;
- gruczołach łojowych;
- gruczołach apokrynowych;
- gruczołach okołoodbytniczych;
- gruczołach pachowych;
- wątrobie;
- jamie ustnej;
- w węzłach podszczękowych;
- gruczołach Hardera;
- gruczołach łzowych;
- na stopach;
- genitaliach.
Ponadto obecność feromonów stwierdza się w: ślinie, moczu, osoczu, wydzielinie z pochwy i prostaty, łzach oraz w pocie (głównie tym widzialnym przez gruczoły zlokalizowane pod pachami).
Syntetyczne (sztuczne) feromony wykorzystywane np. w perfumach
Syntetyczne odpowiedniki substancji występujących w ludzkich feromonach są produkowane przez zakłady chemiczne i trafiają na rynek jako ludzkie feromony.
Jak wygląda ten proces?
Najpierw wydziela się feromony z innych substancji w parowych pojemnikach.
Oddziela się tutaj substancję rozpuszczającą i alkohol, który się skrapla, a feromony poddaje dalej destylacji i krystalizacji.
A gdzie kupić feromony?
Feromony są sprzedawane zarówno w czystej postaci, we flakonach, lub też jako składniki zapachowe perfum.
Kupisz je głównie w internecie, jednak warto porozmawiać także z doświadczoną konsultantką w perfumerii, która pomoże wskazać perfumy zawierające także feromony.
Pamiętaj, że feromony nie są tanie, a ich koszt może przekraczać nawet cenę najmniejszych pojemności markowych perfum.
Flakonik o pojemności 15 ml może kosztować nawet ponad 150 zł, a 40 ml – ponad 400 zł.
Jak z nich korzystać?
Podobnie jak w przypadku zwykłych perfum.
Producenci zalecają, żeby spryskiwać nimi nagie i nawilżone ciało, najlepiej w okolicach szyi oraz za uszami, a także w zgięciach łokci lub kolan.
Kobiety mogą także używać feromonów między piersiami.
Bardzo istotne jest, aby nie rozcierać na ciele rozpylonych feromonów (może to podrażnić skórę) i aplikować je na paręnaście minut przed założeniem ubrania.
Feromony (i perfumy) najlepiej będą zachowywać się na czystym ciele, które emitując swoje ciepło „podsyca” także ich działanie.
W przypadku feromonów aplikacja ich na ubraniach mija się z celem.
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Podobne artykuły
