Pominięcie tabletki antykoncepcyjnej a ciąża: co powinnaś zrobić, kiedy zapomniałaś wziąć tabletki?
Autor: Marta Chruścińska
Czy wiesz, że pominięcie tabletki antykoncepcyjnej zdarza się co drugiej kobiecie stosującą tę metodę antykoncepcji?
Nawet co piąta pomija dwie lub więcej tabletek z jednego opakowania?
Doustna antykoncepcja hormonalna jest naprawdę skuteczną metodą ochrony przed ciążą.
Oczywiście pod warunkiem, że przyjmujesz ją regularnie, o stałych godzinach.
Jeśli zapomniałaś o przyjęciu jednej tabletki antykoncepcyjnej – nie martw się.
Istnieją schematy na to, jak postępować w takiej sytuacji, które zależą od tego, w jakim tygodniu cyklu się znajdujesz.
To, jak powinnaś się wtedy zachować, zależy także od tego, czy stosujesz jednoskładnikową, czy dwuskładnikową antykoncepcję hormonalną.
Z tego tekstu dowiesz się także, co zrobić, jeśli przez 2 dni nie przyjęłaś tabletki oraz jakie są alternatywy antykoncepcji hormonalnej, o której na co dzień nie musisz pamiętać.
Czy wiesz, że Dimedic to nie tylko obszerna baza wiedzy, ale przede wszystkim przychodnia online?
Możesz skorzystać z pomocy lekarskiej 7 dni w tygodniu, również w niedziele i święta.
Szybko, dyskretnie, wtedy kiedy potrzebujesz :).
Zarezerwuj konsultację lekarską
„Zapomniałam wziąć tabletkę antykoncepcyjną” – czyli najczęstszy błąd podczas przyjmowania antykoncepcji hormonalnej
Statystyki są naprawdę niepokojące.
Brak systematyczności w zażywaniu tabletek antykoncepcyjnych to główny błąd, który może doprowadzić do nieplanowanej ciąży.
To właśnie dzięki regularnemu przyjmowaniu tabletek antykoncepcyjnych (o stałej porze, codziennie) hormony w nich zawarte chronią Cię przed ciążą nawet w 99%.
Dlatego warto pamiętać o regularnym przyjmowaniu antykoncepcji hormonalnej.
Dobrym patentem jest ustawienie w telefonie alarmu, który codziennie, o tej samej godzinie będzie informował Cię, że czas przyjąć tabletkę.
Niestety odpowiedź na pytanie „co zrobić w sytuacji pominięcia tabletki” nie jest taka prosta.
Dlaczego?
Przede wszystkim jest to spowodowane dostępnością na rynku różnych rodzajów tabletek hormonalnych.
Tabletki antykoncepcyjne dzielą się na tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe (na bazie progesteronu) i tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe (na bazie progesteronu i estrogenu).
Jednoskładnikowe tabletki hormonalne zazwyczaj zażywa się przez cały cykl miesiączkowy codziennie, czyli przez 28 dni.
Z kolei tabletki dwuskładnikowe przyjmuje się przez 21 dni, a następnie robi się 7 dni przerwy, na tzw. krwawienie z odstawienia.
Dodatkowo tabletki dwuskładnikowe dzieli się także na jedno-, dwu- i trzyfazowe, w zależności od zawartości hormonów w poszczególnych pigułkach.
Powinnaś jednak pamiętać, że schemat postępowania w przypadku pominięcia tabletki zależy przede wszystkich od dwóch czynników:
- ilości pominiętych tabletek;
- tygodnia cyklu menstruacyjnego.
Pominięcie tabletki antykoncepcyjnej w 1, tygodniu cyklu: zasady postępowania
Po pierwsze – nie wpadaj w panikę.
Istnieje ściśle określony schemat postępowania w takiej sytuacji.
Jeśli jesteś w pierwszym tygodniu cyklu, a od planowego przyjęcia tabletki nie minęło więcej niż 24 godziny – powinnaś jak najszybciej nadrobić brakującą tabletkę i pilnować się, aby ta sytuacja więcej się nie powtórzyła.
Jeśli od pominięcia tabletki minęło więcej niż doba, to oprócz natychmiastowego przyjęcia tabletki antykoncepcyjnej powinnaś także zadbać o dodatkowe zabezpieczenie podczas seksu.
W takiej sytuacji przez kolejne 7 dni powinnaś dodatkowo stosować inną, barierową metodę antykoncepcji (np. prezerwatywy).
W przypadku tabletek Qlaira dodatkowe zabezpieczenie mechanicznymi środkami antykoncepcyjnymi powinno zwiększyć się do 9 dni.
Jeśli pominęłaś pierwszą tabletkę z opakowania po przerwie na krwawienie, powinnaś niezwłocznie nadrobić ten brak, nawet jeśli wiąże się to z połknięciem 2 tabletek jednocześnie.
Oczywiście w tym przypadku również powinnaś stosować barierowe, czy mechaniczne metody antykoncepcyjne.
Jeśli natomiast chodzi o minipigułkę z dezogestrelem (nowsza generacja tabletek jednoskładnikowych) to dodatkowe zabezpieczenie należy stosować przynajmniej przez 2 dni.
Oczywiście w tym czasie powinnaś regularnie przyjmować tabletki antykoncepcyjne o stałej porze.
Sytuacja komplikuje się nieco, jeśli w ciągu 7 dni, poprzedzających pominięcie tabletki antykoncepcyjnej w 1 tygodniu cyklu uprawiałaś seks.
Powinnaś wtedy zasięgnąć porady ginekologa.
Dlaczego?
Jeśli chcesz uniknąć zajścia w ciążę konieczne może być zażycie tzw. antykoncepcji awaryjnej, ponieważ w takim przypadku ryzyko zajścia w ciążę znacznie wzrasta.
Co zrobić, jeśli pominęłaś tabletkę antykoncepcyjną w 2 tygodniu cyklu miesiączkowego?
Pominięcie tabletki antykoncepcyjnej w 2 tygodniu cyklu jest z reguły mniej stresujące, niż pominięcie tabletki w 1 tygodniu cyklu.
Pamiętaj jednak, że ryzyko zajścia w ciążę w tej sytuacji także istnieje.
Nawet najmniejsza zmiana, np. infekcja wirusowa, czy stres w pracy, może spowodować, że Twój cykl nie jest regularny a co za tym idzie – ciężko stwierdzić, czy owulacja miała już miejsce.
Jeśli od chwili, kiedy powinnaś połknąć tabletkę antykoncepcyjną minęło mniej niż 24 godziny – powinnaś jak najszybciej to nadrobić, a kolejną tabletkę z opakowania zażyć o stałej porze.
Natomiast jeśli od pominięcia tabletki minęło więcej niż 24 godziny, to należy jak najszybciej połknąć tabletkę, nawet jeśli będziesz musiała zażyć dwie na raz, czyli tą pominiętą i planową.
Nie zmienia się to, że w takiej sytuacji musisz dodatkowo się zabezpieczać przez kolejne 7 dni w przypadku zwykłej tabletki dwuskładnikowej, a w przypadku stosowania tabletek Qlaira przez kolejne 9 dni.
Przyjmując antykoncepcję jednoskładnikową z dezogestrelem powinnaś dodatkowo zabezpieczać się przez minimum 2 dni.
W ten sposób znacznie minimalizujesz ryzyko nieplanowanej ciąży.
Pominięta tabletka antykoncepcyjna w 3 tygodniu cyklu
Jeśli zapomniałaś przyjąć tabletkę antykoncepcyjną w 3 tygodniu cyklu, to sytuacja wygląda inaczej niż w przypadku dwóch poprzednich tygodni.
Oczywiście jeśli w porę przypomni Ci się, że tabletka została pominięta, wystarczy zażyć ją z opóźnieniem.
Jeśli natomiast minęło więcej niż 24 godzin od chwili, kiedy powinnaś ją połknąć, to nie należy robić siedmiodniowej przerwy (w przypadku antykoncepcji dwuskładnikowej), w czasie której następuje krwawienia z odstawienia i od razu musisz rozpocząć nowe opakowanie.
Ważne jest, aby było przynajmniej 7 dni ciągłego stosowania tabletki dwuskładnikowej (9 dni w przypadku stosowania tabletek Qlaira) i minimum 2 dni w przypadku stosowania minipigułki z dezogestrelem.
Dlaczego tak to wygląda?
Działania te służą wstrzymaniu owulacji.
Jeśli zapomniałaś wziąć tabletkę o stałej porze, to bezpieczniej jest wziąć zapomnianą tabletkę i następną w kolejce z opakowania, nawet jeśli wiąże się to z jednoczesnym przyjęciem dwóch tabletek w tym samym czasie.
Następnie powinnaś kontynuować przyjmowanie antykoncepcji z dodatkowym zabezpieczeniem np. prezerwatywą, przez kolejnych 7 dni w przypadku stosowania tabletek dwuskładnikowych (9 dni – jeśli bierzesz tabletki Qlaira) lub minimum 2 dni (w przypadku stosowania antykoncepcji jednoskładnikowej).
Jeśli się stresujesz, że mogłaś zajść w ciążę, warto jest także zrobić test ciążowy po 3 tygodniach od ostatniego stosunku seksualnego.
Jeśli test ciążowy wskaże wynik pozytywny, powinnaś przestać przyjmować tabletki antykoncepcyjne i udać się na wizytę do ginekologa.
Choć przyjmowanie antykoncepcji, jeśli zaszłaś już w ciążę, nie prowadzi do uszkodzenia płodu, to także nic nie zmieni – można powiedzieć, że „antykoncepcja nie działa wstecz”.
Antykoncepcja awaryjna, czyli „tabletka po”
Antykoncepcja awaryjna jest formą antykoncepcji doraźnej, czyli przyjmujesz ją jednorazowo po stosunku seksualnym, niezależnie od dnia cyklu, kiedy (np. z przyczyn losowych – pominięta tabletka antykoncepcyjna) występuje zwiększone ryzyko zajścia w ciążę.
W polskich aptekach możesz kupić dwa rodzaje tej antykoncepcji (od pewnego czasu obie są na receptę).
Preparat zwany Escapelle (inaczej Levonelle) zawiera lewonorgestrel i powinien być zażyty maksymalnie w ciągu 72 godzin od stosunku.
Lekarz może Ci także przepisać tabletkę EllaOne, która zawiera octan uliprystalu i powinna być połknięta najpóźniej w ciągu 120 godzin od współżycia.
Musisz wiedzieć, że wzięcie tzw. tabletki „dzień po” (ang. morning after pill) zmniejsza ryzyko nieplanowanej ciąży skuteczniej, niż w przypadku przyjęcia tylko zwykłej tabletki antykoncepcyjnej, o której zapomniałaś.
Oczywiście powinnaś także mieć świadomość, że antykoncepcja awaryjna nie daje 100% skuteczności i nie gwarantuje tego, że nie dojdzie do ciąży.
A jak dalej przyjmować tabletki antykoncepcyjne w przypadku zażycia także tabletki po?
Po zażyciu Levonelle powinnaś dalej kontynuować dotychczasową antykoncepcję zgodnie z powyższymi zasadami (również z dodatkową antykoncepcją w postaci np. prezerwatyw).
W przypadku tabletki EllaOne zalecany jest kontakt z ginekologiem, ponieważ może ona wchodzić w interakcje z przyjmowaną prze Ciebie antykoncepcją.
Co zrobić, jeśli pominęłam 2 tabletki antykoncepcyjne z rzędu?
Pominięcie jednej tabletki antykoncepcyjnej zdarza się dość często, a ryzyko zajścia w ciążę, jeśli zastosujesz się do któregoś z powyższych schematów, nie musi znacznie wzrastać.
Co jednak powinnaś zrobić, jeśli przed 2 dni nie przyjęłaś tabletki antykoncepcyjnej?
Wszystko zależy od tygodnia cyklu.
Jeśli pominęłaś 2 tabletki w 1 lub 2 tygodniu, to powinnaś jednocześnie przyjąć tabletkę zapomnianą i aktualną nawet jeśli byłoby to związane ze wzięciem ich jednocześnie.
Następnie konieczne jest wybranie do końca opakowania tabletek, pilnując tym samym, by antykoncepcję przyjmować regularnie.
Oczywiście w takiej sytuacji konieczne jest także dodatkowe zabezpieczenie, przez co najmniej 7 najbliższych dni.
Lekarze zalecają w tej sytuacji, abyś wykonała test ciążowy przed rozpoczęciem kolejnego opakowania tabletek.
Jeśli natomiast pominęłaś 2 tabletki antykoncepcyjne w 3 tygodniu (ewentualnie w 4 tygodniu przy zażywaniu tabletek jednoskładnikowych), to zaczynasz kolejne opakowanie bez robienia przerwy na krwawienie.
Jeśli nie chcesz zajść w ciążę – w tej sytuacji również powinnaś dodatkowo się zabezpieczać.
Oczywiście musisz także pamiętać, że schemat postępowania może się różnić w zależności od konkretnego leku, dlatego warto dokładnie przeczytać ulotkę dołączoną do opakowania lub skonsultować się ze swoim lekarzem ginekologiem.
Ryzyko zajścia w ciążę przy pomijaniu tabletek antykoncepcyjnych
Pominięcie tabletki antykoncepcyjnej ma bezpośredni wpływ na wysokość ochrony Twojego organizmu przed nieplanowaną ciążą.
Przy zdyscyplinowanym zażywaniu pigułek (codziennie o tej samej godzinie) maksymalnie 2 kobiety na 1000 zajdą w ciążę, natomiast przy popełnianiu błędów liczba to może wzrosnąć do 76.
Powinnaś także pamiętać, że ryzyko zajścia w ciążę przy zażywaniu doustnej antykoncepcji hormonalnej wzrasta, kiedy:
- stosujesz antybiotykoterapię lub przyjmujesz inne leki mogące wpływać na metabolizm lub przyjmowanie hormonów w Twoim organizmie;
- kiedy jesteś chora i cierpisz z powodu, np. grypy żołądkowej – wymioty mogą sprawić, że hormony nie zdążą się wchłonąć i nie będą mogły odpowiednio chronić Cię przed zajściem w ciążę;
- wymiotujesz lub masz biegunkę, które miały miejsce do 2 godzin od przyjęcia tabletki, która potrzebuje nawet 4 godziny na to, aby dobrze się wchłonąć;
- suplementujesz np. dziurawiec, który także może wpływać na gorsze wchłanianie hormonów;
- stosujesz inne leki, np. przeciwbólowe, przeciwgrzybicze, przeczyszczające, antydepresanty, a nawet paracetamol, które także mogą powodować mniejszą skuteczność antykoncepcji hormonalnej.
Alternatywa dla tabletek antykoncepcyjnych
Jeśli zdarza Ci się zapominać o połknięciu tabletki antykoncepcyjnej, być może ta metoda nie jest odpowiednia akurat dla Ciebie.
Oczywiście metody hormonalne z reguły są najwygodniejsze dla kobiety, jeśli chodzi o ochronę przed niechcianą ciążą.
Jeśli pomijanie tabletek antykoncepcyjnych to sytuacja, która często gości w Twoim życiu, powinnaś pomyśleć o antykoncepcji długoterminowej (LARC), czyli np. wkładce domacicznej, czy implancie antykoncepcyjnym, które zastosowane raz zabezpieczają Cię przed ciążą nawet parę lat.
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące przyczyn braku skuteczności antykoncepcji hormonalnej, Ginekol Pol. 4/2011, 82, 313-317.
- Kilińska K., Cerbin M., Doradztwo farmaceutyczne szansą na podniesienie skuteczności i bezpieczeństwa doustnej antykoncepcji hormonalnej, Farmacja Współczesna 2012; 5: 185-191.
Podobne artykuły
