Jak odczytać wyniki badań na cholesterol?

Regularnie wykonywane badanie cholesterolu daje obraz na temat stanu zdrowia pacjenta. W ramach profilu lipidowego sprawdza się poziom TC, TG, LDL i HDL. Co oznaczają te skróty? Jak je odczytywać? 

Czym jest cholesterol? 

Cholesterol to związek organiczny, który pełni bardzo ważne funkcje w organizmie. Czemu jest tak ważny dla ustroju? Dlatego, że m.in. odpowiada on za produkcję i prawidłowe wchłanianie witaminy D, budowanie błon komórkowych, ułatwianie procesu trawienia, wytwarzanie niektórych hormonów (np. płciowych) oraz za ochronę włókien nerwowych przed zniszczeniem. 

Cholesterol w naturalnej postaci występuje w wątrobie, ale także w innych częściach organizmu, np. w skórze. W sztucznej formie cholesterol jest dostarczany do ustroju z jedzeniem. Przede wszystkim można go znaleźć w tłustych potrawach, mięsie (głównie czerwonym, tłustym) i tłuszczach roślinnych (takich jak olej palmowy i kokosowy).

Jeśli cholesterolu jest zbyt dużo, organizm nie radzi sobie z jego przekształcaniem w żółć i trawieniem. Wówczas odkłada się on w postaci blaszek miażdżycowych, które w dłuższej perspektywie mogą zagrozić zdrowiu, a nawet życiu człowieka.

Długo utrzymujący się wysoki cholesterol może bowiem wywołać miażdżycę, chorobę niedokrwienną serca, zawał serca, czy udar mózgu. Oznacza to, że lekceważenie nieprawidłowych wyników lipidogramu może doprowadzić do szybszego zgonu. Dlatego bardzo ważna jest regularna kontrola tego jak wysoki jest cholesterol. Wyniki poziomu tej substancji we krwi powinny być poddane ocenie lekarza. 

Jak odczytywać wyniki badań cholesterolu? 

W skład badania cholesterolu (tzw. lipidogramu lub profilu lipidowego) wchodzą: 

• cholesterol całkowity (TC), 
• cholesterol LDL (zła frakcja), 
• cholesterol HDL (dobra frakcja), 
• trójglicerydy (TG). 

Lekarz dokonuje analizy wyników lipidogramu korzystając z informacji na temat ogólnego stanu zdrowia pacjenta, chorób na które cierpi (np. nadciśnienie tętnicze krwi, cukrzyca typu 2, przewlekła choroba nerek), czy schorzeń i incydentów zdrowotnych, które przeszedł (np. zawał serca, udar mózgu), wywiadu rodzinnego (czy w rodzinie pojawiały się już kłopoty z cholesterolem, miażdżycą, występowały schorzenia sercowo-naczyniowe), jego wieku, płci, wagi oraz używek, od jakich jest uzależniony (chodzi głównie o palenie papierosów). Dla każdego człowieka normy jeśli chodzi o profil lipidowy mogą być nieco inne. Warto zatem poczekać na wizytę lekarską, by rozwiać wątpliwości odnośnie rozbieżności dotyczących oceny wyników lipidogramu. 

Jak interpretować samodzielnie wynik? Cholesterol badany przez dane laboratorium może mieć nieco inne dopuszczalne wartości w odniesieniu do jego poszczególnych frakcji (złej i dobrej), trójglicerydów i cholesterolu całkowitego. Jednak najczęściej są to nieznaczne różnice. Obecnie łatwiej analizować czy wynik jest prawidłowy, ponieważ obok wartości wynikających z badania znajdują się dopuszczalne normy. Są to jednak ogólne normy, które stosuje się do dorosłej, zdrowej osoby, nie znajdującej się w grupie ryzyka miażdżycowego. 

Jakie są prawidłowe wyniki badań cholesterolu? 

Prawidłowe wyniki cholesterolu całkowitego są wówczas, gdy nie przewyższają 190-200 mg/dl, zły cholesterol (LDL) nie przekracza poziomu 116 mg/dl, trójglicerydy nie są wyższe niż 150 mg/dl, a dobry cholesterol (HDL) przewyższa 45 mg/dl. Są to ogólne normy przyjęte dla dorosłej, zdrowej osoby. 

Inaczej będą oceniane wyniki cholesterolu i trójglicerydów w odniesieniu do osób z grupy ryzyka miażdżycowego, będących w starszym wieku, mających za sobą zawał serca, chorujących na cukrzycę typu 2, itp. Przy dużym ryzyku cholesterol LDL nie powinien być wyższy niż 100 mg/dl, przy bardzo dużym ryzyku – nie powinien przekraczać 70 mg/dl. Natomiast cholesterol całkowity przy dużym i bardzo dużym obciążeniu ryzykiem nie powinien przewyższyć 175 mg/dl. 

Jak już wcześniej podkreślano wynik lipidogramu analizuje lekarz w oparciu o wiele składowych. Medyk też decyduje o tym czy konieczne jest wprowadzenie leczenia, a jeśli tak, to na czym ma ono polegać. Niekiedy wystarczy zmodyfikować dietę, schudnąć i zadbać o regularną porcję ruchu. Nie zawsze będzie to jednak wystarczające działanie. Wówczas lekarz zaleci najpewniej leki na cholesterol. 

Co robić kiedy profil lipidowy jest za wysoki? 

Co robić jak już znamy wyniki badań, cholesterol na ich podstawie jest zbyt wysoki, a wizyta u lekarza została odłożona w czasie? Na pewno powinniśmy zachować spokój. Stres podwyższa poziom złego cholesterolu, zatem należy go ewidentnie eliminować. Zanim skonsultujemy nasz profil lipidowy z medykiem warto jednak spróbować go obniżyć domowymi sposobami. 

Aby osiągnąć prawidłowy wynik cholesterolu nie rzadko wystarczy skupić się na swojej diecie. Zmiana tłuszczów zwierzęcych na roślinne, obfitych i tłustych posiłków na lekkie, pożywne, bogate w witaminy, minerały i kwasy omega-3 i omega-6 dania to podstawa zmodyfikowanego żywienia. Dobrze postawić na warzywa, owoce, orzechy, nasiona, tłuste ryby morskie i oleje roślinne (poza palmowym i kokosowym). Posiłki należy jadać o stałych porach, w spokoju. Porcje nie powinny być duże. Chodzi o to żeby się najeść, a nie przejeść. 

Codziennym rytuałem powinna być dobrana do wieku i aktualnych możliwości aktywność fizyczna. Nie trzeba od razu zapisywać się na maraton, warto zacząć np. od spacerów, marszu, pływania, jazdy na rowerze, czy jogi. 

Nie należy jednak rezygnować z konsultacji lekarskiej. Opinia lekarza odnośnie wyników lipidogramu jest kluczowa. 

Kto powinien badać cholesterol? 

Cholesterol po raz pierwszy powinno się zbadać po ukończeniu 20. roku życia. Jeśli są przesłanki do tego, aby wykonać lipidogram dziecku lub zdecyduje o tym lekarz, należy to zrobić wcześniej. 

Po 20 roku życia warto powtarzać badanie profilu lipidowego co 3 do 5 lat. Panowie, którzy ukończyli 40 lat oraz panie po 50-tce powinni już badać się pod kątem poziomu cholesterolu co roku. 

Częściej natomiast temu badaniu powinny się poddawać osoby obciążone ryzykiem zachorowania na schorzenia układu sercowo-naczyniowego, w szczególności osoby: 

• palące papierosy; 
• cierpiące na otyłość lub z wyraźną nadwagą; 
• cierpiące na cukrzycę typu 2, nadciśnienie tętnicze, chorobę niedokrwienną serca, miażdżycę, chorobę naczyń, itp.; 
• mające nadczynność tarczycy lub niedoczynność tarczycy; 
• nadużywające alkoholu; 
• mające w rodzinie bliskich chorujących na schorzenia sercowo-naczyniowe; 
• prowadzące siedzący tryb życia i niezdrowo się odżywiające. 

Czytaj też:

• Dieta cholesterolowa – co jeść aby obniżyć cholesterol?

---

Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:

Lekarz rodzinny online

Lekarz internista

E-recepta online

---

Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.