USG ginekologiczne - transwaginalne, na czym polega i jak się do niego przygotować?

Dodano: 21-03-2019 | Aktualizacja: 05-04-2025
capsule Konsultacja z e-receptą internal Lek. rodzinny specialist Specjalista

USG ginekologiczne, znane też jako USG transwaginalne lub USG jajników i macicy, to jedno z podstawowych badań stosowanych w diagnostyce niepłodności i raka jajnika. Zobacz, na czym polega ultrasonograficzne badanie narządów rodnych, jak się należy do niego przygotować, ile kosztuje.

Czym jest USG ginekologiczne?

USG ginekologiczne jest badaniem, w trakcie którego ocenie poddane zostają jajniki, a także jajowody i macica. Obraz wspomnianych organów uzyskiwany jest dzięki specjalnej sondzie emitującej ultradźwięki, która wprowadzana jest do dróg rodnych przez pochwę. USG ginekologiczne wykonuje się profilaktycznie i kontrolnie (warto badaniu poddać się co 2-3 lata) lub ze względu na konkretne wskazania medyczne, do których należą:

  • podejrzenie niepłodności,
  • zaburzenia menstruacji (np. nieregularność miesiączkowania),
  • problemy z donoszeniem ciąży,
  • podejrzenie ciąży pozamacicznej,
  • krwawienie z dróg rodnych nie związane z cyklem miesięcznym,
  • nawracający ból brzucha o nieznanej etiologii.

Co wykazuje USG transwaginalne?

Badanie ginekologiczne pozwala określić następujące parametry i ewentualne nieprawidłowości (wg standardów wyznaczonych przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne):

  • błona śluzowa jamy macicy:
    • grubość błony (w okresie rozrodczym powinna wynosić od 2 do 16 mm w zależności od fazy cyklu miesięcznego; w okresie przedpokwitaniowym – poniżej 1 mm; po menopauzie – do 8 mm u kobiet przyjmujących HRT i o połowę mniej u pozostałych);
    • zmiany ogniskowe (m.in. polip endometrialny);
    • obecność płynu w jamie macicy;
  • trzon macicy:
    • położenie (w tym przodozgięcie, tyłozgięcie);
    • zarys trzonu i jego wymiar (długość, grubość, szerokość);
    • kształt jamy macicy (w tym łukowata, dwurożna, jednorożna, podwójna, przegrodzona);
    • obecność mięśniaków i innych guzów;
  • szyjka macicy:
    • obecność śluzu w okresie okołoowulacyjnym;
    • torbiele Nabotha;
    • zmiany patologiczne;
  • jajniki:
    • wymiary, obecność pęcherzyków jajnikowych i ciałka żółtego;
    • obecność niepożądanych zmian (w tym: ciałko żółte torbielowate lub krwotoczne, torbiel pęcherzykowa jajnika);
    • guzy jajnika (cystyczne, lite, cystyczno-lite);
  • obecność płynu w zagłębieniu odbytniczo-macicznym (zatoka Douglasa).

Przygotowanie do badania

USG ginekologiczne przeprowadza się u pacjentek po uprzednim całkowitym opróżnieniu pęcherza. Wymóg ten odróżnia USG transwaginalne od USG przez powłoki brzuszne, do którego pacjentka powinna przystąpić z pęcherzem wypełnionym.

Przystępując do badania nie trzeba być na czczo. Z oczywistych względów, przed udaniem się do gabinetu ginekologicznego, należy zadbać o higienę osobistą, ale jest to wskazanie ogólne, dotyczące wszystkich badań lekarskich, a nawet szerzej – codziennej praktyki.

Na czym polega USG jajników i pochwy?

Tak jak wspomnieliśmy wyżej, USG ginekologiczne przeprowadzane jest za pomocą sondy wprowadzanej przez pochwę. Jest to urządzenie emitujące fale o długości 4- 7,5 MHz, które pozwalają uzyskać obraz po odbiciu się od organów wewnętrznych. Sonda nakrywana jest jednorazową nakładką oraz pokrywana żelem o charakterze lubrykantu, umożliwiającym wprowadzenie jej do pochwy. Żel ułatwia badanie, mimo to wiele pacjentek może odczuwać w jego trakcie dyskomfort psychiczny lub fizyczny, a nawet lekką bolesność.

Badanie jest jednak całkowicie bezpieczne i nie grozi uszkodzeniem narządów rodnych. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy badaniu ultrasonograficznemu należy poddać dziewicę. Kobieta z zachowaną błoną dziewiczą może być zbadana w inny sposób – za pomocą sondy doodbytniczej lub przez powłoki brzuszne. Rozwiązania te są w tym określonym przypadku bezpieczniejsze, aczkolwiek nie gwarantujące takiej dokładności pomiaru.

USG transwaginalne w ciąży

W czasie ciąży, kobieta obowiązkowo musi się podać trzem badaniom ultrasonograficznym, służącym ocenie prawidłowości rozwoju płodu. Każde z nich jest wykonywane przez powłoki brzuszne.

Wcześniej jednak w kalendarzu badań znajduje się badanie USG nieobowiązkowe, które wykonywane jest do 10 tygodnia ciąży i którego głównym celem jest potwierdzenie implantacji zarodka w macicy (wykluczenie ciąży pozamacicznej), czyli mówiąc prościej – potwierdzenie zapłodnienia. W odróżnieniu od późniejszych badań obowiązkowych, pierwsze USG wykonywane jest metodą transwaginalną, a w wiec za pomocą sondy wprowadzanej przez pochwę.

Ile kosztuje USG ginekologiczne?

W prywatnych poradniach, nie mających podpisanego kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia, cena USG transwaginalnego waha się w przedziale od 100 do nawet 200 złotych (w większości przypadków zakres ten można zawęzić do 120-150 zł), plus dodatkowe konsultacje. Kosztów tych można uniknąć korzystając z refundacji NFZ, wymaga to jedna uzyskania skierowania od lekarza ginekologa.

Autor: Piotr Brzózka

Czytaj też:

Źródła

  • Rekomendacje Sekcji Ultrasonografii Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie badań ultrasonograficznych w ginekologii - www.usgptg.pl

Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:



Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.