Choroby autoimmunologiczne: co musisz o nich wiedzieć
Autor: Magdalena Sroka / artykuł konsultowany z dr Justyną Milewską
Choroby autoimmunologiczne wykształcają się w skutek nieprawidłowej reakcji układu immunologicznego.
Gdy Twój układ odpornościowy traktuje komórki i tkanki własnego organizmu jako zagrożenie, rozpoczyna przeciwko nim atak.
Niestety, taki atak może być wymierzony w różne organy i przyczyniać się do rozwoju wielu chorób.
Jakie są rodzaje chorób autoimmunologicznych?
Czy ich wyleczenie jest możliwe?
Spis treści
- Choroby autoimmunologiczne – czym są?
- Choroby autoimmunologiczne – RZS, Hashimoto, choroba Addisona
- Stwardnienie rozsiane, choroba Crohna, bielactwo nabyte
Czym są choroby autoimmunologiczne?
Choroby autoimmunologiczne to – najprościej ujmując – choroby, których źródłem jest autoagresja naszego układu odpornościowego.
Czyli organizm sam niszczy swoje komórki i tkanki.
Przyczyn chorób autoimmunologicznych należy doszukiwać się w procesie autoimmunizacji.
Proces ten jest odpowiedzią układu odpornościowego, który błędnie odczytuje własny organizm jako „wroga” i kieruje przeciwko niemu limfocyty T lub przeciwciała (które odgrywają zasadniczą rolę w obronie organizmu m.in. przed bakteriami, wirusami czy pasożytami).
Układ immunologiczny na co dzień ma za zadanie rozpoznawać antygeny znajdujące się w jego wnętrzu i decydować o tym, czy są „własne”, a więc co do zasady – dobre, czy obce i stanowiące zagrożenie.
Jeśli układ odpornościowy dokonuje nieprawidłowego rozpoznania i zaczyna wyniszczać siebie od środka, dochodzi do rozwoju chorób autoimmunologicznych.
Jakich?
Chorób o podłożu autoimmunologicznym może być wiele i dotyczą one tak naprawdę całego organizmu.
Od mózgu przez tarczycę aż po jelita.
Choroby autoimmunologiczne – RZS, Hashimoto, choroba Addisona
Choroby autoimmunologiczne dzielą się na:
- choroby układowe tkanki łącznej,
- choroby tarczycy,
- choroby nadnerczy,
- choroby neurologiczne,
- choroby jelit,
- choroby skóry,
- i inne.
Chorobą autoimmunologiczną tkanki łącznej jest np.: reumatoidalne zapalenie stawów (RZS).
Reumatoidalne zapalenie stawów (ICD-10: M05) jest chorobą przewlekłą, w wyniku której dochodzi do destrukcji i zniekształcenia stawów, a nawet upośledzenia ich funkcji i niepełnosprawności. Niestety choroba prowadzie także do innych powikłań pozastowowych – niszczy m.in. płuca, serce, naczynia, oczy, nerki.
Czynnikami, które wywołują chorobę, są między innymi zaburzenia nabytej odpowiedzi immunologicznej.
Ale chorobę może wywoływać także przebyta infekcja wirusowa, bakteryjna albo uwarunkowania genetyczne, palenie papierosów, stres
Charakterystycznymi objawami RZS są ból stawów, obrzęk rąk i stóp.
Chorobę diagnozuje się na podstawie wyników z morfologii krwi, która w przypadku wystąpienia choroby wskaże na obecność przeciwciał anty-CCP oraz podwyższone OB i CRP, czynnika reumatoidalnego.
Do chorób tarczycy o podłożu autoimmunologicznym najczęściej zalicza się chorobę Hashimoto (ICD-10: E06.3).
W wyniku tego schorzenia organizm produkuje przeciwciała atakujące komórki tarczycy.
W konsekwencji, w tarczycy rozwija się stan zapalny, który prowadzi do jej stopniowego wyniszczenia.
Objawy choroby Hashimoto mogą być bardzo różne – od zaparć, przez łamliwość paznokci, zaburzenia pamięci, bradykardię, przesuszone włosy, aż po niedokrwistość.
Podłoże autoimmunologiczne choroby diagnozuje się przede wszystkim po obecności nacieków limfocytarnych tarczycy oraz po wytworzeniu przeciwciał przeciw antygenom tarczycowym anty-TG i anty-TPO.
Wśród chorób nadnerczy powstałych w wyniku procesu autoimmunologicznego wymienia się chorobę Addisona (ICD-10: E27.1).
Schorzenie powstaje w wyniku zapalenia kory nadnerczy spowodowanego przewlekłym niedoborem hormonów, które są produkowane przez korę nadnerczy.
Objawami choroby są np.:
- osłabienie,
- omdlenia,
- nudności,
- wymioty,
- drażliwość,
- brak apetytu,
- depresja.
Chorobę Addisona diagnozuje się na podstawie badań biochemicznych krwi, która wskazuje na odchylenia m.in. w stężeniu mocznika i kreatyniny, podwyższony cukier, niskie stężenie kortyzolu i wysokie ACTH i ARO.
Kolejne choroby autoimmunologiczne – stwardnienie rozsiane, choroba Crohna, bielactwo nabyte
Jedną z chorób autoimmunologicznych o podłożu neurologicznym jest stwardnienie rozsiane (ICD-10: G35).
Stwardnienie rozsiane jest przewlekłą chorobą dotyczącą ośrodkowego układu nerwowego.
Istotą stwardnienia rozsianego są „rozsiane” uszkodzenia mózgu i rdzenia kręgowego, które polegają na zaniku osłonek włókien nerwowych (tzw. demielinizacja).
Czyli…
Stwardnienie rozsiane atakuje mielinę, która buduje osłonki włókien nerwowych. Brak osłonek sprawia, że włókna nie mogą odpowiednio przewodzić sygnałów z ośrodka układu nerwowego, co w konsekwencji prowadzi do rozwoju choroby i występowania różnorodnych objawów neurologicznych.
A tych objawów może być wiele.
Niestety, stwardnienie rozsiane jest podstępną chorobą, która rzutuje na czynności ruchowe, czuciowe, anatomiczne, a nawet psychiatryczne, powodując ich zaburzenia.
Mogą to być:
- zmiany czucia w kończynach,
- problemy z widzeniem,
- osłabienie,
- problemy z chodzeniem i utrzymanie równowagi.
Co gorsza, diagnoza stwardnienia rozsianego nie należy do najłatwiejszych.
Chorobę najczęściej stwierdza się, jeśli już doszło do uszkodzenia w co najmniej dwóch lokalizacjach charakterystycznych dla stwardnienia rozsianego:
- podkorowo,
- okołokomorowo,
- podnamiotowo,
- w rdzeniu kręgowym.
Dokładną diagnozę można postawić, gdy doszło do rzutów z objawami neurologicznymi.
Badaniami pomocniczymi w rozpoznaniu choroby jest badanie rezonansem magnetycznym oraz badanie płynu mózgowo-rdzeniowego.
Kolejnym przykładem choroby autoimmunologicznym może być zjawisko nazywane chorobą Crohna.
Chorba Crohna (ICD-10: K50) jest procesem zapalnym dotyczącym przewodu pokarmowego, najczęściej odcinka końcowej części jelita cienkiego i początkowej jelita grubego.
Na chorobę mogę wskazywać takie objawy jak:
- biegunka (przewlekła, często występująca kilkanaście razy w ciągu dnia) często z domieszką krwi i/lub śluzu,
- bóle brzucha,
- zmiany w okolicy odbytu,
- gorączka,
- spadek masy ciała.
- osłabienie
Chorobę najtrafniej diagnozuje się po wykonaniu:
- badań w kierunku przeciwciał przeciw cytoplazmie neutrofilów,
- badań laboratoryjnych, które wskażą na podwyższone OB i niedokrwistość
- kolonoskopii.
Innym rodzajem choroby o podłożu autoimmunologicznym jest bielactwo nabyte.
Choroba ta polega na depigmentacji skóry (w wyniku zniszczenia lub zaburzenia czynności komórek pigmentacyjnych) i objawia się odbarwionymi plamami występującymi na ciele w różnym kształcie i wielkości.
Bielactwo może dotyczyć:
- głowy,
- twarzy,
- powierzchni rąk,
- stopy,
- łokcie,
- kolana.
Chorobę diagnozuje się na podstawie wywiadu lekarskiego z lekarzem dermatologiem, następnie lekarz może zlecić test lampą Wooda, który podświetli wszystkie miejsca chorobowe na biało.
Dodatkową formą diagnozy może być biopsja skóry oraz badanie morfologii krwi.
Choroby autoimmunologiczne należą do grupy chorób, których nie da się wyleczyć.
Raz wykryte pozostaną z Tobą na zawsze. Jednak nie oznacza to, że nie da się z nimi funkcjonować i żyć normalnie.
Ważne jest jednak leczenie i pozostawanie w kontakcie z lekarzem specjalistą, który będzie miał „na oku” Twój stan zdrowia i ewentualny rozwój choroby.
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Podobne artykuły
