Łuszczyca rąk, czyli objawy i leczenie łuczycy skóry dłoni i palców
Autor: Piotr Brzózka
Łuszczyca rąk obejmuje skórę dłoni i palców, powodując duże utrudnienia w codziennym funkcjonowaniu. Łuszczyca skóry dłoni uniemożliwia podejmowanie wielu aktywności życiowych, jest też powodem wstydu i społecznej alienacji. Czy jest się czego wstydzić i bać? Czy jest łuszczyca rąk zaraźliwa?
Łuszczyca rąk
Łuszczyca rąk występuje zarówno w zwykłej (pospolitej), jak też krostkowej postaci choroby. Ograniczona wyłącznie do tej lokalizacji zazwyczaj jest schorzeniem o lekkim lub umiarkowanym przebiegu, aczkolwiek sprawiać może pewne problemy diagnostyczne (różnicowanie z grzybicą) i terapeutyczne (np. w kwestii dostępu do zmienionych chorobowo powierzchni pod płytkami paznokci).
Należy też pamiętać, że choroba ta często współwystępuje bądź przekształca się w inne postaci kliniczne, znacznie cięższe, takie jak łuszczyca stawowa czy krostkowa uogólniona w odmianie von Zumbusch. Najczęściej diagnozowane postaci łuszczycy rąk, to:
- łuszczyca zwykła dłoni i stóp (psoriasis vulgaris palmoplantaris),
- łuszczyca krostkowa dłoni i podeszw (palmoplantar pustular psoriasis),
- krostkowe zapalenie skóry palców (acrodermatitis continua Hallopeau).
W pewnym sensie do kategorii tej zaliczyć można też łuszczycę plackowatą (plaque psoriasis) oraz odwróconą (psoriasis inversa), aczkolwiek w tych przypadkach zmiany skórne stosunkowo rzadko pojawiają się na dłoniach, a częściej po zewnętrznej lub wewnętrznej stronie zgięć łokciowych.
Łuszczyca skóry dłoni
Łuszczyca skóry dłoni zazwyczaj występuje w postaci zwykłej (pospolitej), jednocześnie obejmując też powierzchnię stóp. Najczęściej pojawia się po wewnętrznej, spodniej części kończyn. Objawiające się w jej przebiegu zmiany skórne zlewają się, obejmując większe powierzchnie.
Wypryski są płaskie, silnie nacieczone, koloru czerwonego. Występuje silne złuszczanie i rogowacenie naskórka, przez co powierzchnia rąk i nóg staje się twarda i szorstka, jakby pokryta skorupą.
Bardzo często łuszczyca skóry dłoni i stóp powoduje głębokie pękanie zrogowaciałej skóry, co wiąże się z silnymi dolegliwościami bólowymi. Patomechanizm powstawania zmian łuszczycowych tego typu jest klasyczny. Są one efektem wystąpienia reakcji zapalnej oraz zaburzenia procesów proliferacji (namnażania) i różnicowania komórek naskórka, czyli keratynocytów. Przyczyny dysfunkcji są zróżnicowane i nie do końca poznane.
Zakłada się, że dużą rolę, zwłaszcza u młodszych pacjentów, odgrywają predyspozycje genetyczne. Bez wątpienia kluczowy jest mechanizm immunologczny, związany ze wzmożoną produkcją prozapalnych cytokin (np. TNF-alfa) przez limfocyty T odpowiedzialne za komórkową odpowiedź odpornościową. Do tego dodać należy czynniki środowiskowe, takie jak infekcje, długotrwała farmakoterapia, nieprawidłowa dieta, używki, zanieczyszczenie środowiska.
Łuszczyca między palcami rąk – krostkowa
Rzadszą odmianą choroby jest łuszczyca krostkowa, dotykająca głównie kobiety w wieku około 50 lat W postaci ograniczonej również atakuje ona skórę rąk i nóg, zajmując wewnętrzne połaci dłoni i stóp, także między palcami.
Charakterystyczne dla jej przebiegu są przede wszystkim duże, luźno posiane krosty, wypełnione jałową treścią, niezawierające ropy, bakterii, ani żadnych innych drobnoustrojów. Wykwity te są efektem nagromadzenia tzw. leukocytów wielojądrzastych w górnych warstwach naskórka.
Tego typu łuszczyca między palcami rąk i na powierzchniach dłoni oraz stóp pojawić się może na skórze niezmienionej, możliwe jednak jest także wystąpienie rozległych zmian rumieniowo-złuszczających. Inne objawy choroby, to grudki, strupy, zaskorupiałe, zrogowaciałe łuski, a także bolesne pęknięcia skóry.
Łuszczyca palców rąk
Najrzadszym z tego typu schorzeń jest krostkowe zapalenie kończyn (acrodermatitis continua hallopeau). W tym przypadku zmiany skórne obejmują dystalne części palców rąk, a więc paliczki oraz płytki paznokci i tak zwane wały paznokciowe.
Konsekwencją tego jest między innymi kruszenie się i rozdwajanie paznokci, ich odchodzenie od podłoża, czasem nawet całkowita utrata. Choroba ta może wymagać nietypowych metod leczenia, na przykład ostrzykiwania lekami miejsc zmienionych chorobowo, znajdujących się w trudno dostępnych miejscach, pod powierzchnią paznokci. Uwaga – w przypadku krostkowej łuszczycy palców rąk należy przeprowadzić różnicowanie z jedną z pospolitych postaci choroby, a mianowicie łuszczycą paznokci.
Czy łuszczyca rąk jest zaraźliwa?
Łuszczyca dłoni i stóp może stanowić znaczne utrudnienie w codziennym funkcjonowaniu, zarówno ze względów praktycznych (obniżona sprawność rąk, problemy z chodzeniem), jak i psychologicznych (uczucie wstydu, depresja, stany lękowe).
Bardzo często zachorowanie stanowi zarzewie społecznej alienacji – osoba dotknięta tego typu dolegliwościami przestaje udzielać się publicznie, odcina od otoczenia. Tym bardziej, że spotkać się może w swojej codzienności z reakcjami pełnymi lęku, czy wręcz niechęci. Powodowane to jest nieznajomością istoty choroby i obawami o zarażenie. A czy jest łuszczyca rąk zaraźliwa?
Odpowiedź brzmi jednoznacznie: nie. Tego schorzenia nie można przenieść z człowieka na człowieka. Jest to choroba zapalna i przewlekła, ale wszystkie mechanizmy powodujące jej rozwój, mają charakter endogenny. Niewkluczone natomiast, że funkcjonujące mity na temat zaraźliwości związane są – oprócz zwykłej niewiedzy – z błędnym utożsamianiem części przypadków z grzybicą, której objawy po części mogą być zbliżone, a która w istocie jest chorobą zakaźną.
Jest to jednak jeszcze jeden argument za tym, by nie pozostawiać zmian skórnych samym sobie, ani nie próbować ich leczyć na własną rękę. Niezbędna bowiem w tej materii jest konsultacja lekarska, być może wykonanie stosowanych badań, a w razie konieczności – rozpoczęcie profesjonalnego leczenia farmakologicznego.
Leczenie łuszczycy dłoni
Leczenie łuszczycy dłoni ma charakter przede wszystkim farmakologiczny. W pierwszej kolejności wykorzystywane są leki na łuszczycę przypisywane na receptę stosowane miejscowo, takie jak cygnolina (ditranol, antralina), pochodne witaminy D (np. takalcytol) czy retinoidy.
Czynnikiem sprzyjającym terapii jest stosunkowo niewielka powierzchnia zmian skórnych (leki te mogą być niebezpieczne w przypadku aplikacji na duże połacie skóry, np. na plecach, brzuchu czy klatce piersiowej). W miejscowym leczeniu łuszczycy dłoni o charakterze stawowym skuteczność wykazują też niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz środki sterydowe, ich stosowanie wiąże się jednak z ryzykiem wystąpienia lub nasilenia zmian skórnych.
W każdej z trzech postaci łuszczycy dłoni możliwe jest też wdrożenie leczenia ogólnoustrojowego najczęście przez dermatologa, pod warunkiem wszakże nieskuteczności metod miejscowych. Pacjentom oferuje się w takiej sytuacji zabiegi fotonaświetlania, a także leczenie farmakologiczne za pomocą środków przyjmowanych doustnie. Lekiem podstawowego wyboru jest metotreksat, a w razie jego nietolerancji cyklosporyna, sulfasalazyna lub leflunomid.
Ostatnią ewentualnością, zarezerwowaną dla pacjentów cierpiących na ciężką postać ŁZS, jest leczenie biologiczne, z udziałem zaawansowanych technologicznie biofarmaceutyków, takich jak adalimumab, etanercept, infliksymab oraz golimumab.
Czytaj też:
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Katarzyna Łoza, Renata Miturska, Andrzej Borzęcki, Poradnik dla chorego na łuszczycę, Lublin 2009.
- Joanny Narbutt (red.) Tak, leczę łuszczycę. Poradnik dla pacjenta
- Krystyna Romańska-Gocka, Farmakoterapia łuszczycy, Farm Pol, 2009, 65(9)
- Andrzej Kaszuba, Sebastian Uczniak, Aleksandra Kaszuba, Łuszczyca, Dermatologia geriatryczna, Lublin 2016, Wydawnictwo Czelej
Podobne artykuły
