Powikłania cukrzycy, czyli czym grozi nieleczona cukrzyca

Cukrzyca to choroba metaboliczna, której istotą jest podwyższony poziom glukozy we krwi. Jak każda choroba przewlekła – wymaga leczenia i stałej kontroli lekarskiej. A co się dzieje, gdy leczenie cukrzycy zostaje zaniedbane? Niestety może mieć ono poważne konsekwencje zdrowotne w postaci powikłań – ostrych i przewlekłych. O jakich konkretnie powikłaniach cukrzycy mowa? Czy mogą mieć one śmiertelne konsekwencje?

Ostre powikłania cukrzycy – hiperglikemia i kwaśnica ketonowa

Cukrzyca jest chorobą, która wywiera istotny wpływ na pracę wielu narządów. Oznacza to, że choroba nieleczona, lub leczona w niewłaściwy sposób, może mieć wpływ na funkcjonowanie innych organów. W jaki sposób? W postaci powikłań cukrzycy – wczesnych i późnych.

Wczesne (ostre) powikłania cukrzycy objawiają się w postaci:

• kwaśnicy ketonowej,
• hipoglikemii,
• hiperglikemii.

Czym charakteryzują się wymienione powikłania? Przede wszystkim, ostre powikłania cukrzycy występują we wczesnym stadium choroby i mają agresywny przebieg.

Kwaśnica ketonowa: ostre powikłanie cukrzycy

Kwaśnica ketonowa jest następstwem nagłego niedoboru insuliny i stanowi zaburzenie równowagi kwasowo-zasadowej. Charakterystyczne dla kwaśnicy jest powstawanie ciał ketonowych, które przechodzą do moczu i krwi chorego (na skutek braku insuliny). A w jaki sposób dochodzi do nagłego niedoboru insuliny?

Kwasica ketonowa może być pierwszym objawem dotychczas nierozpoznanej cukrzycy zwykle typu 1 (czyli takiej, którą bezwzględnie należy leczyć insuliną). Kwasica ketonowa występuje także u osób leczonych już insuliną.

Powodem jej wystąpienia mogą być:

• zaprzestanie stosowania insuliny (zaprzestanie leczenia lub np. w przypadku wymiotów czy głodzenia się),
• nieprawidłowe stosowanie insuliny,
• ciężkie zakażenia (bakteryjne, wirusowe lub grzybicze),
• zawał serca,
• udar mózgu,
• zapalenie trzustki,
• nadużywanie alkoholu,
• ciąża,
• inne ostre stany chorobowe, które zwiększają zapotrzebowanie na insulinę.

Cukrzyca ketonowa może objawiać się w postaci:

• wzmożonego oddawania moczu,
• suchości w jamie ustnej,
• ciągłego pragnienia,
• nagłego i silnego głodu,
• bólu brzucha,
• wymiotów,
• senności,
• braku apetytu
• bóle w klatce piersiowej

W niektórych przypadkach może dojść do śpiączki, zaburzeń świadomości i dużego spadku ciśnienia tętniczego. Dlatego kwaśnica ketonowa jest niebezpiecznym powikłaniem i stanem, który może zagrażać życiu. Zwykle niezbędne jest leczenie szpitalne, kiedy to stosuje się nawodnienie dożylne oraz podaje się insulinę. Duże znaczenie ma także leczenie chorób towarzyszących np. infekcji, które także mogły spowodować kwaśnicę ketonową.

Hiperglikemia: powikłanie nieleczonej lub źle leczonej cukrzycy

Innym przykładem ostrego powikłania cukrzycy jest hiperglikemia. Hiperglikemia to wysoki poziom glukozy we krwi (wysoki, czyli powyżej granicy normy).Prawidłowy wynik glukozy we krwi to 70-99 mg/dl. Hiperglikemia jest związana z zaburzeniami wydzielania lub działania insuliny i stanowi podstawę do rozpoznania cukrzycy.

W przygodnej próbce ( badania wykonane o dowolnej porze dnia, niezależnie od pory ostatniego posiłku) wynik poznaczenia przekraczający 200 mg/dl daje rozpoznanie cukrzycy. W próbce pobranej na czczo – dwukrotny wynik powyżej -równo 126 mg/dl to cukrzyca.

Pomiary pomiędzy 100 mg/dl a 125 mg/dl są wskazaniem do wykonania testu obciążenia glukozą. Pamiętaj, że interpretacji wyników dokonuje lekarz i to on stawia rozpoznanie cukrzycy.

Ogólnymi objawami hiperglikemii mogą być:

• wzmożone pragnienie,
• suchość w ustach,
• senność i zmęczenie,
• wielomocz,
• zaburzenia widzenia, skłonność do infekcji układu moczowo-płciowego
• i inne.

Wśród przyczyn hiperglikemii wymienia się np.:

• niedobór insuliny,
• spożycie posiłku o dużej zawartości cukrów prostych,
• stosowanie niewłaściwej diety,
• pominięcie dawki leku,
• przyjmowanie leków przeciwdepresyjnych.

Leczenie hiperglikemii polega na przyjmowaniu leków przeciwcukrzycowych lub insuliny (zgodnie z zaleceniami lekarza), stosowaniu odpowiedniej diety i aktywności fizycznej i co najważniejsze – stałym monitorowaniu poziomu glukozy we krwi.

Hipoglikemia: ostre powikłanie zaniedbanej cukrzycy

Hipoglikemia jest przeciwieństwem hiperglikemii i oznacza stan niedocukrzenia organizmu. A konkretnie stan, w którym ilość glukozy we krwi spada poniżej 3,9 mmol/l (70 mg/dl). Hipoglikemia może pojawić się np. w wyniku przyjęcia niewłaściwej dawki leku, czy po wysiłku fizycznym (po którym nie dostarczono odpowiedniego posiłu).

Objawami niedocukrzenia (hipoglikemii) są:

• nadmierna potliwość,
• niewyraźne widzenie,
• mrowienie wokół ust,
• kołatanie serca,
• i inne.

Leczenie hipoglikemii zależy od stopnia nasilenia choroby. Jeśli dochodzi do lekkiego niedocukrzenia, osoby chorujące na cukrzycę zwykle przyjmują cukier w postaci prostej (wchłaniającej się szybko). Często wystarczy cukierek lub słodki napój, miód. Diabetycy zazwyczaj potrafią rozpoznać ten stan i w porę przyjmują glukozę.

Ciężka postać hipoglikemii może objawiać się zaburzeniami świadomości i trudnościami z połykaniem. Taka sytuacja wymaga natychmiastowego wezwania pomocy medycznej. Co jeszcze może się zdarzyć w wyniku wieloletniego braku kontroli stanu metabolicznego cukrzycy? Może dojść do rozwoju przewlekłych powikłań cukrzycy.

Cukrzyca – przewlekłe powikłania

Przewlekłe powikłania cukrzycy to powikłania rozwijające się wiele lat. Mogą one powstać w wyniku zaniedbania choroby, braku jej świadomości, czy po prostu długiego okresu zmagania się z cukrzycą.

Do przewlekłych powikłań cukrzycy zalicza się tzw. mikroangiopatie, czyli zmiany w małych naczyniach krwionośnych tj.:

• retinopatię cukrzycową, która występuje w sytuacji uszkodzeń mikrokrążenia w siatkówce oka. Jej konsekwencją może być pogorszeniem widzenia, a nawet utrata wzroku;
• neuropatię cukrzycową, która dotyczy naczyń krwionośnych układu nerwowego. Skutki choroby odczuwalne są na dłoniach i stopach, ale także w postaci impotencji i problemów z nietrzymaniem moczu;
• nefropatię cukrzycową, która jest chorobą nerek, w wyniku której dochodzi do zmian w naczyniach krwionośnych tych parzystych narządów. Nefropatia cukrzycowa może prowadzić do rozwoju niewydolności nerek.

A także makroangopatie, czyli zmiany w dużych naczyniach krwionośnych, do których należą:

• choroby serca,
• miażdżyca,
• udar mózgu,
• stopa cukrzycowa (bolesne, niegojące się owrzodzenia na stopach).

Leczenie przewlekłych powikłań cukrzycy nie należy do najłatwiejszych i jest mocno ograniczone. Dlaczego? Chociażby ze względu na to, że uszkodzenia w obrębie różnych narządów tworzyły się latami. Dodatkowo, przewlekłe powikłania cukrzycy występują w różnych postaciach, zatem inny będzie sposób radzenia sobie ze schorzeniem. To, co jest jednakowe dla każdego przypadku, to konieczność kontroli cukrzycy i poziomu cukru we krwi. Po to, by zahamować rozwój powikłań (niestety mało prawdopodobne jest, by zmiany cofnęły się na zawsze).

Występowanie powikłań jest także indywidualną sprawą dla każdej osoby. U niektórych diabetyków nie wystąpią powikłania, mimo wielu lat chorowania. Z kolej u innych, skłonność do powikłań będzie większa.

To, o czym każdy diabetyk powinien pamiętać to:

• przestrzeganie zaleceń odnośnie docelowych wartości glikemii,
• stosowanie farmakoterapii,
• wykonywanie regularnych badań moczu (w celu sprawdzenia ilości białka), kreatyniny i  mocznika (aby skontrolować pracę nerek),
• stosowanie odpowiedniej diety,
• aktywność fizyczna dostosowana do możliwości.

Diabetycy przestrzegający wszystkich zaleceń mają szansę na uniknięcie ostrych i przewlekłych powikłań cukrzycy.

---

Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:

E-recepta online

Lekarz rodzinny

---

Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.