Brak okresu – co może blokować krwawienie menstruacyjne?
Autor: Marta Chruścińska / artykuł konsultowany z dr Justyną Milewską
Jaka jest Twoja pierwsza myśl, kiedy słyszysz o braku okresu?
Pewnie jedna: ciąża.
A potem dochodzi przemęczenie, stres, zmiana klimatu…
Jednak przyczyn braku miesiączki może być naprawdę wiele.
I chociaż ciąża i stres to częste powody, to jednak nie wyłączne.
Niestety brak okresu może również występować w dwóch poważnych postaciach, jako pierwotny brak miesiączki oraz jako wtórny brak miesiączki.
A to tylko kilka potencjalnych powodów braku okresu.
Z czego to wynika?
Czy wiesz, że Dimedic to nie tylko obszerna baza wiedzy, ale przede wszystkim przychodnia online?
Możesz skorzystać z pomocy lekarskiej 7 dni w tygodniu, również w niedziele i święta.
Szybko, dyskretnie, wtedy kiedy potrzebujesz :).
Zarezerwuj swoją teleporadę w Dimedic
Pierwotny brak okresu: czym jest?
Przede wszystkim trzeba zacząć od tego, że brak okresu to nie to samo, co spóźniająca się miesiączka.
Pierwotny brak okresu to sytuacja, która powinna Cię zaniepokoić, jeśli jesteś w okresie dojrzewania, o którym organizm nie informuje „zewnętrznie”.
To znaczy?
Jeśli skończyłaś 16 lat i nadal nie masz okresu, to z pewnością powinnaś umówić się na wizytę do lekarza ginekologa.
Dlaczego?
O braku okresu mówi się wtedy, kiedy menstruacja nie występuje w ogóle, czyli nigdy się nie pojawiła.
Jako pierwotny brak okresu medycyna rozumie sytuację, w której nastolatka po 16 roku życia nie miała ani jednego krwawienia menstruacyjnego.
Może to dotyczyć także młodszych dziewczyn, nawet trzynastolatek lub czternastolatek wtedy, kiedy nie wystąpiły charakterystyczne dla dziewcząt oznaki dojrzewania płciowego, np. owłosienie łonowe czy powiększanie się piersi.
Obecnie nastolatki zwykle doświadczają pierwszej miesiączki wcześniej niż ich matki, choć jak wiadomo, każda reguła ma swoje wyjątki.
Mimo wszystko można sądzić, że córka będzie miała pierwszy okres najpóźniej w wieku, kiedy jej mama zauważyła u siebie po raz pierwszy krwawienie wynikające z menstruacji.
Zazwyczaj dzieje się to między 10 a 13 rokiem życia.
I choć pierwotny brak okresu może być przyczyną jego braku, to oczywiście należy także szukać innych przyczyn.
Brak miesiączki może być objawem toczącej się w organizmie choroby, niewłaściwego trybu życia, w tym np. problemów z odżywianiem, otyłości, czy zaburzeń hormonalnych.
Jedno jest pewne – nie ma co zwlekać i lepiej czym prędzej skonsultować brak okresu z ginekologiem.
Należy wykluczyć przede wszystkim problemy genetyczne oraz wady pochwy lub macicy, które mogą powodować brak okresu lub brak możliwości jego wystąpienia.
Wtórny brak okresu: kiedy występuje i co może go powodować
Może być tak, że nie masz okresu przez ponad trzy miesiące.
Czy to już wtórny brak okresu, a może coś innego sprawia, że nie pojawia się u Ciebie krwawienie?
Co może powodować zanik okresu?
W pierwszej kolejności należy oczywiście wykluczyć ciążę i menopauzę, które mogą stanowić dość prawdopodobną przyczynę braku miesiączki (odpowiednio u kobiet w wieku rozrodczym i tych po 40.).
Jeśli powyższe powody zostaną wyeliminowane, to należy poddać się dalszej diagnostyce.
Brak okresu może być spowodowany dosyć często spotykanymi zaburzeniami hormonalnymi (np. zbyt wysoką prolaktyną) a także pojawieniem się objawów innych chorób.
Jeśli od paru miesięcy nie masz krwawienia wynikającego z miesiączki, to może to powodować np. zespół policystycznych jajników (PCOS).
Ale nie tylko…
Choroby i dolegliwości, które mogą blokować Twój okres to także:
- torbiele na jajnikach;
- nowotwory (np. przysadki mózgowej, narządów rodnych);
- schorzenia związane z tarczycą (np. Hashimoto);
- choroba Cushinga;
- zapalenie jelita grubego;
- schorzenia związane z nerkami;
- anemia;
- zakażenia;
- otyłość;
- mukowiscydoza.
Są jednak przypadki, kiedy brak okresu to zupełnie naturalna kolej rzeczy (oprócz ciąży i menopauzy).
Tak jest w przypadku braku okresu po porodzie, zwłaszcza, jeśli kobieta karmi piersią, organizm kobiety produkuje wtedy prolaktynę pobudzającą laktację i jednocześnie stopującą układ rozrodczy.
Okres powraca dopiero wtedy, kiedy kobieta decyduje się odstawić dziecko od piersi.
W czasie karmienia piersią może pojawić się tylko plamienie lub całkowity brak krwawienia.
Co ważne – pamiętaj, że kilkumiesięczny lub nawet kilkunastomiesięczny brak okresu podczas karmienia piersią nie sprawia, że nie możesz zajść w ciążę i nie potrzebujesz jakiejś metody antykoncepcji.
Przyczyną braku miesiączki może być także stres i przemęczenie.
W takim stanie Twój organizm nie pracuje prawidłowo, czego następstwem mogą być nie tylko problemy ze snem, nerwica, depresja, ale także właśnie brak okresu.
Poza tym duże wycieńczenie fizyczne, zmiana diety, nagłe przytycie i schudnięcie to także sytuacje, które mogą blokować okres.
Dlatego tak ważne jest obserwowanie nastolatek w wieku dojrzewania zwłaszcza tych, które aktywnie uprawiają jakiś sport.
Jeśli nie masz okresu, ale nie jesteś także w ciąży, to pamiętaj, że Twój okres mogą blokować także niektóre leki, np. antybiotyki.
Podczas konsultacji z ginekologiem (którą możesz odbyć także online) koniecznie poinformuj go o wszystkich zażywanych przez siebie lekach.
Pamiętaj także, jeśli stosujesz tabletki antykoncepcyjne (czyli w tym czasie występuje u Ciebie krwawienie z odstawienia, które nie jest typowym okresem) lub inne hormonalne metody zabezpieczania się przed zajściem w ciążę, a chcesz je odstawić, to Twój organizm może potrzebować chwili na powrót do normalności.
Pamiętaj jednak, że po długotrwałym stosowaniu antykoncepcji hormonalnej pierwszy naturalny okres może wrócić nawet po 2-3 miesiącach.
Wszystko zależy od ilości i rodzajów hormonów, które zawierał przepisany Ci środek antykoncepcyjny.
Jeśli po wspomnianych 2-3 miesiącach od ostawienia antykoncepcji hormonalnej krwawienie nie pojawi się – skonsultuj się z ginekologiem.
Brak miesiączki i ból brzucha? To może być ciąża!
Jeśli zaobserwowałaś u siebie brak okresu, ból brzucha (szczególnie, gdy jest on umiejscowiony w podbrzuszu i jest zbliżony do bólu menstruacyjnego), potrzebę częstego oddawania moczu, senność, zmęczenie, rozdrażnienie i inne objawy wpływające na Twój nastrój to… mogłaś zajść w ciążę.
W takiej sytuacji powinnaś czym prędzej wykonać test ciążowy… albo dwa (dla pewności).
Czułość testów ciążowych różnych marek może być inna, zwłaszcza we wczesnej fazie ciąży, kiedy test może całkowicie nie wykryć ciąży.
Jeśli jednak jeden test wyszedł pozytywnie, warto go powtórzyć, co zwiększa prawdopodobieństwo prawidłowej diagnozy.
Oczywiście wykonanie testów, które możesz kupić w aptece czy każdej drogerii, nie zwalnia Cię z tego, aby zbadać hormon beta HCG z krwi i odwiedzić u ginekologa.
Dopiero to da Ci stuprocentową pewność, że spodziewasz się dziecka.
Nawet jeśli nie masz stuprocentowej pewności, czy na pewno jesteś w ciąży, bo z dwóch testów jeden wyszedł negatywnie, to pamiętaj, żeby dbać o siebie.
Zanim lekarz – na podstawie badań – oceni, czy jesteś w ciąży, odstaw alkohol, papierosy, leki czy kosmetyki (np. kwasy złuszczające stosowane przy leczeniu trądziku), które mogą mieć wpływ na rozwój płodu lub utrzymanie ciąży w pierwszym trymestrze.
Co może oznaczać ból jajników?
Jeśli odczuwasz ból jajników i nie masz też okresu, może to być objawem fazy owulacyjnej.
To znaczy części cyklu miesięcznego kobiety, w której dochodzi do jajeczkowania (uwalniania pęcherzyka Graafa zdolnego do zapłodnienia).
Jeśli miesiączkujesz już jakiś czas i starasz się wsłuchać w swój organizm, to zapewne będziesz w stanie rozpoznać ten ból.
Odczuwane cyklicznie pobolewanie w okolicy lewego lub prawego (zazwyczaj naprzemiennie co miesiąc) jajnika w tym wypadku wydaje się więc kwestią naturalną.
Inaczej sprawa ma się wtedy, kiedy ból jest trudny do wytrzymania oraz jeśli dołączają się do niego inne objawy, np. wymioty, gorączka.
Może być to spowodowane występowaniem torbieli na jajnikach (lub pęknięciem jednego z nich), endometriozą, zapaleniem przydatków.
Nie bagatelizuj żadnych objawów, które odbiegają od znanej Ci normy.
Choroby tarczycy a brak miesiączki – czy hormony tarczycowe mają wpływ na Twój okres?
Brak miesiączki dosyć często jest spowodowany niedoczynnością tarczycy lub nadczynnością tarczycy.
W przypadku pierwszym – niedoczynności, często organizm reaguje nieregularnymi, natomiast obfitymi okresami.
Za to jeśli cierpisz z powodu nadczynności tarczycy, okresy (jeśli są) mogą być skąpe i bolesne.
Tarczyca i powikłania związane z jej chorobami wcale nie muszą dawać zewnętrznych objawów tego, że coś jest nie tak.
W Polsce zazwyczaj bada się tylko hormon TSH, zapominając o innych, ale ważnych kwestiach wskazujących prawidłową (lub złą) pracę tarczycy, czyli FT3 i FT4.
Raz do roku warto poprosić swojego lekarza o skierowanie na badania ogólne, nie tylko hormonalne, ale także morfologię i mocz, aby mieć obraz tego, co dzieje się w organizmie.
Pamiętaj jednak aby samej się nie diagnozować, wizyta u endokrynologa z pewnością rozwieje Twoje wątpliwości.
Zwłaszcza, że możesz się z nim skonsultować online, nie wychodząc nawet z domu.
Hormonalne przyczyny braku okresu
To, jak pracuje Twoja gospodarka hormonalna ma kluczowe znaczenie dla regularności cyklów miesiączkowych, a zatem także na występowanie miesiączki.
Jedną z częstszych przyczyn blokujących miesiączkę jest… zespół policystycznych jajników.
Zespół PCOS jest zazwyczaj uwarunkowany genetycznie, a jego głównymi objawami są:
- nieregularne cykle miesiączkowe;
- brak okresu;
- pęcherzyki/torbiele na jajnikach;
- bezowulacyjne cykle;
- trądzik;
- nadwaga lub otyłość;
- hirsutyzm (tzw. „męskie owłosienie”);
- problemy z zajściem w ciążę;
- zaburzenia widzenia;
- bóle głowy;
- nabrzmiałe, bolesne piersi;
- zaburzenia hormonalne (w tym często bardzo wysokie stężenie prolaktyny).
Przy zespole PCOS może nie dochodzić do wzrastania, dojrzewania i uwolnienia komórki jajowej, co uniemożliwia zapłodnienie.
Zatem problem nie jest tylko natury czysto zewnętrznej, estetycznej, ale przede wszystkim – natury zdrowotnej.
Lekarz może zalecić poza badaniami hormonalnymi również wykonanie rezonansu przysadki mózgowej, która produkuje prolaktynę.
Czasem zdarza się, że jej nadmierną produkcję i objawy nakierowujące na zespół PCOS generuje gruczolak przysadki mózgowej.
Nawet niewielki (wielkości główki szpilki) może prowadzić do poważnych zmian w organizmie.
Choć brzmi groźnie, w praktyce nie jest aż taki straszny i często leczony jest terapią farmakologiczną doustną aż do momentu jego wchłonięcia.
Waga a brak miesiączki
Niestety każda skrajność masy ciała może wpływać na występowanie (bądź nie) u Ciebie miesiączki.
To znaczy?
Zazwyczaj w kontekście wagi i braku miesiączki mówi się raczej o osobach otyłych.
Jednak nie zawsze tak jest…
Tak samo drakońskie diety, wyczerpujące i regularne treningi, zbyt małe BMI, dieta uboga w witaminy i składniki odżywcze mogą powodować brak miesiączki.
Prawidłowe działanie hormonów w pewien sposób uzależnione jest od zawartości tkanki tłuszczowej w Twoim organizmie.
Kiedy zawartość tkanki tłuszczowej jest mniejsza niż 15-16 procent i masz niedowagę, to okres zazwyczaj zanika.
Hormony produkowane są także właśnie w tkance tłuszczowej, dlatego jej prawidłowa ilość jest tak ważna w kontekście miesiączki i prawidłowej gospodarki hormonalnej.
Podobnie jest w przypadku intensywnych treningów.
Organizm poświęca wtedy dużo energii na wysiłek, której może zabraknąć dla innych istotnych procesów toczących się w Twoim organizmie, np. kontrolowaniu pracy układu rozrodczego.
Jeśli masz nadwagę lub otyłość, to z kolei hormonów może być w Twoim organizmie zbyt dużo, co również prowadzi do problemów z krwawieniami.
Stres blokuje Twój okres
Jak wiadomo – w dzisiejszym świecie naprawdę ciężko ominąć stresujące sytuacje.
Jeśli w pracy jest dobrze, to w domu mogą pojawić się jakieś problemy i na odwrót.
Sfera zawodowa i prywatna może odcisnąć naprawdę wiele na Twoim zdrowiu psychicznym i gospodarce hormonalnej, która kontroluje, m.in. Twój okres (dlatego relacja stresu i okresu jest bardzo mocno ze sobą powiązana).
Długotrwały stres sprawia, że inny hormon – kortyzol, wzrasta w Twoim organizmie utrzymuje się na dużo wyższym poziomie, niż powinien.
To z kolei może blokować Twoją owulację a w konsekwencji – menstruację.
Poza tym jeśli pracujesz w systemie zmianowym, to Twój organizm może – po prostu, zgubić rytm.
Podobnie jest w przypadku częstych podróży i zmiany otoczenia, co może rozregulować Twój miesięczny cykl kobiecy.
Dlaczego tak się dzieje?
Wydzielanie hormonów jest naprawdę mocno związane z Twoim zegarem biologicznym i wpływanie na czas pracy organizmu (np. podróżowanie czy pracowanie nocą) może odbić się na jego funkcjonowaniu.
Jeśli problemy ze snem to Twoja codzienność, zasięgnij rady lekarza lub farmaceuty odnośnie melatoniny, która jako suplement może regulować Twój rytm dobowy.
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Podobne artykuły
