Zębopochodne zapalenie zatok szczękowych: jak wygląda przebieg choroby?
Autor: Marta Chruścińska / artykuł konsultowany z dr Małgorzatą Śmiechurą
Musisz wiedzieć, że zębopochodne zapalenie zatok szczękowych może przytrafić się 1 na 10 osób cierpiących z powodu stanów zapalnych w obrębie szczęki. Zazwyczaj spowodowane jest niewłaściwym leczeniem endodontycznym (np. kanałowym) lub wyrwaniem zęba. Dlaczego? Ponieważ zatoki szczękowe leżą w bezpośrednim sąsiedztwie górnej szczęki. Jak temu zapobiec?
Jedno jest pewne – staraj się regularnie odwiedzać stomatologa nie tylko dlatego, żeby mieć ładny uśmiech. Przede wszystkim dlatego, aby jak najbardziej zminimalizować ryzyko możliwych problemów zdrowotnych związanych z zębami oraz zatokami szczękowymi.
Wyrwanie zęba a zapalenie zatok szczękowych
Dowiedziałeś się właśnie, że masz zębopochodne zapalenie zatok szczękowych po wyrwaniu zęba i nie wiesz na czym to polega?
Przede wszystkim musisz wiedzieć, że jest to stan zapalny błony śluzowej, która rozciąga się od korzeni zębów górnych przez dno oczodołu aż do jamy nosowej, związany z chorobami zębów.
Niestety wierzchołki korzeni zębów trzonowych i przedtrzonowych znajdują się w bliskim sąsiedztwie zatok szczękowych, dlatego zmiany okołowierzchołkowe często prowadzą do rozwoju zapalenia zatok.
Zdarza się, że ten stan jest (oczywiście niepożądanym) efektem ubocznym po ekstrakcji, czyli usunięciu zęba.
Dodatkowo w szczęce znajduje się kość gąbczasta, która ułatwia bakteriom przenikanie z jamy ustnej do zatok, a to z kolei może doprowadzić do zainfekowania zatoki.
Ale to nie wszystko.
Poza zmianami okołowierzchołkowymi do stanu zapalnego zatok szczękowych doprowadzają także inne czynniki, tj. nieprawidłowe leczenie endodontyczne oraz zaawansowana próchnica.
Szacuje się, że około 10 procent wszystkich zapaleń zatok szczękowych ma związek właśnie z zębami.
Jeśli zapalenie zatok szczękowych jest spowodowane problemami zębnymi, to możesz odczuwać:
- uczucie ucisku lub rozpierania w twarzoczaszce;
- niedrożność nosa;
- wyciek z nosa oraz spływanie wydzieliny nosowej do gardła;
- utratę węchu;
- ból uszu;
- ból policzka i oczodołu;
- uczucie ciśnienia w uszach;
- gorączkę;
- ból gardła;
- opuchnięcie twarzy, często z jednej strony;
- zmęczenie;
- ból szczęki;
- brak łaknienia;
- złe samopoczucie.
Naprawdę wskazane jest, aby regularnie kontrolować (co najmniej raz w roku) swoje uzębienie.
Już nawet lekki ból od czasu do czasu, a także tzw. „ćmienie” zęba może być oznaką dużo poważniejszego stanu, niż Ci się wydaje.
Wizyta u dentysty nie boli (przecież zawsze możesz poprosić o znieczulenie), ale za to leczenie zębów w porę – nie doprowadzając jednocześnie do poważnych ubytków, ma ogromny wpływ na Twoje zdrowie.
Co może doprowadzić do problemów z zatokami szczękowymi?
Zapalenie zatok szczękowych jest najczęściej konsekwencją wyrwania zęba/ów.
Choć trzeba przyznać, że obecnie ekstrakcja zębów jest traktowana przez stomatologów jako ostateczność.
Zazwyczaj wykonuje się ją wtedy, gdy zęby oraz korzenie nie nadają się leczenia endodontycznego oraz protetycznego.
Jakie czynniki jeszcze mogą na to wpływać?
Wśród wskazań do wyrwania zęba wymienia się też:
- ropne zapalenia miazgi w niedrożności kanału zęba i przy zębach wielokorzeniowych;
- martwica i zgorzel miazgi zębów;
- przetrwałe zęby mleczne;
- zapalenie ozębnej zębów wielokorzeniowych;
- choroby przyzębia z rozchwianymi zębami;
- ropnie przyzębne;
- zakażenia bakteryjne zębopochodne;
- złamania korony zęba poniżej szyjki;
- podłużne lub skośne złamanie korzenia z przemieszczeniem w zębie jednokorzeniowym lub złamanie zęba wielokorzeniowego;
- zęby zwichnięte z chorobami przyzębia;
- wady rozwojowe (zęby dodatkowe, nadliczbowe, zatrzymane);
- zatrzymane trzecie zęby trzonowe;
- zębopochodne zakażenia odogniskowe.
Oczywiście po prawidłowo wykonanej ekstrakcji nie powinny wystąpić żadne powikłania.
Aktualnie do tego typu zabiegów wykorzystuje się najnowocześniejsze materiały, które znacznie minimalizują ryzyko wszelkich powikłań.
U wielu pacjentów może pojawić się (tylko i aż), np. ból poekstrakcyjny, który może być skutkiem nieodpowiednio zaopatrzonej rany, albo po prostu reakcją organizmu na zabieg.
Musisz natomiast pamiętać, że wyrwanie zęba to jest jednak dosyć poważną ingerencja w Twoje ciało.
Dlatego czasem zdarzają się także poważniejsze powikłania, będące efektem nieodpowiedniego użycia narzędzi, tj. uszkodzenie zębów, złamanie kości czy... przetoka ustno-zatokowa.
Co to takiego?
Dlaczego dochodzi do przetoki ustno-zatokowej i jakie ona może dawać objawy?
Problem jest natury anatomicznej.
To znaczy?
Korzenie zębów przedtrzonowych oraz trzonowych w szczęce każdego człowieka znajdują poniżej zatoki szczękowej, zarówno z prawej, jak i lewej strony.
Wierzchołki korzeni u osoby zdrowej oddzielone są błoną śluzową oraz warstwą kości.
Zdarzają się jednak sytuacje, w których ta oddzielająca warstwa jest dosyć cienka a korzenie zębów dostają się do zatoki szczękowej.
Takie sytuacje są bardzo prawdopodobne u pacjentów, którzy mają braki w uzębieniu po któreś stronie, a obecne tam zęby, np. przy przeżuwaniu odciskają się na tej warstwie.
Dodatkowo problematyczne są także zęby trzonowe, głównie tzw. szóstki.
Mają one długie korzenie, a w ich okolicy zlokalizowany jest zachyłek zatoki.
Kłopoty stwarzają także, tzw. zęby mądrości, czyli zęby trzonowe – ósemki.
Ich wyżynanie się, a czasem w drugą stronę – zatrzymanie w dziąśle powoduje możliwe problemy, co w konsekwencji prowadzi do ekstrakcji zęba/ów, a to stwarza szansę na powstanie przetoki.
Przetoka ustno-zatokowa może się zdarzyć także w sytuacji:
- usunięcia torbieli korzenia;
- usunięcia innych zmian w obrębie kości;
- dłutowaniu korzeni zęba.
Jakie objawy daje przetoka?
Przede wszystkim lekarz po usunięciu zęba powinien wykonać próbę, aby skontrolować, czy nie doszło do utworzenia się przetoki ustno-zatokowej.
Na jakiej zasadzie powinien to sprawdzić?
Pacjent przy zamkniętych skrzydełkach nosa musi spróbować wypuścić powietrze przez nos.
Jeśli doszło do przetoki, to powietrze będzie wydostawać się przez powstały ubytek.
Może się także zdarzyć, że płucząc jamę ustną płyn będzie wydostawał się przez nos.
Uwierz - z przetoką nie ma żartów, dlatego powinna być ona leczona od razu po wykryciu, wraz z włączeniem antybiotykoterapii.
Nieleczona przetoka ustno-zatokowa może doprowadzić nawet do zapalenia opon mózgowych.
Leczenie przetok w większości odbywa się w warunkach szpitalnych, na oddziałach laryngologicznych, a częściej – na oddziałach chirurgii szczękowej.
Zabieg polega na zaszyciu zębodołu oraz zamknięciu połączenia między zatoką szczękową a jamą ustną.
Jak odróżnić ból zęba od bólu zatok szczękowych?
Ból zębów związany z dolegliwościami w jamie ustnej łatwo pomylić z bólem zęba wywołanym dolegliwościami ze strony zatok.
Co więcej, ból zęba może być spowodowanymi chorymi zatokami i odwrotnie – chore zęby mogą doprowadzić do zapalenia zatok.
Pytanie zatem brzmi... jak odróżnić te bóle od siebie?
Kto choć raz przeżył ból zęba spowodowany, np. ubytkiem, z pewnością nie będzie miał z tym problemów.
Jeśli jednak jesteś szczęściarzem, który z zębami do tej pory nie miał problemów, to musisz wiedzieć, że taki ból jest zazwyczaj tępy, rwący i może dawać efekt „pulsowania”.
Dodatkowo możesz odczuwać ucisk w twarzoczaszce i bóle głowy, które nasilają się podczas schylania czy podskakiwania, za to ustępują w pozycji leżącej.
A jak jest w przypadku zapalenia zatok szczękowych?
Cechą charakterystyczną jest to, że dolegliwości bólowe pojawiają się wtedy wraz z innymi objawami infekcji – katarem, bólem głowy, gorączką czy ogólnym osłabieniem i rozdrażnieniem.
Należy także wiedzieć, że zębopochodne zapalenie zatok zazwyczaj występuje tylko po jednej stronie i tym różni się także od klasycznych zapaleń zatok, które wiążą się z dolegliwościami odczuwamy po obu stronach twarzy, np. czołowych.
Jak leczyć zapalenie zatoki szczękowej spowodowanej wyrwaniem zęba?
Leczenie zapalenia zatok przynosowych zależy przede wszystkim od przyczyny stanu zapalnego.
Schorzenie diagnozuje się wykonując zdjęcia RTG lub tomografię, dużo rzadziej obecnie wykorzystuje się endoskopię nosa i zatok.
Jeśli chorobę wywołały wirusy, leczenie polega na niwelowaniu objawów, np. poprzez używanie leków mukolitycznych, przeciwzapalnych i przeciwbólowych.
Inaczej jest w przypadku bakteryjnego zapalenia zatok – tutaj niezbędnym lekiem na zapalenie zatok jest antybiotyk, a w postaci grzybiczej zapalenia zatok wprowadza się leczenie z użyciem preparatów przeciwgrzybiczych.
Laryngolodzy mogą zalecić Ci także płukanie jamy nosowej przy wykorzystaniu odpowiednich roztworów lub inhalacji na zapalenie zatok.
Pamiętaj, że jeśli przyczyną stanu zapalnego jest nieodpowiednio przeprowadzone leczenie zęba, zabieg będzie musiał zostać przeprowadzony ponownie.
Mowa tutaj, np. o leczeniu kanałowym.
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Bartkowski S., Chirurgia szczękowo-twarzowa. Podręcznik dla studentów i lekarzy, Kraków 1996.
- https://www.pum.edu.pl/__data/assets/pdf_file/0011/159077/Streszczenie-P.-Kuligowski.pdf
- https://www.mml.com.pl/wp-content/uploads/2015/09/art-0250-Dlaczego-zatoki-Michalik.pdf
Podobne artykuły
