Poziom cholesterolu - prawidłowy a niebezpieczny? Normy

Raz w roku każdy z nas powinien wykonać lipidogram, czyli badanie sprawdzające poziom cholesterolu w organizmie. Kontrola stężenia cholesterolu pomoże zminimalizować ryzyko  wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego. Sprawdź, jaki jest prawidłowy poziom cholesterolu oraz jaki uznaje się za niebezpieczny dla zdrowia.

Poziom cholesterolu a stan zdrowia

Cholesterol jest substancją, która naturalnie występuje w każdej komórce ciała. Jest niezbędny do prawidłowej produkcji hormonów i kwasów tłuszczowych. Bierze udział w wytwarzaniu witaminy D. Ponadto cholesterol ma wpływ na aktywność receptorów i enzymów, biorących udział w szlakach metabolicznych. Uczestniczy także przekazywaniu sygnałów przez komórki nerwowe.

Większość cholesterolu organizm wytwarza samodzielnie, ale pochodzi on też z źródeł egzogennych. Cholesterol endogenny jest syntetyzowany w wątrobie i jelicie cienkim w wyniku reakcji enzymatycznych. Wpływ na syntetyzowanie cholesterolu mają hormony – m.in. insulina, glukagon czy hormony tarczycy. Egzogenny cholesterol natomiast jest dostarczany wraz z pożywieniem. Znajduje się głównie w tłuszczach zwierzęcych oraz produktach pochodzenia zwierzęcego.

Cholesterol dzieli się na dwie frakcje: HDL i LDL. HDL to tzw. dobry cholesterol, który chroni organizm przed rozwojem chorób sercowo-naczyniowych. LDL nazywany jest potocznie złym cholesterolem, gdyż jego nadmiar odkłada się w tętnicach i przyczynia się do rozwoju miażdżycy oraz innych chorób układu krwionośnego. Każdy pacjent powinien dążyć do zachowania równowagi pomiędzy ilością dobrego oraz złego cholesterolu w organizmie.

Wysoki poziom cholesterolu LDL

Szczególnie groźny dla zdrowia jest wysoki poziom tzw. cholesterolu LDL (Low Density Lipoproteins), czyli lipoprotein o niskiej gęstości. Cholesterol, jak większość lipidów jest transportowany pod postacią lipoprotein, czyli razem z białkami. Lipoproteiny o niskiej gęstości transportują cholesterol z wątroby do komórek ciała. Jeśli ilość cholesterolu LDL jest zbyt duża, zaczyna się on odkładać w naczyniach tętniczych. Złogi złego cholesterolu tworzą tzw. blaszkę miażdżycową, odpowiedzialną za rozwój miażdżycy oraz innych chorób

układu sercowo-naczyniowego. Dlatego redukcja stężenia cholesterolu frakcji LDL jest kluczowym elementem leczenia pacjentów zagrożonych chorobami układu krwionośnego, z miażdżycą na czele.

Niski poziom cholesterolu HDL

Wpływ na rozwój chorób układu sercowo-naczyniowego ma także niski poziom cholesterolu HDL, czyli znajdującego się w lipoproteinach o dużej gęstości, które zapewniają transport cholesterolu w przeciwnym kierunku – z poszczególnych komórek ciała do wątroby. Lipoproteiny o dużej gęstości przyczyniają się do usuwania nadmiaru złego cholesterolu z naczyń krwionośnych.

Transportują go bowiem do wątroby, gdzie podlega on różnym przekształceniom, a następnie jest wydalany z organizmu. Zatem im większa ilość HDL we krwi, tym mniejsze ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego, aczkolwiek należy pamiętać, że bardzo wysokie stężenie HDL także nie jest wskazane.  By ochronić organizm przed chorobami serca i naczyń, należy zadbać o odpowiedni balans pomiędzy ilością złego a dobrego cholesterolu we krwi.

Prawidłowy poziom cholesterolu – normy

Żeby sprawdzić poziom cholesterolu w organizmie, należy wykonać lipidogram -  badanie krwi, które polega na oznaczeniu stężenia cholesterolu wraz z jego frakcjami. Na lipidogram składają się:

• stężenie cholesterolu całkowitego,
• stężenie cholesterolu LDL,
• stężenie cholesterolu HDL,
• stężenie trójglicerydów.

Stężenie cholesterolu całkowitego we krwi powinno wynosić poniżej 200 mg/dL. Cholesterol LDL powinien mieć wartość poniżej 100 mg/dL, a cholesterol HDL powyżej 35 mg/dL u mężczyzn i 45 mg/dL u kobiet. Zaś trójglicerydy (tłuszcze proste, dostarczane głównie w pożywieniem) powinny być na poziomie poniżej 150 mg/dL.

Jaki poziom cholesterolu jest niebezpieczny?

Za niebezpieczny uznaje się poziom cholesterolu całkowitego powyżej 240 mg/dL, a cholesterolu LDL powyżej 160 mg/dL. Groźne dla zdrowia jest także stężenie trójglicerydów powyżej 200 mg/dL. Ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego jest także wyższe przy niskim stężeniu cholesterolu HDL. Uznaje się, że powinien on mieć wartość powyżej 40 mg/dL.

Jeśli lipidogram wykaże tak wysokie stężenia cholesterolu całkowitego i LDL, należy jak najszybciej wdrożyć działania mające na celu ich obniżenie – tj. zacząć zażywać środki farmakologiczne, zmienić nawyki żywieniowe oraz zacząć uprawiać sport. Zalecana jest też dieta, która pomoże podnieść poziom cholesterolu HDL.

Jak obniżyć poziom cholesterolu dietą?

Jedną z głównych metod na obniżenie poziomu cholesterolu jest zmiana diety. Pacjenci muszą przede wszystkim ograniczyć spożycie tłuszczów nasyconych, które można znaleźć w:

• podrobach,
• tłustych wędlinach i kiełbasach,
• baraninie,
• smalcu,
• pasztetach,
• śmietanie,
• tłustych serach – topionym, pleśniowym.

Zaleca się także zmniejszyć spożycie tłuszczów trans, które występują w daniach typu fast food, potrawach smażonych na głębokim tłuszczu i produktach wysoko przetworzonych.  Wskazana jest też rezygnacja z produktów zawierających cukier oraz ograniczenie spożycia alkoholu.

Czytaj:

• Leki na trójglicerydy - ziołowe, bez recepty i na receptę
• Cholesterol – normy wiekowe. Jakie u dorosłych i dzieci?
• Cholesterol całkowity podwyższony lub za niski – norma

Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.