Poziom cholesterolu - prawidłowy a niebezpieczny? Normy
Autor: Joanna Woźniak
Raz w roku każdy z nas powinien wykonać lipidogram, czyli badanie sprawdzające poziom cholesterolu w organizmie. Kontrola stężenia cholesterolu pomoże zminimalizować ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego. Sprawdź, jaki jest prawidłowy poziom cholesterolu oraz jaki uznaje się za niebezpieczny dla zdrowia.
Poziom cholesterolu a stan zdrowia
Cholesterol jest substancją, która naturalnie występuje w każdej komórce ciała. Jest niezbędny do prawidłowej produkcji hormonów i kwasów tłuszczowych. Bierze udział w wytwarzaniu witaminy D. Ponadto cholesterol ma wpływ na aktywność receptorów i enzymów, biorących udział w szlakach metabolicznych. Uczestniczy także przekazywaniu sygnałów przez komórki nerwowe.
Większość cholesterolu organizm wytwarza samodzielnie, ale pochodzi on też z źródeł egzogennych. Cholesterol endogenny jest syntetyzowany w wątrobie i jelicie cienkim w wyniku reakcji enzymatycznych. Wpływ na syntetyzowanie cholesterolu mają hormony – m.in. insulina, glukagon czy hormony tarczycy. Egzogenny cholesterol natomiast jest dostarczany wraz z pożywieniem. Znajduje się głównie w tłuszczach zwierzęcych oraz produktach pochodzenia zwierzęcego.
Cholesterol dzieli się na dwie frakcje: HDL i LDL. HDL to tzw. dobry cholesterol, który chroni organizm przed rozwojem chorób sercowo-naczyniowych. LDL nazywany jest potocznie złym cholesterolem, gdyż jego nadmiar odkłada się w tętnicach i przyczynia się do rozwoju miażdżycy oraz innych chorób układu krwionośnego. Każdy pacjent powinien dążyć do zachowania równowagi pomiędzy ilością dobrego oraz złego cholesterolu w organizmie.
Wysoki poziom cholesterolu LDL
Szczególnie groźny dla zdrowia jest wysoki poziom tzw. cholesterolu LDL (Low Density Lipoproteins), czyli lipoprotein o niskiej gęstości. Cholesterol, jak większość lipidów jest transportowany pod postacią lipoprotein, czyli razem z białkami. Lipoproteiny o niskiej gęstości transportują cholesterol z wątroby do komórek ciała. Jeśli ilość cholesterolu LDL jest zbyt duża, zaczyna się on odkładać w naczyniach tętniczych. Złogi złego cholesterolu tworzą tzw. blaszkę miażdżycową, odpowiedzialną za rozwój miażdżycy oraz innych chorób
układu sercowo-naczyniowego. Dlatego redukcja stężenia cholesterolu frakcji LDL jest kluczowym elementem leczenia pacjentów zagrożonych chorobami układu krwionośnego, z miażdżycą na czele.
Niski poziom cholesterolu HDL
Wpływ na rozwój chorób układu sercowo-naczyniowego ma także niski poziom cholesterolu HDL, czyli znajdującego się w lipoproteinach o dużej gęstości, które zapewniają transport cholesterolu w przeciwnym kierunku – z poszczególnych komórek ciała do wątroby. Lipoproteiny o dużej gęstości przyczyniają się do usuwania nadmiaru złego cholesterolu z naczyń krwionośnych.
Transportują go bowiem do wątroby, gdzie podlega on różnym przekształceniom, a następnie jest wydalany z organizmu. Zatem im większa ilość HDL we krwi, tym mniejsze ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego, aczkolwiek należy pamiętać, że bardzo wysokie stężenie HDL także nie jest wskazane. By ochronić organizm przed chorobami serca i naczyń, należy zadbać o odpowiedni balans pomiędzy ilością złego a dobrego cholesterolu we krwi.
Prawidłowy poziom cholesterolu – normy
Żeby sprawdzić poziom cholesterolu w organizmie, należy wykonać lipidogram - badanie krwi, które polega na oznaczeniu stężenia cholesterolu wraz z jego frakcjami. Na lipidogram składają się:
- stężenie cholesterolu całkowitego,
- stężenie cholesterolu LDL,
- stężenie cholesterolu HDL,
- stężenie trójglicerydów.
Stężenie cholesterolu całkowitego we krwi powinno wynosić poniżej 200 mg/dL. Cholesterol LDL powinien mieć wartość poniżej 100 mg/dL, a cholesterol HDL powyżej 35 mg/dL u mężczyzn i 45 mg/dL u kobiet. Zaś trójglicerydy (tłuszcze proste, dostarczane głównie w pożywieniem) powinny być na poziomie poniżej 150 mg/dL.
Jaki poziom cholesterolu jest niebezpieczny?
Za niebezpieczny uznaje się poziom cholesterolu całkowitego powyżej 240 mg/dL, a cholesterolu LDL powyżej 160 mg/dL. Groźne dla zdrowia jest także stężenie trójglicerydów powyżej 200 mg/dL. Ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego jest także wyższe przy niskim stężeniu cholesterolu HDL. Uznaje się, że powinien on mieć wartość powyżej 40 mg/dL.
Jeśli lipidogram wykaże tak wysokie stężenia cholesterolu całkowitego i LDL, należy jak najszybciej wdrożyć działania mające na celu ich obniżenie – tj. zacząć zażywać środki farmakologiczne, zmienić nawyki żywieniowe oraz zacząć uprawiać sport. Zalecana jest też dieta, która pomoże podnieść poziom cholesterolu HDL.
Jak obniżyć poziom cholesterolu dietą?
Jedną z głównych metod na obniżenie poziomu cholesterolu jest zmiana diety. Pacjenci muszą przede wszystkim ograniczyć spożycie tłuszczów nasyconych, które można znaleźć w:
- podrobach,
- tłustych wędlinach i kiełbasach,
- baraninie,
- smalcu,
- pasztetach,
- śmietanie,
- tłustych serach – topionym, pleśniowym.
Zaleca się także zmniejszyć spożycie tłuszczów trans, które występują w daniach typu fast food, potrawach smażonych na głębokim tłuszczu i produktach wysoko przetworzonych. Wskazana jest też rezygnacja z produktów zawierających cukier oraz ograniczenie spożycia alkoholu.
Czytaj:
- Leki na trójglicerydy - ziołowe, bez recepty i na receptę
- Cholesterol – normy wiekowe. Jakie u dorosłych i dzieci?
- Cholesterol całkowity podwyższony lub za niski – norma
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Użarowska M., Surman M., Janik M., Dwie twarze cholesterolu: znaczenie fizjologiczne i jego udział w patogenezie wybranych schorzeń, Kosmos – Problemy Nauk Biologicznych Tom 67, 2018, Numer 2 (319), s. 375-390.
- Musialik K., Pupek-Musialik D., Cholesterol frakcji LDL— nowe możliwości terapii — jak osiągnąć cel?, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2010, tom 1, nr 1, 1–11.
Podobne artykuły
