Leki na depresję na receptę i bez recepty. Rodzaje, działanie, skuteczność

Leki na depresję – jakie wybrać, które są najskuteczniejsze? W leczeniu ciężkich postaci choroby stosuje się niemal wyłącznie środki dostępne na receptę. Preparaty ziołowe bez recepty przydają się głównie w przypadku sezonowego lub incydentalnego obniżenia nastroju.

Leki na depresję

Leki na depresję stosuje się w celu zniesienia objawów choroby, a także po to, by umożliwić pacjentowi normalne funkcjonowanie w otaczającej go rzeczywistości. Istotne jest przy tym jasne zdefiniowanie tego, czym depresja jest, a czym nie jest. W świetle formułowanych definicji można przyjąć, że depresja jest chorobą lub zaburzeniem psychicznym, którego cechami konstytuującymi są:

• wyraźne obniżenie nastroju utrzymujące się przez przynajmniej 2 tygodnie,
• obniżenie tzw. napędu psychoruchowego, a więc spadek energii, poczucie zmęczenia, apatia, problemy z koncentracją, upośledzenie zdolności intelektualnych etc.,
• uczucie lęku, zaniżona samoocena, brak odporności na krytykę, drażliwość,
• zaburzenia rytmu okołodobowego, zaniedbywanie codziennych obowiązków, wycofywanie się z interakcji społecznych,
• upośledzenie ważnych funkcji organizmu – problemy z odżywianiem, snem, współżyciem seksualnym.

Depresją natomiast nie jest to, co pod terminem tym kryje się w jego potocznym rozumieniu, a więc każdy spadek nastroju, nawet trwający kilka dni. Rozróżnienie to należy mieć na uwadze, od właściwie postawionej diagnozy zależy bowiem, czy pacjent powinien otrzymać leki na depresję na receptę, czy jedynie delikatne ziołowe środki o działaniu poprawiającym samopoczucie, redukującym napięcia i tłumiącym lęki.

Najskuteczniejsze leki na depresję

Za najskuteczniejsze leki na depresję na receptę uważane są środki wpływające na poziom neuroprzekaźników odpowiedzialnych za samopoczucie oraz życiową energię, takich jak:

• serotonina – tzw. hormon szczęścia,
• dopamina – nazywana hormonem przyjemności,
• noradrenalina – hormon odpowiedzialny za mobilizację organizmu do działania.

Współczesna farmakologia ma do zaoferowania kilkadziesiąt substancji należących do kilku grup. Wszystkie one wykazują działanie antydepresyjne, a niektóre dodatkowo tłumią lęki, zmniejszają poziom napięcia nerwowego, a nawet ułatwiają zasypianie.

Średnia skuteczność leków na depresję szacowana jest na poziomie 50-70 procent, przy czym efektywność każdego z nich warunkowana jest cechami osobniczymi pacjenta (typ osobowości, stan zdrowia – w tym choroby współtowarzyszące), rodzajem zaburzeń depresyjnych (depresja endogenna, depresja egzogenna, czy różne jej nietypowe postaci), a także stopniem zawansowania choroby i nasilenia objawów.

Praktyka kliniczna pokazuje, że na leki przeciwdepresyjne każdy pacjent reaguje inaczej, niekiedy całkowicie nieprzewidywalnie. Dlatego niemożliwe jest stwierdzenie, które z nich są najskuteczniejsze, i dlatego też w czasie terapii nawet kilkukrotnie może dojść do zmiany leku.

Leki na depresję na receptę

Rekomendowane w oficjalnych wytycznych leki na depresję na receptę, to:

• selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (ssri): fluwoksamina, fluoksetyna, paroksetyna, citalopram, escitalopram, sertralina,
• trójpierścienne leki przeciwdepresyjne (tca): amitryptylina, doksepina, imipramina, dezypramina, dibenzepina, dotiepina,
• czteropierścieniowe leki przeciwdepresyjne: mianseryna, mirtazapina,
• inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (snri): wenlafaksyna, duloksetyna, milnacipran,
• blokery wychwytu zwrotnego dopaminy i noradrenaliny (ndri): bupropion,
• inhibitory monoaminooksydazy: fenelzyna, izokarboksazid,
• atypowe (heterocykliczne) leki drugiej generacji: trazodon, maprotylina,
• wybiórcze inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny (nari): reboksetyna,
• antagoniści receptorów nmda pobudzanych przez l-glutaminian: ketamina,
• antagoniści receptorów opioidowych δ oraz μ: tianeptyna,
• agoniści receptorów melatonergicznych mt1 i mt2 oraz antagoniści receptora 5–ht2c: agomelatyna,
• inhibitory zwrotnego wychwytu noradrenaliny, antagoniści receptora histaminy h1, receptora 5-ht7, receptora 5-ht2 oraz receptora α1-adrenergicznego: maprotylina.

Leki na depresję bez recepty

Leki na depresję bez recepty bazują głównie na komponentach ziołowych i jako takie nie są rekomendowane przez towarzystwa psychiatryczne do leczenia zaawansowanych, dojrzałych postaci choroby. Stosuje się jednak je w następujących sytuacjach:

• wspomaganie leczenia typowo farmakologicznego, za wyjątkiem ziela dziurawca, które wchodzić może w konflikt w szczególności z lekami należącymi do grupy ssri, powodując tzw. zespół serotoninowy,
• wspomaganie leczenia psychoterapeutycznego, jeśli takie jest zalecenie psychiatry i nie ma potrzeby stosowania silniejszych środków,
• w leczeniu stanów potocznie nazywanych depresyjnymi, w sensie klinicznym kryteriów depresji jednak nie spełniających ze względu na niewielkie nasilenie objawów, czy krótki czas występowania.

Większość leków na depresję sprzedawanych bez recepty, zawiera wyciągi z takich roślin, jak:

• dziurawiec zwyczajny (hypericum perforatum l.),
• kozłek lekarski (valeriana officinalis l.),
• melisa lekarska (melissa officinalis l.),
• chmiel zwyczajny (humulus lupulus),
• lawenda wąskolistna (lavandula angustifolia miller),
• szafran (crocus l).

Mają one działanie antydepresyjne, przeciwlękowe, uspokajające oraz ułatwiające zasypianie. Dodatkowo skład preparatów może być wzbogacony o witaminy i minerały.

Lek na depresję bez skutków ubocznych

Leczenie depresji jest postępowaniem tyleż niezbędnym, co też obarczonym ryzykiem wystąpienia niepożądanych efektów. Czy istnieje lek na depresję bez skutków ubocznych? Nie.

Wszystkie stosowane substancje mogą mieć takie lub inne efekty, których pacjencie woleliby nie doświadczać. Przyjmowanie większości leków na receptę wiąże się ze znacznym ryzykiem wystąpienia takich objawów, jak:

• zawroty głowy, nudności, problemy żołądkowe,
• zaburzenia świadomości, mowy, widzenia,
• drżenie mięśni, dreszcze, mrowienia,
• poczucie odrealnienia, zubożenia emocjonalnego.

Szczególnie trudne z punktu widzenia pacjenta mogą być pierwsze dni terapii. Paradoksalnie w tym czasie przyjmowanie leków psychotropowych może nasilić uczucie smutku, pogłębić stany lękowe, a nawet powodować myśli samobójcze. Lekarze informują o tym pacjentów, zalecając kontakt w razie wystąpienia bardzo ciężkich skutków ubocznych, ale też sugerując, że warto przerwać kilka ciężkich dni, by w dłuższej perspektywie cieszyć się z sukcesów terapii.

Niewątpliwie, z uwagi na łagodniejsze działanie, mniej skutków ubocznych przynosi stosowanie leków ziołowych na depresję, ale i tu występuje pewien paradoks. Nie zaleca się bowiem stosowania dziurawca czy kozłka lekarskiego dłużej, niż 4-6 tygodnie, a to ze względu na możliwość wystąpienia niepożądanych objawów w obrębie układu pokarmowego. Tymczasem leczenie depresji może wymagać wsparcia farmakologicznego przez wiele miesięcy, a nawet lat.

Czytaj też:

• Rodzaje depresji i stopnie - objawy typowe i nietypowe
• Epizod depresyjny: umiarkowany, ciężki, łagodny. Ile trwa?

---

Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:

Lekarz psychiatra online

Lekarz rodzinny online

Lekarz internista

E-recepta online

---

Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.