Rodzaje depresji i stopnie - objawy typowe i nietypowe
Autor: Piotr Brzózka
Rodzaje depresji, stopnie depresji – poznaj typologię tej groźnej, przewlekłej choroby cywilizacyjnej.
Zobacz, jakie są typowe i nietypowe objawy depresji w różnych jej postaciach.
Rodzaje depresji
Depresja jest chorobą, tudzież zaburzeniem, o niezwykle zróżnicowanym charakterze.
Istnieje przynajmniej kilka klasyfikacji depresji i kilkanaście różnych jej postaci.
Ze względu na rodzaj zaburzeń afektywnych, wyróżnia się następujące rodzaje depresji:
- depresja w przebiegu choroby afektywnej jednobiegunowej. Mówimy w takim przypadku o pojedynczym epizodzie tzw. dużej depresji (trwającej minimum 2 tygodnie) lub depresji nawracającej. Tego typu zaburzenia na przestrzeni życia dotykają 10-15 proc. populacji;
- depresja w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej. Znacznie rzadsza. Charakteryzuje się naprzemiennym występowaniem objawów depresji i manii.
Przyjmując za główne kryterium podziału patogenezę schorzenia, wymienia się natomiast takie rodzaje depresji, jak:
- depresja endogenna – powodowana czynnikami biologicznymi (wewnętrznymi), związana ze zbyt niskim poziomem takich neuroprzekaźników, jak dopamina, serotonina i noradrenalina;
- depresja egzogenna – jej powodem są czynniki zewnętrzne, takie jak śmierć bliskiej osoby, zranione uczucia, toksyczna relacja, prześladowanie w szkole, nadmierna presja w pracy etc.
Dodatkowo wyróżnia się typy depresji, które występują w specyficznych okolicznościach lub mają charakterystyczny przebieg.
Należą do nich:
- depresja poporodowa,
- depresja w ciąży,
- depresja młodzieńcza,
- depresja atypowa,
- depresja anankastyczna,
- depresja hipochondryczna,
- depresja melancholiczna,
- depresja depersonalizacyjna,
- depresja anaklityczna,
- depresja urojeniowa,
- depresja katatoniczna,
- depresja lekoodporna,
- depresja sezonowa.
Stopnie depresji
W diagnostyce i leczeniu choroby istotne są też stopnie depresji, które oddają natężenie jej objawów.
- Depresja 1 stopnia, lekka, zwana też subdepresją, cechuje się występowaniem obniżonego nastroju przez większą część dnia, niezależnie od okoliczności. Sporadycznie mogą się też pojawiać inne oznaki zaburzeń depresyjnych, w tym zmęczenie, zniechęcenie, złe samopoczucie, brak zadowolenia, pogorszenie snu, gorszy apetyt. Do depresji lekkiej zaliczana jest niekiedy tzw. depresja maskowana, objawiająca się występowaniem licznych objawów psychosomatycznych, w szczególności bólowych.
- Depresja 2 stopnia, umiarkowana. Występuje znaczne i stałe pogorszenie nastroju, a także anhedonia (czyli niemożność przeżywania przyjemności i emocjonalne zobojętnienie), zniechęcenie, alienacja społeczna, pogorszenie funkcjonowania w rodzinie, w grupie rówieśniczej, w pracy.
- Depresja 3 stopnia. Bardzo silna. Jeśli występuje bez objawów psychotycznych, pacjenci najczęściej zmagają się z takimi symptomami, jak głęboki smutek, zobojętnienie, niezdolność do wykonywania codziennych czynności, a także często myśli samobójcze. Jeśli dodatkowo dochodzą do tego objawy psychotyczne, osoba chora ma silne urojenia dotyczące winy i kary, myśli i zachowania hipochondryczne oraz zahamowania ruchowe.
Typowe objawy depresji
Typowe objawy depresji, występujące w jej klasycznych postaciach, to przede wszystkim:
- smutek, utrzymujący się minimum dwa tygodnie i niemający związku z konkretnymi wydarzeniami, przeżyciami lub odczuciami,
- zobojętnienie emocjonalne – nawet czynności, które sprawiały wcześniej radość, teraz nie wywołują żadnych pozytywnych odczuć,
- zniżona samoocena. poczucie winy, negatywny ogląd sytuacji, widzenie przyszłości w czarnych barwach,
- osłabienie kondycji fizycznej, ewidentny spadek poziomu życiowej energii, trudność w wykonywaniu codziennych obowiązków, spowolnienie ruchowe,
- zaburzenia lękowe, fobia społeczna, strach o własne zdrowie i życie,
- wycofywanie się z interakcji społecznych, zamykanie się w czterech ścianach,
- problemy z koncentracją i zapamiętywaniem, a także logicznym myśleniem. obniżenie kondycji intelektualnej. unikanie wyzwań, ucieczka od planowania przyszłości, bierność,
- zaburzenia łaknienia lub nadmierny apetyt,
- zaburzenia snu – bezsenność, senność,
- zaburzenia rytmu dobowego,
- zaburzenia popędu seksualnego,
- myśli samobójcze, odczuwane jako „jedyne wyjście”, chęć skrócenia psychicznego cierpienia.
Nietypowe objawy depresji
Oprócz tego wyróżnia się też nietypowe objawy depresji.
Występują one przede wszystkim w przebiegu schorzeń i zaburzeń odbiegających od klasycznego wzorca, a więc m.in. w depresji anankastycznej, atypowej, czy maskowanej.
Oto krótki ich przegląd:
Depresja maskowana – występuje 5 typów tzw. masek depresji, w tym:
- maski bólowe (ból brzucha, klatki piersiowej, pleców, głowy, rąk, nóg, narządów płciowych),
- maski psychosomatyczne i wegetatywne (mrowienie ciała, zaburzenia erekcji, przedwczesny wytrysk, nieregularne miesiączkowanie, nudności, zaparcia, biegunki, zespół niespokojnych nóg, zawroty głowy, pogorszenie widzenia)m
- maski psychopatologiczne (lęki , fobie, natręctwa),
- maski behawioralne (zachowania kompulsywne, patologiczne, nieracjonalne, ryzykowne, zastępcze),
- zaburzenia rytmu okołodobowego (zbyt wczesne lub zbyt późne wstawanie i zasypianie, spożywanie posiłków o nietypowych godzinach itd.).
Depresja atypowa, zwana też lękową lub agitowaną.
Objawia się silnym poczuciem lęku i związanym z tym pobudzeniem psychoruchowym.
Bardzo często towarzyszą jej myśli samobójcze.
Depresja hipochondryczna – typowym objawem jest nasilony lęk o własne zdrowie i życie.
Depresja depersonalizacyjna – pacjent ma poczucie odrealnienia swojej osoby i otaczającego świata. Jest zobojętniały na ludzi i wydarzenia.
Depresja anankastyczna – osoba chora ma skłonność do kompulsywnych działań i natręctw w myśleniu.
Depresja melancholiczna wiąże się przede wszystkim ze spadkiem tzw. napędu psychoruchowego, a więc całkowitą utratą energii życiowej.
Depresja anaklityczna – występuje u noworodków i cechuje się zaburzeniem łaknienia w odpowiedzi na izolację od matki.
Jaki mam typ depresji?
Jaki mam typ depresji – to pytanie często stawiane przez osoby szukające wsparcia u psychiatry lub psychoterapeuty, a także szukające odpowiedzi na własną rękę.
Należy wiedzieć, że bez specjalistycznej wiedzy i szeregu konsultacji, nie sposób określić, jakiego typu zaburzenia afektywne ma pacjent.
Często bowiem objawy są zbliżone lub mało charakterystyczne, a jeden dosłownie szczegół potrafi przesądzić o takiej a nie innej diagnozie.
Warto też pamiętać, że depresja, zwłaszcza atypowa lub maskowana, mylone są z innymi zaburzeniami (nerwica lękowa, zespół jelita drażliwego, migreny, choroby układu krążenia itd.).
Dlatego podejmując leczenie zawsze należy korzystać z pomocy lekarza, tym bardziej, że skuteczne leki na depresję wydawane są jedynie na receptę.
Osoby, które boją się lub wstydzą opowiedzieć o swoich problemach psychiatrze w cztery oczy, mogą wybrać konsultacje przez Internet.
Czytaj też:
- Jak pomóc osobie z depresją i gdzie szukać wsparcia?
- Ciężka depresja, łagodna i umiarkowana - objawy i różnice
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Stopnie nasilenia depresji, http://stopdepresji.pl
- Czym jest depresja?, http://twarzedepresji.pl/o-depresji
- Maski depresji - ukryte przyczyny spadku nastroju, https://oczymlekarze.pl
- Milena Osińska, Adam Kazberuk, Katarzyna Celińska-Janowicz, Rafał Zadykowicz, Edyta Rysiak, Depresja – choroba cywilizacyjna XXI wieku, Geriatria 2017; 11:
- Constance Hammen, Depresja, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006
- Obraz kliniczny depresji, http://www.depresja.org
Podobne artykuły
