Choroby układu oddechowego: na co możesz chorować i jak się przed tym bronić?
Autor: Marta Chruścińska
Choroby układu oddechowego to najczęściej występujące choroby, zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Nie ma co ukrywać, że większość chociaż raz w roku cierpi z powodu jakiegoś przeziębienia, kaszlu czy alergii. Niestety to te mniej poważne schorzenia, które mogą dotknąć Twój układ oddechowy.
Narażony on jest także na inne, bardzo szkodliwe choroby, tj. mukowizcydoza, astma alergiczna i oskrzelowa, a nawet... nowotwory. Co wywołuje takie infekcje i czy można te czynniki jakoś wyeliminować? Jak traktować swój organizm, aby zminimalizować ryzyko poważnych problemów?
Choroby układu oddechowego, czyli...
Czyli tak naprawdę wszystkie choroby (nawet przeziębienie), które dotykają drogi oddechowe lub ich dotyczą.
Dzieli się je na takie, które są:
- obturacyjne, czyli związane z mniejszym przepływem powietrza w płucach, np. astma oskrzelowa, zapalenie oskrzeli, przewlekła obturacyjna choroba płuc, mukowizscydoza;
- restrykcyjne, które zmniejszają czynnościową pojemność płuc, np. gruźlica, sarkoidoza, pylice płuc.
Prawda jest jednak taka, że tak naprawdę chorobą układu oddechowego (ICD-10:J17-J99) jest naprawdę każda nieprawidłowość, która dotyka tego obszaru.
Dlatego wśród nich można wymienić także: katar sienny, nieżyt nosa, grypę a nawet kaszel, który może być reakcją, np. na pyłki czy różnego typu alergeny.
Czy to jedyny podział chorób, które mogą dotykać drogi oddechowe?
Oczywiście, że nie.
Wszystko zależy także od tego, jaki odcinek dróg oddechowych dana choroba obejmuje.
Czyli można je podzielić na te, które dotykają górny odcinek dróg oddechowych, co z kolei systematyzuje się na: choroby nosa, jamy nosowej, zatok, gardła, krtani i tchawicy.
Poza nimi są jeszcze takie schorzenia, które obejmują dolne drogi oddechowe, czyli zajmują: płuca, oskrzela, oskrzeliki i pęcherzyki płucne.
Bądź czujny na objawy chorób układu oddechowego
Kaszel? Katar? A może kichanie? Nie warto ich bagatelizować, nawet jeśli są objawami jedynie przeziębienia.
Takie zachowanie Twojego organizmu to zawsze znak, że dzieje się coś nieprawidłowego.
Dlaczego?
Ponieważ są one w pewien sposób objawem reakcji alergicznych lub infekcji, z którymi obecnie zmaga się Twoje ciało.
Jeśli do tego wszystkiego dojdzie ból gardła, chrypka czy... gorączka, to z pewnością poczujesz także osłabienie i ogólne rozbicie.
Oczywiście dorośli często radzą sobie na swoje sposoby, często domowe, tj. picie herbaty z miodem, imbirem i cytryną czy korzystają z leków powszechnie dostępnych w aptekach bez recepty.
W przypadku jednak dzieci każdorazowo zaleca się konsultację lekarską w takich przypadkach.
Takie zachowania organizmu, zwłaszcza jeśli powtarzają się i nie bardzo wiadomo dlaczego, mogą być objawem, np. astmy na tyle alergicznym.
A przezorny zawsze ubezpieczony.
Poznaj wrogów Twojego układu oddechowego
Istnieje parę czynników, które wpływają na zdrowie Twojego układu oddechowego.
To przecież jeden z najważniejszych układów w Twoim ciele, który odpowiada za wentylację i dostarczenie do krwi komórek tlenowych, przy jednoczesnym usunięciu dwutlenku węgla i pary wodnej.
Jeśli pojawia się jakaś infekcja, to praca płuc czy oskrzeli może zostać zaburzona.
W konsekwencji Twoja krew otrzymuje mniej tlenu, a Ty możesz czuć się zmęczony, ospały i rozdrażniony.
Smog, spaliny, brak aktywności fizycznej czy palenie papierosów z pewnością nie sprzyja Twojemu zdrowiu, nawet jeśli aktualnie nie zmagasz sie z żadną infekcją.
Warto jednak poznać czynniki, które mogą powodować choroby dotykające Twój układ oddechowy i... chociaż w części postarać się je wyeliminować.
Oto one:
- zanieczyszczone powietrze, które można uznać za wroga numer jeden Twojego układu oddechowego. Spotykasz się z nim praktycznie wszędzie, również w pomieszczeniach, w których, np. nie dba się o odgrzybianie klimatyzacji. Nie można zapominać także o wszechobecnych spalinach i smogu na zewnątrz, z którymi naprawdę ciężko walczyć;
- niezdrowa dieta, która może prowadzić do nadwagi lub otyłości, a tym samym obciążać pracę Twojego układu oddechowego. Niestety długotrwałe i przewlekłe problemy z masą ciała dostarczają Twojemu organizmowi nie tylko zadyszki, ale mogą także prowadzić do bezdechu sennego i innych chorób, które wzmaga otyłość, np. cukrzycy czy nadciśnienia tętniczego;
- brak aktywności fizycznej, która bezpośrednio wpływa na Twoją wydolność oraz kondycję. Wejście na czwarte piętro bez windy w takim przypadku może być dla Ciebie wyzwaniem, a nawet już najdrobniejsze zmiany, tj. zamiana windy na rzecz schodów wykonywane regularnie mogą poprawić Twoją kondycję;
- dym papierosowy, zarówno wtedy, kiedy Ty wypalasz paczkę dziennie lub jedynie 3 papierosy dziennie. Ale to nie wszystko. Jeśli często przebywasz w pomieszczeniach, w których inne osoby palą, a Ty tym samym stajesz się... biernym palaczem, to także niebagatelnie wpływa na Twoje zdrowie, a zwłaszcza to dotyczące Twojego układu oddechowego. Niestety palenie znacznie przyczynia się do rozwoju chorób, tj. rak płuc czy przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP);
- z genetyką nie wygrasz, czyli... choroby dotykające układu oddechowego niestety mogą być dziedziczone. Na przykład tak jest w przypadku mukowiscydozy, której występowanie może być związane z mutacją genu i podatnością na zmiany w budowie samego układu. A na to niestety nikt z nas nie ma wpływu.
Jak widzisz, genetyka rządzi się swoimi prawami.
I ciężko z nią walczyć.
Natomiast zdecydowanie masz wpływ na to, jaki tryb życia prowadzisz.
Jeśli palisz papierosy... to jest to jeden z najcięższych nałogów do rzucenia.
Ale można, jeśli tylko się chce.
Może warto spróbować na początku od zmniejszenia ilości wypalanych dziennie papierosów, niezależnie od tego czy są to tradycyjne papierosy czy inne elektroniczne urządzenia?
Piłeczka jest po Twojej stronie.
Zwłaszcza, że naprawdę można zadbać o swój układ oddechowy.
Jak?
W profilaktyce chorób układu oddechowego wyróżnia się:
- unikanie zadymionych pomieszczeń;
- rzucenie palenia;
- zadbanie o prawidłową masę ciała i regularną aktywność fizyczną, co wpływa na przeponę, mięśnie oddechowe i ułatwia wymianę gazową;
- przyjmowanie leków antyhistaminowych w okresach wzmożonego pylenia (jeśli jesteś alergikiem);
- w miarę możliwości unikanie stresu;
- utrzymywanie zdrowej i pełnowartościowej diety, dobroczynnie wpływającej także na inne układy Twojego ciała;
- unikanie przebywania z osobami chorymi;
- częste wietrzenie pomieszczeń, w których przebywasz;
- stosowanie szczepień ochronnych;
- regularne badania, pobranie morfologii czy zbadanie moczu, a także (jeśli nie ma potrzeby częściej) jednorazowa wizyta u lekarza w roku to naprawdę żaden wyczyn.
Na jakie choroby może cierpieć układ oddechowy?
Takich chorób jest naprawdę sporo.
Można w nie wliczyć również kaszel alergiczny, katar sienny czy zwykłe przeziębienie.
Jakie choroby najczęściej dotykają układ oddechowy?
Zazwyczaj są to:
- wspomniane wyżej przeziębienia, czyli infekcje o podłożu wirusowym, które mogą przekształcić się w postać bakteryjną i prowadzić do dużo poważniejszych objawów. W przeziębieniu zazwyczaj występuje ogólne osłabienie organizmu, katar (przezroczysty), kaszel i lekki stan podgorączkowy;
- grypa, czyli infekcje wywołane również wirusami. Przenosi się drogą kropelkową i może podrażniać Twój układ oddechowy, obciążając go katarem, kaszlem i kichaniem. Ważna w tym czasie jest duża dbałość o swoje ciało, ponieważ powikłania po grypie mogą być naprawdę poważne. Poza samym szybkim rozprzestrzenianiem się wirusa na inne osoby, może ucierpieć Twój układ krążenia, w tym może dojść do... zapalenia mięśnia sercowego;
- zapalenie płuc, czyli stan zapalny, który atakuje pęcherzyki płucne. W większości wywoływane są przez bakterie i wirusy, zdarza się jednak, że przyczyną są choroby autoimmunologiczne. W tym przypadku towarzyszyć mogą nie tylko gorączka, kaszel i osłabienie, ale również spory ból w klatce piersiowej a nawet... trudności z oddychaniem;
- gruźlica, czyli choroba często dotykająca ludzi niedożywionych, uzależnionych od narkotyków czy alkoholu oraz tych, którzy żyją w nieciekawych warunkach. To znaczy? Obecna wilgoć, mała przewiewność, obecność grzybów i innych patogenów a w dodatku... brak szczepień (które w Polsce są obowiązkowe), a o które trudniej w krajach, tzw. Trzeciego Świata;
- rak płuc, czyli jeden z najczęściej (i niestety nagorzej rokujących) nowotworów dotykających zarówno kobiety, jak i mężczyzn na świecie. Najczęściej jest wynikiem długotrwałego uzależnienia od papierosów, chociaż na raka płuc mogą zachorować również osoby, które nigdy nie zapaliły ani jednego papierosa. Może mieć to związek z obciążeniami genetycznymi przy jednoczesnym narażeniu na bierne palenie;
- astma oskrzelowa, czyli przewlekła choroba dróg oddechowych, często powodująca obturację (zwężenie) tego układu, co może wpływać na świsty płucne, szmery, duszności i męczący kaszel;
- katar sienny, czyli alergiczne lub sezonowe zapalenie błony śluzowej nosa, definiowane jako objawowe zapalenie błony śluzowej nosa;
- zatorowość płucna, czyli choroba polegająca na zwężeniu lub zamknięciu tętnicy płucnej lub części jej rozgałęzień przez materiał zatorowy. Najczęściej jest konsekwencją żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, która oprócz zatorowości płucnej obejmuje zakrzepicę żył głębokich;
- przewlekła obturacyjna choroba płuc, POChP, czyli zespół chorobowy charakteryzujący się postępującym i niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Ograniczenie to wynika z choroby małych dróg oddechowych i zniszczenia (rozedmy), o różnym nasileniu miąższu płucnego, przy czym jest najczęściej związane z odpowiedzią zapalną układu oddechowego na szkodliwe pyły i substancje, z jakimi chory ma do czynienia w ciągu swojego życia. W tym niestety na dym tytoniowy.
Leczenie chorób dotykających układ oddechowy
W pierwszej kolejności... należy udać się do lekarza.
Zazwyczaj te mniej poważne choroby leczy się objawowo, często lekami dostępnymi w aptece bez recepty.
Tutaj w dużej mierze powinien pomóc lekarz rodzinny, z którym możesz skontaktować się także online.
To naprawdę wygodne, zwłaszcza wtedy, kiedy nie masz jak szybko dostać się do lekarza czy zorganizować opieki nad dziećmi.
Jeśli jesteś przeziębiony lub masz katar, to syrop i krople czy płukanki do nosa z pewnością Ci pomogą.
Ale co jeśli Twoje problemy zdrowotne wynikające ze złej pracy układu oddechowego pojawiają się cyklicznie?
Może to zwiastować o jakieś większej nieprawidłowości, która negatywnie wpływa na Twoje ciało.
To także możesz omówić z lekarzem online, który podpowie, jakie postępowania wdrożyć, aby dociec problemu.
Ale to nie wszystko.
W związku z tym lekarz na podstawie badań i postawionej diagnozy może przepisać Ci leki, które konieczne będą do przyjmowania cyklicznie (np. na wiosnę w przypadku alergii) lub przez cały czas, aby zapobiec rozwojowi niektórych chorób.
Zaliczają się do nich leki: wykrztuśne, hamujące reakcje alergiczne, rozszerzające oskrzela, przeciwkaszlowe czy pomocnicze (np. nawilżające drogi oddechowe).
Do leków pomocniczych w takiej sytuacji można często zaliczyć także antybiotyki, które są niezbędne w procesie leczenia infekcji wywołanych bakteriami, jak np. gruźlica.
Pamiętaj, że tutaj istotne znaczenie ma także Twoja kondycja.
Poprawienie tolerancji wysiłku fizycznego to również trening dla Twoich płuc, które dzięki temu mogą mieć pogłębioną pojemność (w porównaniu do stanu choroby).
Dlaczego dym papierosowy delikatnie mówiąc... nie służy Twojemu zdrowiu?
Wydolność układu oddechowego znacznie zmniejsza się wtedy, kiedy sam palisz papierosy lub po prostu przebywasz w miejscach, w których jesteś narażony na bierne palenie.
W dymie papierosowym znajduje się... więcej niż 4 tysiące związków chemicznych, z których ponad połowa jest rakotwórcza.
Co więcej, główny składnik, czyli nikotyna, to składnik silnie uzależniający.
Jak to działa?
Generalnie... wdychasz do swoich płuc tlenek węgla i cyjanowodór, które znajdują się w dymie papierosowym.
Nie brzmi to najlepiej...
A to sprawia, że nawet w ponad 15 procentach nałogowych palaczy w ich żyłach płynie hemoglobina mocno związana z tlenkiem węgla.
Myślisz, że to nie ma wpływu na Twoje zdrowie?
To spróbuj przebiec się pół kilometra szybkim tempem na uciekający autobus lub wejść bez zadyszki na wysokie piętro...
Nie mówiąc o tym, ile to Cię kosztuje!
A po przeliczeniu... rzeczy, na które można byłoby spożytkować te (dosłownie!) przepalone pieniądze, zdecydowanie może Cię zmotywować do zmiany trybu życia i rzucenia palenia.
Bo paląc papierosy grozi Ci nie tylko nowotwór płuc, ale także:
- zmniejszenie płodności i problemy z zajściem w ciążę;
- nowotwory języka, krtani, tchawicy i innych narządów;
- zaostrzeniem astmy i chorób układu krążenia;
- szybkie starzenie się skóry i brzydki nalot na zębach;
- nieświeży oddech i ciężki do wyeliminowania zapach papierosów z ubrań i pomieszczeń, w których przebywasz.
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Podobne artykuły
