Przyczyny zapalenia spojówek: skąd się bierze infekcja oka

Przyczyny zapalenia spojówek dzielą się na infekcyjne i nieinfekcyjne. Schorzenie wywołują m.in. paciorkowce, gronkowce, adenowirusy, dwoinka rzeżączki, chlamydia, wirus opryszczki, a także liczne alergeny lotne oraz kontaktowe. Zobacz, skąd się bierze zapalenie spojówek różnych typów.

Przyczyny zapalenia spojówek

Przyczyny zapalenia spojówek, które jest jednym z najczęściej występujących schorzeń narządu wzroku, są niezwykle zróżnicowane. Choroba spowodowana może być zarówno przez czynniki infekcyjne (zakażenia wirusowe, bakteryjne i grzybicze) jak też nieinfekcyjne (najczęściej – odczyny alergiczne). W zależności od etiologii, wyróżniamy:

• Zapalenia spojówek infekcyjne, w tym:
  • wirusowe:
    • nagminne zapalenie spojówek i rogówki;
    • proste grudkowe zapalenie spojówek;
    • ostre krwotoczne zapalenie spojówek;
    • gorączka gardłowo-spojówkowa;
    • opryszczkowe zapalenie spojówek;
    • zapalenie spojówek towarzyszące ospie wietrznej lub półpaścowi ocznemu;
  • bakteryjne:
    • ostre ropne zapalenie spojówek (paciorkowcowe);
    • nadostre zapalenie spojówek (rzeżączkowe);
    • przewlekłe zapalenie spojówek (gronkowcowe);
    • błonicze zapalenie spojówek;
  • chlamydiowe:
    • zapalenie wtrętowe spojówek u dorosłych;
    • zapalenie wtrętowe spojówek u noworodków;
    • jaglica (trachoma);
  • grzybicze.
• Zapalenie spojówek nieinfekcyjne, w tym:
  • alergiczne:
    • sezonowe alergiczne zapalenie spojówek;
    • całoroczne alergiczne zapalenie spojówek;
    • wiosenne zapalenie spojówek i rogówki;
    • pryszczykowe zapalenie spojówki i rogówki;
    • olbrzymiobrodawkowe zapalenie spojówek;
    • atopowe zapalenie rogówki i spojówek;
  • niezakaźne proste (czynniki chemiczne, fizyczne, mechaniczne);
  • odczynowe (temperatura, światło, woda etc.);
  • chemiczne (oparzenia kwasowe lub zasadowe).

Wirusowe zapalenie spojówek – przyczyny choroby

W przypadku choroby, jaką jest wirusowe zapalenie spojówek, przyczyny zazwyczaj należy upatrywać w zakażeniu jednym z licznych szczepów adenowirusów. Przykładowo tzw. nagminne zapalenie spojówek i rogówki wywołują adenowirusy typu 8 9 i 37, zaś gorączkę gardłową spojówkową – serotypy 3 i 7. Niekiedy choroba może też być powodowana przez wirus opryszczki Herpes simplex (HSV), ospy wietrznej, półpaśca, brodawczaka ludzkiego oraz pikornawirusy.

Do zakażenia dochodzi poprzez kontakt z wydzielinami nosiciela z oczu i ust zarówno bezpośredni, jak też pośredni (klamki, poręcze, uchwyty, zabawki itd.). Należy pamiętać, że adenowirusy są bardzo zaraźliwe, a przy tym odporne na działanie czynników zewnętrznych, w tym środków dezynfekujących. Istotne jest też to, że osoba chora może zakażać nawet do 3 tygodni od wystąpienia pierwszych objawów.

Bakteryjne zapalenie oka – przyczyny zakażenia

Przyczyny bakteryjnego zapalenia oka również są niejednolite. Najczęściej do infekcji dochodzi w wyniku zakażenia przez:

• paciorkowce: β-hemolizujące (Streptococcus pyogenes), zieleniejące (Streptococcus viridans) oraz dwoinkę zapalenia płuc (Streptococcus pneumoniae). W takim przypadku konsekwencją najczęściej jest ostre zapalenie spojówek.
• Gronkowce: złociste (Staphylococcus aureus) lub skórne (Staphylococcus epidermidis). W efekcie dochodzi do przewlekłego zapalenia spojówek, zazwyczaj współwystępującego z gronkowcowym zapaleniem powiek.
• Dwoinkę rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae), która jest przyczyną nadostrego zaplenia spojówek.

Zdecydowanie rzadziej czynnikiem sprawczym są bakterie Corynebacterium diphther (praktycznie wyeliminowany za sprawą szczepień maczugowiec błonicy), Listeria monocytogenes , Haemophilus influenzae, Pasteurella sp. oraz Moraxella lacunata. Zakażenia paciorkowcowe i gronkowcowe przenoszą się poprzez bezpośredni lub pośredni kontakt z wydzielinami osoby chorej, natomiast dwoinka rzeżączki przenoszona jest poprzez kontakty seksualne lub w czasie porodu, z matki na dziecko.

Przyczyny alergicznego zapalenia spojówek

Przyczyny alergicznego zapalenia spojówek także można podzielić na kilka grup.

• Sezonowe alergiczne zapalenie spojówek to nadwrażliwość na alergeny lotne, w tym przede wszystkim pyłki drzew i traw – występuje w okresie kwitnienia określonych gatunków, najczęściej wiosną i latem.
• Całoroczne alergiczne zapalenie spojówek – niezależne od pory roku, wywoływane najczęściej przez alergeny domowe: sierść zwierząt, roztocza kurzu etc.
• Pryszczykowe zapalenie spojówki i rogówki – pojawia się u dzieci w wyniku bytowania w złych warunkach higienicznych, a także w związku z niedożywieniem.
• Olbrzymiobrodawkowe zapalenie spojówek – występuje w reakcji na obecność ciała obcego w oku, zazwyczaj czynnikiem wywołującym stan zapalny są soczewki kontaktowe.

Skąd się bierze zapalenie spojówek o charakterze atopowym?

Szczególną odmianą zapalenia alergicznego jest choroba o charakterze atopowym. Skąd się bierze zapalenie spojówek tego typu? Atopia to genetycznie uwarunkowana skłonność do nadreaktywnych odpowiedzi układu odpornościowego na kontakt z określonym alergenem.

W przypadku atopowego zapalenia spojówek, czynnikiem uczulającym najczęściej są alergeny lotne (pyłki drzew, traw i krzewów, roztocza kurzu domowego, zarodniki pleśni, sierść zwierząt domowych, ludzkie włosy) lub kontaktowe (metale, substancje chemiczne, kosmetyki, leki, płyny do konserwacji soczewek etc.). Styczność z nimi u osób predestynowanych genetycznie wywołuje reakcje IgE zależne oraz IgE niezależne, mediowane przez limfocyty Th2 i Th1, czego efektem jest wystąpienie odczynów zapalnych w obrębie spojówek.

Przyczyny zapalenia spojówek u dzieci

Przyczyny zapalenia spojówek u dzieci są odmienne u noworodków oraz u maluchów starszych. W pierwszych dniach życia dzieci narażone są przede wszystkim na zakażenia drobnoustrojami, które przenoszone są drogą płciową – dwoinką rzeżączki, chlamydią, a także opryszczką zwykłą.

Do zainfekowania maleństwa dochodzi w czasie porodu, jeśli matka jest nosicielką bakterii lub wirusa. Należy wiedzieć, że rzeżączkowe zapalenie spojówki ma bardzo ostry charakter, powodując u noworodków ryzyko całkowitej utraty wzroku. Oprócz rzeżączki, chlamydii i opryszczki, noworodki standardowo narażone są na zakażenie powszechnie występującymi na oddziałach szpitalnych paciorkowcami i gronkowcami. Bakterie te, a także adenowirusy, stanowią też najczęstszą przyczynę zapalenia spojówek u dzieci starszych, w wieku przedszkolnym i szkolnym.

Czytaj też:

• Domowe sposoby na zapalenie spojówek - co się sprawdza?
• Konsultacja z lekarzem rodzinnym online w Dimedic
• Objawy zapalenia spojówek - jakie są pierwsze symptomy?

Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.