Bakteryjne zapalenie spojówek u dzieci i dorosłych - leki
Autor: Piotr Brzózka
Bakteryjne zapalenie spojówek wywoływane jest przez paciorkowce, gronkowce oraz dwoinkę rzeżączki, a także kilka innych drobnoustrojów. Choroba dotyka w szczególności dzieci i noworodki. W leczeniu bakteryjnego zapalenia oka najczęściej stosuje się antybiotyki na receptę – w kroplach, maści i tabletkach.
Bakteryjne zapalenie spojówek
Bakteryjne zapalenie spojówek to choroba zakaźna oczu i powiek, najczęściej wywoływana przez bakterie szczepów paciorkowca i gronkowca, ale nie tylko. Wśród potencjalnych źródeł zakażenia można wymienić drobnoustroje, takie jak:
- Streptococcus pyogenes (paciorkowiec β-hemolizujący), Streptococcus viridans (paciorkowiec zieleniejący), Streptococcus pneumoniae (dwoinka zapalenia płuc);
- Staphylococcus aureus (gronkowiec złocisty), Staphylococcus epidermidis (gronkowiec skórny);
- Neisseria gonorrhoeae (dwoinka rzeżączki);
- Corynebacterium diphther (maczugowiec błonicy);
- Listeria monocytogenes (bakteria wywołująca listeriozę);
- Haemophilus influenzae (Gram-ujemna pałeczka grypy);
- Pasteurella sp. (bakteria wywołująca pasterelozę);
- Moraxella lacunata;
- Chlamydia.
Część z wyżej wymienionych patogenów ma zdolność penetracji nieuszkodzonej spojówki i rogówki. Inne wnikają przez uszkodzoną powierzchnię, a następnie produkują enzymy proteolityczne, w wyniku czego dochodzi do namnażania się bakterii oraz reakcji tkankowej polegającej na naciekaniu komórek zapalnych.
Bakteryjne zapalenie spojówek u dzieci
Schorzenia tego typu występują powszechnie u osób dorosłych, ale schorzenie to dotyka przede wszystkim u dzieci, nawet bardzo małych. Pierwsze objawy choroby mogą się pojawić nawet pierwszego lub drugiego dnia życia.
Bakteryjne zapalenie spojówek u dzieci możliwe jest w wyniku zakażenia praktycznie każdą z wyżej wymienionych bakterii, także dwoinką rzeżączki, która choć kojarzona z chorobami wenerycznymi, w tym przypadku przenoszona jest na noworodka z dróg rodnych matki, będącej nosicielką. Tą samą drogą w przypadku noworodków możliwe są także zakażenia bakteriami chlamydii. Z oczywistych względów, przebywające na szpitalnym oddziale i pozbawione systemu odpornościowego maluchy narażone są też na infekcje paciorkowcowe i gronkowcowe.
Bakteryjne zapalenie spojówek u małych dzieci należy bezwzględnie i bezzwłocznie zdiagnozować, wdrażając odpowiednie leczenie. W przeciwnym razie może to skutkować poważnymi uszkodzeniami rogówki.
Jak przebiega bakteryjne zapalenie oka?
Bakteryjne zapalenie oka różni się nieco od tego typu infekcji o podłożu wirusowym i alergicznym. Najbardziej charakterystycznym objawem jest wydobywanie się gęstej, śluzowej wydzieliny z zauważalną treścią ropną. Wyróżnia się trzy postaci kliniczne bakteryjnego zapalenia oka:
- Ostre – w jego przebiegu występuje jednostronne zaczerwienienie, łzawienie, umiarkowany obrzęk oraz obecność wydzieliny. W przypadku zakażenia bakterią Haemophilus influenzae mogą wystąpić dodatkowo objawy infekcji górnych dróg oddechowych. Z kolei w przypadku infekcji paciorkowcowych możliwe jest tworzenie tzw. błon rzekomych.
- Nadostre – zazwyczaj wywołane pałeczkami Neisseria gonorrhoeae, czyli dwoinką rzeżączki. Występuje u noworodków oraz osób dorosłych aktywnych seksualnie. W tym przypadku ilość ropnej wydzieliny jest bardzo duża, a jej kolor charakterystyczny – zielonożółty. Obrzęk powiek jest znaczny, może też pojawić się bolesność, zarówno oczu, jak też wyraźnie powiększonych węzłów chłonnych przyusznych. Możliwe jest uszkodzenie rogówki.
- Przewlekłe – przeważnie będące efektem zakażenia przez gronkowce, niekiedy również przez pałeczki E. coli. Współwystępuje z gronkowcowym zapaleniem brzegów powiek. W jego przebiegu pojawić się mogą: przekrwienie spojówki i jej pogrubienie oraz reakcja brodawkowa lub grudkowa. Obecna może też być wydzielina, ale w niewielkich ilościach.
Czy bakteryjne zapalenie spojówek jest zaraźliwe?
Czy bakteryjne zapalenie spojówek jest zaraźliwe? Tak – jak wszystkie infekcje bakteryjne. Źródłem zakażenia mogą być wszelkie wydzieliny z organizmu osoby chorej lub będącej nosicielem, w zależności od typu infekcji są to łzy, ślina, sperma, czy śluz z pochwy.
Bakteryjnym zapaleniem spojówek można się zarazić bezpośrednio, na przykład poprzez kichnięcie czy odbycie stosunku seksualnego, a także – jak już wcześniej wspomniano – w czasie porodu, z matki na dziecko. Możliwe jest też przeniesienie zarazków pośrednio, np. poprzez dotykane przedmioty codziennego użytku, na których znajdują się zarazki.
Krople na bakteryjne zapalenie spojówek
W przypadku infekcji wywołanej przez dwoinkę rzeżączki (zapalenie nadostre) zaleca się podanie antybiotyku doustnie, a więc ogólnoustrojowo. Natomiast w sytuacji, gdy zakażenie powodowane jest przez paciorkowce (zapalenie ostre), stosuje się antybiotyki miejscowe.
Krople na bakteryjne zapalenie spojówek, tudzież maść o podobnym składzie, powinny być aplikowane przez 5 do 7 dni. Zastosowanie tego typu leków wydatnie skraca czas infekcji a także zapobiega powikłaniom.
Jeśli natomiast chodzi o zapalenie gronkowcowe, czyli przewlekłe, do leczenia można włączyć antybiotyki w maści (erytromycyna) lub przeznaczone do stosowania ogólnego (tetracyklina), a także krople lub maści sterydowe. Nie należy stosować ich jednak przez dłuższy czas, dlatego tak wiele uwagi wymaga profilaktyka i codzienna higiena. Należy przy tym pamiętać, że wszystkie antybiotyki są lekami dostępnymi wyłącznie na receptę, wymagają zatem konsultacji lekarskiej.
Czytaj też:
- Lek na zapalenie spojówek bez recepty i na receptę – jaki?
- Czy zapalenie spojówek jest zaraźliwe? Jak długo zaraża?
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Zbigniew Zagórski, Bakteryjne zapalenia spojówek, Wydawnictwo Czelej
- Marzena Mielczarek, Choroby zapalne spojówek, Medycyna Rodzinna » 2/2005