Przedwczesna menopauza - objawy, przyczyny, leczenie
Autor: Paulina Szczerkowska
Przedwczesna menopauza to bardzo trudna do zaakceptowania diagnoza, zwłaszcza gdy kobieta ma 20 lub 30 lat. Na szczęście przedwczesne przekwitanie nie jest zjawiskiem częstym i nie zawsze zamyka drogę do macierzyństwa. Zobacz jakie są przyczyny i metody leczenia zbyt wczesnego wygaszania pracy jajników.
Menopauza jest naturalnym etapem życia każdej kobiety, nie można jej uniknąć, tak samo, jak nie można zatrzymać procesu starzenia się organizmu. To fizjologiczny okres, w którym ustępują krwawienia miesiączkowe i wygasają czynności jajników. W Polsce przyjmuje się, że średni wiek kobiety, u której występuje menopauza to 51 lat, ale klimakterium może być też stanem zupełnie naturalnym u kobiet między 45. a 55. rokiem życia, wiele z tych kobiet korzysta z leków na menopauzę. U kobiety zbliżającej się do tego okresu zmniejsza się produkcja hormonów płciowych (progesteronu i estrogenów), organizm kobiety przestaje uwalniać komórki jajowe, w związku z czym zmniejsza się i ostatecznie całkowicie zanika płodność, a zmiany hormonalne powodują wiele fizycznych i psychicznych dolegliwości. Łatwiej ten stan zaakceptować, gdy jest on naturalnym wynikiem starzenia się organizmu i przychodzi we właściwym czasie. Gorzej, gdy menopauza przychodzi wcześniej niż powinna. Choć wydaje się to nieprawdopodobne są kobiety, u których występuje menopauza przed 30-tką, menopauza w wieku 20 lat, a nawet menopauza w wieku 18 lat. Szacuje się, że przedwczesne przekwitanie zdarza się jednej kobiecie na 100 pań przed 40. rokiem życia i u jednej na tysiąc kobiet przed 30. rokiem życia.
Przedwczesna menopauza - przyczyny
Przedwczesna menopauza (tzw. POF) może mieć różne podłoże, do tej pory jednoznacznie nie udało się jednak określić jej bezpośredniej przyczyny. Może wynikać z:
- uwarunkowań genetycznych (o 30 procent większe ryzyko jest, gdy wczesne klimakterium miała matka i babcia kobiety),
- innych chorób,
- być konsekwencją zabiegów medycznych,
- być wynikiem infekcji.
Częściej do przedwczesnej menopauzy dochodzi u kobiet poddanych długotrwałemu i silnemu stresowi i u pacjentek o niskim statusie społecznym.
Przedwczesne klimakterium może być wynikiem choroby nowotworowej jajników i metod jej leczenia, czyli radioterapii i chemioterapii. Podobny efekt daje usunięcie macicy oraz usunięcie jajników. Przyczyną mogą być również wrodzone niedobory enzymatyczne, jak np. galaktozemia. Problemy mają także kobiety cierpiące na choroby autoimmunologiczne, takie jak:
- choroba Hashimoto
- choroba Addisona
- cukrzyca typu 1
- celiakia
- bielactwo
- niedokrwistość złośliwa
- reumatoidalne zapalenie stawów
- toczeń rumieniowaty układowy
- miastenia
Udowodniono też, że częściej wczesną menopauzę mają kobiety palące papierosy i preferujące niezdrowa dietę. Zaobserwowano również, że przedwczesne klimakterium częstsze jest u pacjentek, które mają siostry bliźniaczki, tak jedno- , jak i dwujajowe.
Zobacz: Menopauza a osteoporoza - bóle kości i stawów
Objawy przedwczesnej menopauzy
Przedwczesna menopauza ma podobny przebieg do tej klasycznej, która pojawia się w swoim czasie, choć objawy nie są tak silne, nie zawsze pojawiają się także symptomy zapowiadające wcześniejsze przekwitanie, takie jak uderzenia gorąca. Warto jednak zwrócić uwagę na mało charakterystyczne objawy, które często mylone są z przepracowaniem. Objawy przedwczesnej menopauzy to:
- przemęczenie
- przewlekłe obniżenie odporności
- apatia
- depresja
- brak energii
- chroniczne niewysypianie się
- wahania na podłożu emocjonalnym
- obniżenie motywacji
- skłonność do płaczu
- osłabiony metabolizm i wzrost wagi (zwłaszcza pojawienie się otyłości brzusznej, która wynika z niskiego stężenia estrogenów)
- nadmierne wysuszenie skóry
- częste kołatanie serca
- nadmierne pocenie się
Jeśli do tego kobieta nie miała miesiączki przez 4-5 kolejnych miesięcy, to sygnał do szybkiej konsultacji u ginekologa i endokrynologa.
Menopauza - skutki
Głównym problemem dla kobiet, u których wykryto wczesną menopauzę jest oczywiście obniżona płodność, jednak warto zwrócić uwagę także na inne konsekwencję zmian, które zachodzą w organizmie kobiety w trakcie klimakterium. Menopauza wiąże się z wyższym ryzykiem wystąpienia osteoporozy, zakrzepicy, skłonności do żylaków. Niski poziom estrogenów powoduje zaburzenia metaboliczne, zwiększone ryzyko chorób układu krążenia (miażdżyca, hipercholesterolemia), infekcji układu moczowo-płciowego.
Wczesna menopauza – diagnostyka
W diagnostyce przedwczesnej menopauzy przeprowadza się podstawowe badania laboratoryjne, a w szczególności badania poziomu hormonów produkowanych przez jajniki (estrogeny, progesteron), a także przysadkę mózgową (FSH – folikulotropowy), która odpowiada za pobudzanie jajników do wydzielania hormonów płciowych. Przysadka wydziela więcej FSH, gdy spada poziom estrogenów, dlatego zazwyczaj wysoki poziom FSH wskazuje początek menopauzy. W ramach rozszerzonej diagnostyki lekarz może zlecić także wykonanie USG brzucha, USG transwaginalnego oraz cytologię.
Zobacz artykuł:
HTZ w okresie menopauzy - leki a skutki ubocznePrzedwczesna menopauza leczenie
Jest jednak dobra wiadomość dla kobiet, u których wystąpiły objawy wczesnej menopauzy. W przeciwieństwie do fizjologicznej menopauzy, przedwczesna menopauza jest w większości procesem odwracalnym i nie zawsze musi oznaczać rezygnację z planów macierzyńskich.
Młode pacjentki poddawane są terapii hormonalnej, w której występują wysokie stężenia estrogenów i progesteronu. Ich głównym celem jest stymulowanie jajników do pracy. Hormony przyjmuje się tak długo, aż objawy wczesnej menopauzy nie ustąpią. Gdy powróci owulacja i miesiączka, stopniowo zmniejsza się dawki hormonów, aż w końcu całkowicie się z nich rezygnuje. Niestety u części kobiet, u których objawy nie ustępują, leczenie musi być kontynuowane aż do okresu naturalnej menopauzy.
W leczeniu przedwczesnej menopauzy, podobnie, jak w przypadku typowego klimakterium, bardzo ważna jest dieta i warto sięgać po produkty zawierające roślinne hormony podobne do estrogenów. Fitozwiązki znajdziemy w soi, siemieniu lnianym, jagodach i ziarnach zbóż. Samopoczucie poprawi także regularna aktywność fizyczna.
Sprawdź: Menopauza u mężczyzn – objawy i leczenie
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Podobne artykuły
