Powiększona tarczyca - objawy. Jak wygląda wole tarczycy?
Autor: Piotr Brzózka
Choroby tarczycy objawiają się zaburzeniami czynnościowymi lub powiększeniem gruczołu tarczowego, nazywanym wolem. Powiększona tarczyca nie zawsze jest manifestacją procesu chorobowego. Sprawdź, czym jest wole tarczycy, dlaczego występuje, a także jak przebiega leczenie.
Wole tarczycy
Wole tarczycy to nic innego jak powiększenie gruczołu tarczowego, będące zazwyczaj manifestacją procesu chorobowego. W literaturze medycznej wyróżnia się różne postaci wola.
Powiększenie tarczycy, któremu towarzyszy nadmiar hormonów, jest nazywane wolem nadczynnym.
Jeśli wraz z powiększeniem tarczycy u pacjenta występuje niedobór hormonów, diagnozuje się wole niedoczynne. Wole przebiegające z eutyreozą (prawidłowym stężeniem hormonów tarczycy) jest nazywane wolem obojętnym.
Ze względu na budowę wole tarczycy dzieli się na:
- miąższowe (struma diffusa) – charakteryzuje się powiększeniem tarczycy bez występowania guzków,
- guzkowe (struma nodosa), charakteryzujące się obecnością guzków o wzmożonej konsystencji w stosunku do miąższu. Ponadto wole guzkowe można podzielić na toksyczne (z towarzyszącą nadczynnością tarczycy) oraz nietoksyczne (bez nadczynności tarczycy),
- guzkowo-miąższowe, będące połączeniem wyżej wymienionych.
Klasyfikacja ze względu na umiejscowienie wyróżnia następujące typy wola:
- szyjne – zlokalizowane w obrębie szyi,
- zamostkowe – kiedy tarczyca znajduje się poniżej górnego brzegu mostka,
- śródpiersiowe – kiedy tarczyca sięga do śródpiersia.
Powiększona tarczyca – klasyfikacja WHO
Światowa Organizacja Zdrowia stworzyła trzystopniową klasyfikację wola, gdzie:
- stopień 0 oznacza brak wola,
- stopień 1 - wole wyczuwalne w badaniu palpacyjnym, niewidoczne w swobodnym ułożeniu głowy, lecz w pozycji pełnego wyprostu,
- stopień 2 – wole widoczne w swobodnym ułożeniu głowy,
- stopień 3 – duże wole, widoczne z daleka i powodujące deformację szyi.
Przyczyny powiększenia tarczycy
Wśród czynników wpływających na powiększenie tarczycy wymienia się:
- przewlekły niedobór jodu,
- nadmiar jodu,
- nadmiar związków wolotwórczych w diecie,
- zanieczyszczenia przemysłowe,
- oporność na hormony tarczycy,
- leki hamujące syntezę hormonów tarczycy.
Co warto podkreślić, wole tarczycy różnicuje się z przypadkami powiększenia tarczycy wynikającymi z choroby nowotworowej, choroby Gravesa-Basedowa, choroby Hashimoto oraz procesu zapalnego.
Najbardziej rozpowszechnioną przyczyną wola jest długotrwały niedobór jodu w diecie. Zalecana przez Światową Organizację Zdrowia dzienna podaż jodu powinna wynosić 150 μg. W sytuacji niedoboru tarczyca powiększa się, ponieważ usiłuje w ten sposób zrekompensować sobie niedostatek pierwiastka i wynikający z niego niedobór hormonów.
W grupie największego ryzyka powstania wola tarczycy są kobiety w ciąży oraz karmiące piersią, z uwagi na zwiększone zapotrzebowanie na jod. Dobowe zapotrzebowanie na pierwiastek w ich przypadku wynosi 250 μg. Wole występuje także często u pacjentów zażywających leki hamujące syntezę hormonów, a także u osób spożywających zbyt dużą ilość jodu. Dużą rolę odgrywają także predyspozycje genetyczne.
Objawy powiększonej tarczycy
Wole tarczycy samo w sobie jest objawem chorobowym, jednakże powiększona tarczyca może powodować dodatkowe dolegliwości, takie jak:
- ucisk w gardle,
- ból podczas przełykania,
- chrypę,
- kaszel,
- trudności w oddychaniu.
Jak leczyć powiększoną tarczycę i guzki?
Nie zawsze powiększona tarczyca lub obecność guza wymaga leczenia. Pojawienie się wola jest wskazaniem do wykonania badań diagnostycznych, sprawdzających czy gruczoł tarczowy funkcjonuje prawidłowo. Zazwyczaj lekarz zleca pacjentowi wykonanie badania krwi na oznaczenie stężenia TSH w surowicy krwi. TSH jest najczulszym wskaźnikiem służącym do oceny zaburzeń czynnościowych tarczycy.
W zależności od przyczyny w leczeniu wola stosuje się:
- preparaty jodu,
- lewotryroksynę – otrzymywaną syntetycznie tyroksynę, która uzupełnia niedobór hormonów,
- tyreostatyki – leki stosowane w leczeniu nadczynności tarczycy,
- terapię radioaktywnym jodem.
Chorobliwe powiększenie tarczycy
Chorobliwe powiększenie tarczycy leczy się operacyjnie. W niektórych przypadkach konieczne jest całkowite usunięcie gruczołu tarczowego. Po zabiegu chirurgicznym usunięcia tarczycy niezbędne jest leczenie substytucyjne syntetycznymi hormonami.
Wskazaniem do leczenia operacyjnego są także:
- rak tarczycy,
- wole guzkowe nadczynne,
- wole zamostkowe,
- wole śródpiersiowe,
- nadczynność tarczycy w pierwszych miesiącach ciąży.
Czytaj też:
- Niedoczynność tarczycy: objawy psychiczne, skórne. Jakie?
- Badania tarczycy - jakie podstawowe i szczegółowe? Cena
- Jak dbać o tarczycę - co jest wskazane, a co zabronione?
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Jarząb B., Lewiński A., Płaczkiewicz-Jankowska E., Choroby tarczycy [w:] Choroby wewnętrzne pod kred. A. Szczeklika, tom I, Kraków 2005
- Kochman M., Jastrzębska H., Powiększenie tarczycy, Medycyna po Dyplomie 10/2014.
- https://tarczyca.pl/wole-i-guzki/
- http://www.endokrynologia.net/tarczyca/choroby-tarczycy-w-skrócie
Podobne artykuły
