Jak dbać o tarczycę - co jest wskazane, a co zabronione?
Autor: Piotr Brzózka
Tarczyca pełni w organizmie bardzo ważną rolę. Od prawidłowej pracy gruczołu tarczowego zależy funkcjonowanie wielu układów narządów w ciele człowieka. Hormony wydzielane przez tarczycę regulują pracę układu nerwowego, sercowo-naczyniowego, pokarmowego, mięśniowego etc. Mają wpływ na metabolizm, termogenezę, gospodarkę wodno-elektrolitową oraz wapniowo-fosforanową. Sprawdź, jak dbać o tarczycę, by zapewnić organizmowi homeostazę.
Jak dbać o tarczycę?
Tarczyca jest gruczołem układu wewnątrzwydzielniczego, zlokalizowanym w przednio-dolnej części szyi. U dorosłego człowieka waży zaledwie 20-30 gramów. Ten niepozorny gruczoł pełni w organizmie niezwykle ważną rolę. Produkowane przez tarczycę hormony regulują funkcjonowanie wielu układów w ciele człowieka – m.in. nerwowego, pokarmowego, mięśniowego, krwionośnego oraz płciowego. Odpowiadają za termogenezę, metabolizm białek, tłuszczów i węglowodanów, gospodarkę wodno-elektrolitową oraz wapniowo-fosforanową, a także mają wpływ na kondycję skóry, włosów i paznokci.
Jeśli tarczyca zaczyna chorować, odbija się to negatywnie na funkcjonowaniu całego organizmu. Najczęstszymi chorobami gruczołu tarczowego są niedoczynność i nadczynność tarczycy.
Niedoczynność tarczycy jest zespołem objawów związanym z niedoborem hormonów. Schorzenie występuje u 5-7 proc. populacji. Nadczynność natomiast jest zespołem objawów spowodowanym nadmiarem hormonów w organizmie, który dotyka około 2-3 proc. populacji. Żeby zminimalizować ryzyko rozwoju tych chorób, należy zadbać o tarczycę, dostarczając jej składników niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania.
Jod na tarczycę
Jod jest pierwiastkiem niezbędnym tarczycy do wytwarzania oraz wydzielania hormonów – tyroksyny i trójjodotyroniny. Osoby cierpiące na niedoczynność tarczycy powinny zadbać o odpowiednią podaż jodu w diecie, natomiast chorujące na nadczynność unikać nadmiaru jodu.
Żeby tarczyca mogła pracować prawidłowo, potrzebuje 150 mikrogramów (mcg, µg) jodu dziennie. Zapotrzebowanie na jod wzrasta w czasie ciąży oraz karmienia piersią do 250 µg na dobę, dlatego ciężarnym zalecana jest suplementacja tego pierwiastka.
Doskonałym źródłem jodu w diecie są ryby, zwłaszcza dorsz, makrela oraz łosoś. W 100 gramach dorsza znajduje się około 100 µg jodu. Pierwiastek występuje także w jodowanej wodzie mineralnej oraz soli kuchennej.
Selen a tarczyca
Kolejny pierwiastkiem niezbędnym do syntezy hormonów tarczycy jest selen. Selen bierze udział w konwersji tyroksyny do trójjodotyroniny. Chroni także tarczycę przed wyniszczeniem w przebiegu choroby Hashimoto (autoimmunologicznego zapalenia tarczycy). Rekomendowana dzienna dawka tego pierwiastka wynosi 55 mcg. Źródłem selenu w diecie są:
- orzechy brazylijskie,
- mleko i jego przetwory,
- jajka,
- ryby i owoce morze,
- kiełki warzyw.
Kurkuma a tarczyca
Coraz więcej uwagi poświęca się kurkumie jako naturalnemu lekowi na tarczycę. Kurkuma to jedna z najstarszych przypraw świata. Stanowi nieodzowny składnik wielu potraw kuchni indyjskiej. Znana jest także ze swoich prozdrowotnym właściwości. Od tysięcy lat jest wykorzystywana w tradycyjnej medycynie ajurwedyjskiej. Swoje cenne właściwości zawdzięcza kurkuminie, będącej jednym z najsilniejszych przeciwutleniaczy.
Kurkumina słynie też ze swoich właściwości przeciwzapalnych. Zalecana jest przede wszystkim pacjentom cierpiącym na autoimmunologiczne zapalenie tarczycy. W przyprawie znajdziemy jednak niewielką ilość kurkuminy. By skorzystać z jej leczniczej mocy, należy sięgnąć po ekstrakt z kurkuminy lub suplementy diety zawierające ten związek.
Soja a tarczyca
Soja natomiast należy do produktów niewskazanych w chorobach tarczycy. Zawiera bowiem dużą ilość goitrogenów, czyli substancji antyodżywczych, które mogą wiązać się z jodem i hamować syntezę hormonów tarczycy. Goitrogeny nazywa się także substancjami wolotwórczymi, gdyż ich nadmierne spożycie może przyczynić się do przerostu gruczołu tarczowego.
Duże spożycie soi nie jest także zalecane pacjentom zażywających lewotyroksynę – otrzymywaną syntetycznie sól sodową lewoskrętnej tyroksyny. Jest to lek pierwszego rzutu stosowany w leczeniu niedoczynności tarczycy. Białko sojowe może zaburzyć wchłanianie leku, przez co obniży jego skuteczność.
Czytaj też:
- Objawy niedoczynności tarczycy u dzieci i dorosłych
- Zioła na niedoczynność tarczycy - zastosowanie w leczeniu
- Nieleczona niedoczynność tarczycy - skutki dla organizmu
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Paweł Tuchendler, Zygmunt Zdrojewicz, Dieta w chorobach tarczycy, Med Rodz 2017; 20(4): 299-303.
- Katarzyna Pastusiak, Joanna Michałowska, Paweł Bogdański, Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2017, tom 8, nr 4, 155–160.
- Ewa Cieślik, Glikoalkaloidy – substancje toksyczne roślin wyższych, Żywność. Technologia. Jakość 1(10), 1997.
- http://www.wszechnica-zywieniowa.sggw.pl/Prezentacje/2017/Slajdy_maj_2017.pdf
Podobne artykuły
