Subkliniczna niedoczynność tarczycy - objawy i leczenie
Autor: Piotr Brzózka
Subklinicza niedoczynność tarczycy przebiega bez charakterystycznych objawów klinicznych. Schorzenie wykrywa się zwykle na podstawie rutynowych badań kontrolnych. Jak rozpoznać utajoną niedoczynność tarczycy? Czy choroba wymaga leczenia?
Subkliniczna niedoczynność tarczycy
Subkliniczna niedoczynność tarczycy to schorzenie, które przebiega bez charakterystycznych objawów klinicznych, jakie występują w klasycznej niedoczynności tarczycy. U większości pacjentów hipotyreoza daje następujące objawy:
- zaparcia,
- zwiększenie masy ciała niezwiązane ze wzrostem apetytu,
- wodobrzusze,
- bradykardia (spowolnienie pracy serca),
- zmniejszona tolerancja wysiłku,
- płyn w worku osierdziowym,
- niedokrwistość,
- senność,
- zaburzenia pamięci i koncentracji,
- spowolnienie ruchów i mowy,
- osłabienie siły mięśniowej,
- obfite miesiączki i cykle bezowulacyjne u kobiet,
- sucha, łuszcząca się skóra,
- obrzęki tkanki podskórnej i pogrubienie rysów twarzy,
- suche, łamliwe i nadmiernie wypadające włosy.
W przypadku subklinicznej niedoczynności tarczycy pacjenci nie odczuwają wymienionych wyżej objawów. Jak w takim razie rozpoznać tę postać choroby?
Utajona niedoczynność tarczycy – diagnostyka
Utajoną niedoczynność tarczycy wykrywa się zazwyczaj na postawie rutynowych badań laboratoryjnych, polegających na oznaczeniu stężenia tyreotropiny (TSH) i hormonów tarczycy (wolnej tyroksyny - fT4) w surowicy krwi. Klasyczną niedoczynność tarczycy rozpoznaje się przy niskim stężeniu fT4 i podwyższonym stężeniu TSH.
W przypadku subklinicznej postaci choroby w wynikach badań laboratoryjnych obserwuje się zwiększone stężenie TSH lub mieszczące się w górnych granicach normy (zazwyczaj 5–10 mj.m./l) i prawidłowy poziom hormonów tarczycy.
Do rozpoznania utajonej niedoczynności konieczne jest przeprowadzenie badań dodatkowych:
- oznaczenia stężenia przeciwciał przeciwtarczycowych w surowicy krwi,
- oznaczenie stężenie tyreoglobuliny we krwi,
- ultrasonografii,
- scyntygrafii,
- biopsji cienkoigłowej celowanej,
Niedoczynność tarczycy subkliniczna, a inne hipertyreotropinemie
Prawidłowe stężenie hormonów tarczycy i wzrost stężenia TSH nie wystarczą, by zdiagnozować u pacjenta niedoczynność tarczycy subkliniczną. Takie wyniki badań mogą bowiem wskazywać także na inne jednostki chorobowe, takie jak:
- marskość wątroby,
- pierwotna niedoczynność kory nadnerczy,
- choroby psychiczne,
- gruczolak przysadki wydzielający tyreotropinę,
- zespoły oporności na hormony tarczycy.
Wzrost TSH w wynikach badań laboratoryjnych obserwuje się także u pacjentów wychodzących z ciężkich chorób.
Jakie są objawy subklinicznej niedoczynności tarczycy?
Subkliniczna niedoczynność tarczycy z założenia jest chorobą przebiegająca bez objawów klinicznych, czy zatem można mówić o symptomach wskazujących na rozwój tego schorzenia? Czy utajona niedoczynność tarczycy z czasem przekształci się jawną? Na te pytania próbowało odpowiedzieć wielu naukowców.
W badaniu prospektywnym, przeprowadzonym przez prof. Małgorzatę Waśniewską i wsp., poddano obserwacji 92 dzieci w wieku wczesnoszkolnym z utajoną niedoczynnością tarczycy. Po dwóch latach obserwacji u 47 proc. badanych stężenie TSH utrzymywało się na podwyższonym poziomie, u 41 proc. stwierdzono normalizację, zaś u 12 proc. wzrost. W czasie dwuletniej obserwacji u dzieci nie wystąpiły zaburzenia w rozwoju. Nie zaobserwowano także żadnych niepokojących objawów chorobowych.
Leczenie subklinicznej niedoczynności tarczycy
Leczenie subklinicznej niedoczynności tarczycy, pomimo wielu badań prowadzonych na całym świecie, nadal pozostaje kwestią sporną. Jedni badacze postulują konieczność leczenia tego schorzenia z uwagi na ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego, inni zalecają jedynie obserwację i kontrolę stężenia hormonów.
Progresję utajonej niedoczynności do postaci jawnej ocenia się na 0-80 proc., w zależności od wartości stężenia TSH. Zasadniczo im wyższe wartości TSH, tym większe ryzyko rozwoju jawnej hipotyreozy. Amerykańskie Towarzystwo Endokrynologów Klinicystów zaleca leczenie subklinicznej niedoczynności tarczycy za pomocą lewotyroksyny w sytuacji, gdy stężenie TSH w surowicy krwi przekracza 10 μIU/mL, a także jeśli u pacjenta obserwuje się podwyższone stężenie przeciwciał przeciwtarczycowych anty-TPO.
W leczeniu niedoczynności tarczycy stosuje się następujące leki dostępne w Polsce:
Euthyrox:
- Euthyrox 25 µg (50 i 100 tabletek);
- Euthyrox 50 µg (50 i 100 tabletek);
- Euthyrox 75 µg (50 i 100 tabletek);
- Euthyrox 100 µg (50 i 100 tabletek);
- Euthyrox 112 µg (50 tabletek);
- Euthyrox 125 µg (50 i 100 tabletek);
- Euthyrox 150 µg (50 i 100 tabletek);
- Euthyrox 175 µg (50 tabletek)
Letrox:
- Letrox 50 µg (50 tabletek);
- Letrox 75 µg (50 tabletek);
- Letrox 100 µg (50 tabletek);
- Letrox 125 µg (50 tabletek);
- Letrox 150 µg (50 tabletek).
Leki te wydawane są na podstawie recepty. Może ją wystawić lekarz po postawieniu diagnozy lub w ramach kontynuacji leczenia.
Czytaj też:
- Dieta przy niedoczynności tarczycy - co jeść, a czego nie?
- Nadczynność i niedoczynność tarczycy - objawy i różnice
- Jakie badania na niedoczynność tarczycy? Analiza krwi, USG
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Łącka K., Czyżyk A., Leczenie niedoczynności tarczycy, Farmacja Współczesna 2008; 1: 222-230.
- Waśniewska M., Salerno M., Cassio A., Corrias A., Aversa T., Zirilli G., Gapalbo D., Milva B., Musa A., De Luca F., Prospective evaluation of the natural course of idiopathic subclinical hypothyroidism in childhood and adolescence, Eur J Endocrinol 2009; 160: 417–421.
- Rogala N., Zdrojowy-Wełna A., Zatońska K., Bednarek-Tupikowska G., Postępowanie w subklinicznej niedoczynności tarczycy u dorosłych, Family Medicine & Primary Care Review 2015; 17, 1: 55–59.
Podobne artykuły
