Grypa typu B: ile trwa, objawy, leczenie

Grypa typu B to sezonowa infekcja wirusowa, która najczęściej dotyka dzieci, osoby starsze i pacjentów z obniżoną odpornością. Objawia się nagłym początkiem, gorączką, bólem mięśni oraz ogólnym osłabieniem. Choć zwykle przebiega łagodniej niż inne typy grypy, nie powinna być bagatelizowana.

 

Co to jest grypa typu B?

Grypa typu B to ostra choroba zakaźna wywoływana przez wirusy z rodzaju Influenza B, należące do rodziny Orthomyxoviridae. W przeciwieństwie do wirusa grypy typu A, wirus typu B występuje wyłącznie u ludzi, co ogranicza jego zdolność do wywoływania pandemii, ale nie wyklucza sezonowych epidemii szczególnie w okresie zimowym.

Wirusy grypy B dzielą się na dwie główne linie: B/Victoria i B/Yamagata. Obie linie mogą krążyć jednocześnie w populacji, co uzasadnia stosowanie czterowalentnych szczepionek przeciw grypie sezonowej. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub przez kontakt bezpośredni z wydzielinami osoby chorej, podobnie jak w przypadku przeziębienia.

Choć objawy grypy typu B są zbliżone do tych wywoływanych przez wirusa typu A, jej przebieg bywa nieco łagodniejszy. Nadal jednak może prowadzić do groźnych powikłań – szczególnie u dzieci, seniorów, kobiet w ciąży oraz osób z chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca, POChP czy niewydolność serca.

 

Grypa typu B: objawy

Grypa typu B rozwija się gwałtownie – objawy pojawiają się zwykle w ciągu 1–3 dni od kontaktu z wirusem. Wyróżnia się przede wszystkim:

• wysoką gorączkę (często powyżej 38,5°C),
• silne bóle mięśni i stawów,
• uczucie ogólnego rozbicia i zmęczenia,
• ból głowy,
• suchy, męczący kaszel,
• bóle gardła,
• dreszcze, uczucie zimna,
• czasem także nudności i brak apetytu.

Typowe jest również wyraźne osłabienie utrzymujące się kilka dni po ustąpieniu gorączki.

 

Objawy grypy typu B u dzieci

U dzieci grypa typu B może przebiegać nieco inaczej niż u dorosłych. Często pojawia się:

• wysoka gorączka (nawet powyżej 39°C),
• nudności, wymioty, bóle brzucha,
• brak apetytu i rozdrażnienie,
• bóle mięśni, kaszel, katar.

Niektóre dzieci mogą zgłaszać bóle głowy lub skarżyć się na nadwrażliwość na światło. Objawy są na ogół bardziej wyraziste i mogą prowadzić do odwodnienia, dlatego tak ważne jest monitorowanie stanu nawodnienia malucha. Grypa typu B u dzieci może też częściej dawać powikłania, takie jak zapalenie ucha środkowego czy zaostrzenie astmy.

 

Grypa typu B: ile trwa? Przebieg choroby

Przebieg grypy typu B trwa zazwyczaj od 5 do 10 dni. Wysoka gorączka utrzymuje się najczęściej przez 3–4 dni, a pozostałe objawy (kaszel, osłabienie, bóle mięśni) mogą utrzymywać nawet przez tydzień po ustąpieniu stanu podgorączkowego.

W przypadku dzieci, osób starszych lub pacjentów z chorobami współistniejącymi infekcja może trwać dłużej i mieć bardziej burzliwy przebieg. Objawy mogą też ustępować wolniej, co zwiększa ryzyko nadkażeń bakteryjnych oraz innych powikłań.

 

Kiedy warto udać się do lekarza?

Większość przypadków grypy typu B przebiega łagodnie i nie wymaga hospitalizacji. Istnieją jednak sytuacje, w których konieczna jest konsultacja lekarska  zwłaszcza gdy choroba dotyczy dzieci, osób starszych, kobiet w ciąży lub osób z chorobami przewlekłymi.

Wskazaniami do pilnej wizyty lekarskiej są:

• utrzymująca się gorączka powyżej 38,5°C przez więcej niż 3 dni,
• nasilający się kaszel, duszność, ból w klatce piersiowej,
• objawy odwodnienia (suchość w ustach, mała ilość moczu, apatia),
• silne bóle głowy, sztywność karku, zaburzenia świadomości,
• pogorszenie stanu zdrowia mimo leczenia objawowego.

U dzieci niepokojące mogą być też: apatia, trudności w oddychaniu, odmowa picia, ciągły płacz lub znaczna senność. W takich przypadkach wskazana jest szybka konsultacja pediatryczna.

 

Grypa typu B: leczenie

Leczenie grypy typu B ma przede wszystkim charakter objawowy. Oznacza to, że terapia skupia się na łagodzeniu dolegliwości oraz wspieraniu organizmu w procesie zdrowienia. W niepowikłanych przypadkach nie jest konieczna hospitalizacja – wystarczają domowe metody, odpowiednia pielęgnacja chorego oraz leki dostępne bez recepty.

Najważniejsze zalecenia obejmują:

• odpoczynek i ograniczenie aktywności – regeneracja organizmu jest podstawą zwalczania infekcji,
• odpowiednie nawodnienie – gorączka i potliwość zwiększają ryzyko odwodnienia, dlatego należy pić więcej płynów (woda, herbata, elektrolity),
• leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe – paracetamol lub ibuprofen (NLPZ) pomagają obniżyć temperaturę i złagodzić bóle mięśni, głowy i stawów,
• środki wspomagające – np. syropy na kaszel, pastylki do ssania, krople do nosa czy leki mukolityczne.

W przypadku cięższego przebiegu choroby lub dużego ryzyka powikłań, lekarz może zalecić zastosowanie leków przeciwwirusowych. Najczęściej wykorzystywanym preparatem jest oseltamiwir, który działa na poziomie hamowania neuraminidazy – enzymu koniecznego do namnażania wirusa. Lek ten jest najbardziej skuteczny, jeśli zostanie zastosowany w ciągu 48 godzin od wystąpienia pierwszych objawów. W badaniach klinicznych wykazano, że oseltamiwir może:

• skracać czas trwania gorączki i objawów grypopodobnych o 1–2 dni,
• zmniejszać ryzyko hospitalizacji,
• ograniczać prawdopodobieństwo wystąpienia powikłań, takich jak zapalenie płuc.

Inne leki przeciwwirusowe, takie jak zanamiwir czy peramiwir, są stosowane rzadziej i najczęściej w warunkach szpitalnych. Leczenie przeciwwirusowe powinno być rozważane przede wszystkim u osób z grup ryzyka – w tym u dzieci poniżej 5. roku życia, osób powyżej 65 lat, kobiet w ciąży, a także u pacjentów z chorobami przewlekłymi (np. cukrzycą, astmą, niewydolnością krążenia).

Stosowanie antybiotyków nie znajduje żadnego uzasadnienia w leczeniu wirusa grypy, ponieważ są one skuteczne wyłącznie wobec bakterii. Ich nadużywanie może prowadzić do rozwoju oporności bakteryjnej. Antybiotykoterapia może być włączona jedynie w sytuacji, gdy pojawią się objawy wskazujące na wtórne zakażenie bakteryjne – np. nagłe pogorszenie stanu zdrowia po początkowej poprawie, ropna wydzielina z nosa, nasilony ból zatok lub trudności w oddychaniu.

 

Powikłania po grypie typu B

Mimo że grypa typu B często przebiega łagodniej niż grypa typu A, nie jest pozbawiona ryzyka powikłań. Do najczęstszych należą infekcje dróg oddechowych, ale mogą wystąpić również poważne zaburzenia pracy serca, ośrodkowego układu nerwowego i układu mięśniowego.

Najczęściej obserwowane powikłania to:

• wirusowe lub bakteryjne zapalenie płuc – szczególnie u osób starszych, palaczy oraz pacjentów z POChP lub astmą,
• zapalenie oskrzeli i zaostrzenie chorób przewlekłych układu oddechowego,
• zapalenie ucha środkowego – typowe u dzieci, może prowadzić do utraty słuchu,
• zapalenie zatok przynosowych,
• wtórne zakażenia bakteryjne – w tym paciorkowcowe lub gronkowcowe nadkażenia gardła i płuc.

Rzadsze, ale groźne powikłania obejmują:

• zapalenie mięśnia sercowego (myocarditis) – może prowadzić do arytmii i niewydolności serca,
• zapalenie osierdzia,
• zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych – obserwowane głównie u dzieci i młodych dorosłych,
• zespół Guillain-Barré – autoimmunologiczne uszkodzenie nerwów obwodowych, bardzo rzadkie, ale potencjalnie groźne.

U pacjentów z cukrzycą grypa może prowadzić do zaburzeń metabolicznych, w tym do kwasicy ketonowej. Zaś u chorych kardiologicznie może dojść do destabilizacji przebiegu niewydolności serca lub zawału mięśnia sercowego. Dzieci chorujące na grypę są natomiast bardziej narażone na powikłania neurologiczne i nagłe napady drgawkowe związane z wysoką temperaturą.

Wszystkie powikłania grypy, niezależnie od ich rodzaju, znacząco wydłużają czas rekonwalescencji i mogą wymagać hospitalizacji. Dlatego tak ważne jest wczesne rozpoznanie choroby, właściwe leczenie oraz profilaktyka, w tym coroczne szczepienia ochronne.

 

Jak chronić się przed infekcją grypą typu B?

Podstawą profilaktyki jest ograniczenie kontaktu z osobami chorymi oraz przestrzeganie zasad higieny. W sezonie grypowym szczególnie zaleca się:

• częste mycie rąk ciepłą wodą z mydłem,
• unikanie dotykania twarzy (oczu, nosa, ust) brudnymi rękami,
• stosowanie maseczek ochronnych w zatłoczonych miejscach,
• wietrzenie pomieszczeń i dezynfekcję powierzchni,
• pozostanie w domu w przypadku wystąpienia objawów infekcji.

Ważnym elementem profilaktyki jest również wzmacnianie odporności poprzez zrównoważoną dietę, aktywność fizyczną, odpowiednią ilość snu i ograniczenie stresu. Osoby z grup ryzyka powinny w szczególności zadbać o regularne szczepienia przeciw grypie sezonowej.

 

Skuteczność szczepień na grypę typu B

Szczepienia to najskuteczniejszy sposób zapobiegania grypie typu B oraz jej powikłaniom. W sezonowych szczepionkach czterowalentnych uwzględnione są dwie linie wirusa grypy B (B/Victoria i B/Yamagata), co znacząco zwiększa ochronę populacyjną.

Choć szczepionki nie dają 100% ochrony przed zakażeniem, znacznie łagodzą przebieg choroby u osób zaszczepionych i redukują ryzyko hospitalizacji. Badania wykazują również, że szczepienia ograniczają transmisję wirusa w społeczeństwie, chroniąc tym samym osoby z obniżoną odpornością.

Aby zapobiegać powikłaniom, zaleca się  szczepić najlepiej w okresie jesiennym, zanim rozpocznie się intensywny sezon infekcyjny. Należy pamiętać, że tak wirusy grypy ulegają licznym mutacjom, dlatego szczepienia powinny być powtarzane co roku.

 

FAQ – Grypa typu B

Czym różni się grypa typu B od grypy typu A?

Grypa typu B występuje wyłącznie u ludzi, natomiast grypa typu A może zakażać również zwierzęta (np. ptaki, świnie), co zwiększa ryzyko pandemii. Grypa B ma zwykle łagodniejszy przebieg.

Jakie są drogi zakażenia grypą typu B?

Do zakażenia dochodzi głównie drogą kropelkową poprzez kaszel, kichanie lub rozmowę z osobą chorą. Rzadziej przez kontakt z zanieczyszczonymi powierzchniami.

Jak długo chory na grypę typu B może zarażać innych?

Osoba zakażona może zarażać już na 24h przed pojawieniem się objawów i do 5–7 dni po ich wystąpieniu. Dzieci i osoby z obniżoną odpornością mogą być źródłem zakażenia dłużej.

Czy grypa typu B wymaga leczenia antybiotykami?

Nie. Grypa typu B jest chorobą wirusową, dlatego antybiotyki nie są skuteczne gdyż działają wyłącznie na bakterie.

Czy są leki przeciwwirusowe skuteczne w leczeniu grypy typu B?

Tak, np. oseltamiwir może skrócić czas trwania choroby i zmniejszyć ryzyko powikłań, zwłaszcza jeśli zostanie podany w ciągu pierwszych 48 godzin od wystąpienia objawów.

Jak odróżnić grypę typu B od przeziębienia?

Grypa typu B zaczyna się nagle, z wysoką gorączką i silnym osłabieniem. Przeziębienie ma łagodniejszy przebieg – dominuje katar, ból gardła i lekki kaszel, a gorączka występuje rzadko.

Czy szczepienie przeciw grypie chroni przed grypą typu B?

Tak, sezonowe szczepionki czterowalentne zawierają antygeny obu linii wirusa grypy typu B i w dużej mierze zapewniają ochronę przed infekcją oraz jej powikłaniami.

Jak często należy się szczepić przeciwko grypie typu B?

Co roku. Ze względu na zmienność wirusa grypy oraz aktualizację składu szczepionek, coroczne szczepienie jest konieczne, by zapewnić skuteczną ochronę sezonową.

---

Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:

E-recepta online

Lekarz rodzinny

Lekarz internista

Lekarz pediatra

---

Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.