Spis treści:
1. IPP - działanie
2. IPP - wskazania
3. IPP - przeciwwskazania
4. IPP - dawkowanie
5. IPP - interakcje z innymi lekami
6. IPP - ciąża
7. IPP - skutki uboczne
8. IPP - środki ostrożności
9. IPP - producent

Działanie

IPP - Lek hamujący wydzielanie kwasu solnego w komórkach okładzinowych żołądka w wyniku wybiórczego blokowania aktywności H⁺/K⁺-ATP-azy (tzw. pompy protonowej). Działanie leku zależy od dawki i prowadzi do zahamowania zarówno wydzielania podstawowego, jak i wydzielania stymulowanego (niezależnie od rodzaju bodźca pobudzającego). Zmniejsza kwaśność treści żołądkowej oraz wtórnie, w sposób odwracalny, zwiększa wydzielanie gastryny proporcjonalnie do zmniejszenia kwaśności. Po podaniu doustnym pantoprazol szybko wchłania się z przewodu pokarmowego, osiągając maksymalne stężenie we krwi po około 2-2,5 h. Biodostępność wynosi około 77%, pokarm nie wpływa na biodostępność, może jedynie opóźnić działanie leku. W około 98% wiąże się z białkami osocza. Jest metabolizowany w wątrobie, wydalany w około 80% przez nerki w postaci metabolitów, pozostała część jest wydalana z kałem. T_0,5 pantoprazolu wynosi około 1 h.

Wskazania

IPP - Tabl. 20 mg. Dorośli i młodzież w wieku co najmniej 12 lat: objawowe leczenie refluksu żołądkowo-przełykowego; długotrwałe leczenie i zapobieganie nawrotom refluksowego zapalenia przełyku. Dorośli: zapobieganie powstawaniu owrzodzeń żołądka i dwunastnicy wywołanych stosowaniem NLPZ u pacjentów z grupy ryzyka, którzy wymagają ciągłego leczenia NLPZ. Tabl. 40 mg. Dorośli i młodzież w wieku co najmniej 12 lat: refluksowe zapalenie przełyku. Dorośli: eradykacja Helicobacter pylori w skojarzeniu z odpowiednimi antybiotykami u pacjentów z wrzodami trawiennymi związanymi z zakażeniem H. pylori; choroba wrzodowa dwunastnicy lub żołądka; zespół Zollingera-Ellisona i inne zaburzenia przebiegające z nieprawidłowym, nadmiernym wydzielaniem kwasu solnego.

Przeciwwskazania

IPP - Nadwrażliwość na substancję czynną, podstawione benzoimidazole lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. 

Dawkowanie

IPP - Doustnie. Dorośli i młodzież w wieku co najmniej 12 lat. Objawowe leczenie refluksu żołądkowo-przełykowego: 1 tabl. 20 mg na dobę przez 2-4 tyg.; w razie konieczności kontynuować przez kolejne 4 tyg.; nawracające objawy można kontrolować stosując lek w dawce 20 mg na dobę, w razie konieczności (tabletka "na żądanie"). Jeśli nie udaje się uzyskać zadowalającej kontroli objawów stosując leczenie „na żądanie”, można rozważyć ciągłe podawanie leku. Refluksowe zapalenie przełyku: 1 tabl. 40 mg na dobę przez 4-8 tyg.; w indywidualnych przypadkach dawkę można podwoić. Długotrwałe leczenie i zapobieganie nawrotom refluksowego zapalenia przełyku: 1 tabl. 20 mg na dobę; w przypadku nawrotu choroby można zwiększyć dawkę do 40 mg na dobę. Po wyleczeniu nawrotu dawkę pantoprazolu można zmniejszyć do 20 mg. Dorośli. Zapobieganie owrzodzeniu żołądka i dwunastnicy wywołanemu stosowaniem nieselektywnych NLPZ, u pacjentów z grup ryzyka, wymagających długotrwałego leczenia: 1 tabl. 20 mg na dobę. Choroba wrzodowa żołądka: 1 tabl. 40 mg na dobę przez 4-8 tyg.; w indywidualnych przypadkach dawkę można podwoić. Choroba wrzodowa dwunastnicy: 1 tabl. 40 mg na dobę przez 2-4 tyg.; w indywidualnych przypadkach dawkę można podwoić. Zespół Zollingera-Ellisona: początkowo 80 mg na dobę (2 tabl. 40 mg). Następnie dawkę można zwiększyć lub zmniejszyć na podstawie oznaczeń kwasu solnego. Dawki dobowe większe niż 80 mg należy podawać w postaci 2 dawek na dobę. Możliwe jest okresowe zwiększenie dawki powyżej 160 mg na dobę, ale nie dłużej niż jest to konieczne dla uzyskania odpowiedniej kontroli wydzielania kwasu solnego. Czas leczenia zespołu Zollingera-Ellisona i innych zaburzeń przebiegających z nieprawidłowym, nadmiernym wydzielaniem kwasu solnego nie jest ograniczony i powinien być dostosowany do potrzeb klinicznych. Eradykacja Helicobacter pylori. U pacjentów z potwierdzonym zakażeniem H. pylori i chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy leczenie skojarzone powinno zapewnić eradykację bakterii. Należy uwzględnić oficjalne zalecenia (np. wytyczne krajowe) dotyczące oporności bakterii i właściwego stosowania oraz przepisywania leków przeciwbakteryjnych. W zależności od wrażliwości drobnoustroju zalecane są następujące schematy leczenia w celu eradykacji H. pylori: a) 1 tabl 40 mg 2 razy na dobę + 1000 mg amoksycyliny 2 razy na dobę + 500 mg klarytromycyny 2 razy na dobę; b) 1 tabl 40 mg 2 razy na dobę + 400-500 mg metronidazolu (lub 500 mg tynidazolu) 2 razy na dobę + 250-500 mg klarytromycyny 2 razy na dobę; c) 1 tabl 40 mg 2 razy na dobę + 1000 mg amoksycyliny 2 razy na dobę + 400-500 mg metronidazolu (lub 500 mg tynidazolu) 2 razy na dobę. W leczeniu skojarzonym w celu eradykacji Helicobacter pylori, drugą tabletkę 40 mg należy przyjmować na 1 h przed kolacją. Leczenie skojarzone stosuje się zwykle przez 7 dni, z możliwością przedłużenia maksymalnie do 2 tygodni. Jeśli wskazane jest dalsze stosowanie pantoprazolu w celu zapewnienia pełnego wyleczenia owrzodzeń, należy sięgnąć do schematów dawkowania w leczeniu choroby wrzodowej dwunastnicy i żołądka. Szczególne grupy pacjentów. U pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby nie należy stosować dawki większej niż 20 mg na dobę. U pacjentów w podeszłym wieku oraz u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek zmiana dawkowania nie jest konieczna. Tabl. 40 mg nie wolno stosować w leczeniu skojarzonym w celu eradykacji H. pylori u pacjentów z umiarkowanymi lub ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby oraz u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, gdyż obecnie nie ma danych dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa leczenia skojarzonego w tej grupie pacjentów. Nie zaleca się stosowania leku u dzieci w wieku poniżej 12 lat ze względu na ograniczone dane dotyczące skuteczności i bezpieczeństwa stosowania w tej grupie wiekowej. Sposób podania. Tabletki należy przyjmować w całości, 1 h przed posiłkiem, popijając wodą. Tabletek nie należy rozgryzać ani żuć.

Interakcje z innymi lekami

IPP - Pantoprazol może zaburzać wchłanianie innych leków, których biodostępność po podaniu doustnym zależy w znacznym stopniu od pH w żołądku, np. niektórych azolowych leków przeciwgrzybiczych (takich jak ketokonazol, itrakonazol, pozakonazol) oraz innych preparatów, takich jak erlotynib. Nie zaleca się jednoczesnego stosowania pantoprazolu i inhibitorów proteazy HIV, których wchłanianie zależne jest od kwaśności (pH) soku żołądkowego (takich jak atazanawir), ze względu na znaczące zmniejszenie ich biodostępności. Jeśli skojarzone stosowanie inhibitorów proteazy HIV i inhibitorów pompy protonowej jest konieczne, zaleca się ścisłe kontrolowanie przebiegu leczenia (np. miano wirusa); nie należy przekraczać dawki dobowej 20 mg pantoprazolu. Może być konieczne dostosowanie dawki inhibitora proteazy HIV. Pantoprazol nie wpływał na parametry farmakokinetyczne jednocześnie stosowanej warfaryny lub fenprokumonu ani na wartość międzynarodowego wskaźnika znormalizowanego (INR). Istnieją jednak doniesienia o zwiększeniu wartości INR i wydłużeniu czasu protrombinowego u pacjentów otrzymujących jednocześnie inhibitory pompy protonowej i warfarynę lub fenprokumon; zwiększenie wartości obu parametrów może prowadzić do nieprawidłowych krwawień, a nawet zgonu. Dlatego u pacjentów leczonych pantoprazolem i warfaryną lub fenprokumonem może być konieczne kontrolowanie, czy nie następuje zwiększenie wartościwspółczynnika INR i czasu protrombinowego. Istnieją doniesienia, że jednoczesne stosowanie dużej dawki metotreksatu (np. 300 mg) i inhibitorów pompy protonowej zwiększa u niektórych pacjentów stężenie metotreksatu - w sytuacjach, gdy stosuje się duże dawki metotreksatu (np. w leczeniu raka lub łuszczycy), może być konieczne rozważenie czasowego odstawienia pantoprazolu. Pantoprazol jest w znacznym stopniu metabolizowany w wątrobie z udziałem enzymów układu cytochromu P450. Głównym szlakiem metabolicznym jest demetylacja katalizowana przez izoenzym CYP2C19, a inną drogą przemiany jest utlenienie przy udziale izoenzymu CYP3A4. Nie stwierdzono klinicznie istotnych interakcji w badaniach z zastosowaniem innych leków metabolizowanych w tych samych procesach, takich jak karbamazepina, diazepam, glibenklamid, nifedypina i doustne środki antykoncepcyjne zawierające lewonorgestrel i etynyloestradiol. Nie można wykluczyć interakcji pantoprazolu z innymi preparatmi lub substancjami, które są metabolizowane przy udziale tego samego układu enzymatycznego. Pantoprazol nie wpływa na metabolizm substancji czynnych, w którym udział bierze izoenzym CYP1A2 (tj. kofeina, teofilina), CYP2C9 (tj. piroksykam, diklofenak, naproksen), CYP2D6 (tj. metoprolol), CYP2E1 (tj. etanol) ani nie zakłóca wchłaniania digoksyny związanego z aktywnością p-glikoproteiny. Inhibitory CYP2C19, takie jak fluwoksamina, mogą zwiększyć ogólnoustrojową ekspozycję na pantoprazol. U pacjentów otrzymujących pantoprazol przez długi czas i w dużych dawkach lub u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby można rozważyć zmniejszenie jego dawki. Preparaty, które indukują aktywność CYP2C19 i CYP3A4, takie jak ryfampicyna i ziele dziurawca mogą zmniejszyć stężenie w osoczu inhibitorów pompy protonowej, które są metabolizowane z udziałem tych enzymów. Nie stwierdzono interakcji z lekami zobojętniającymi kwas solny, klarytromycyną, metronidazolem, amoksycyliną.

Ciąża

IPP - Umiarkowane liczebnie dane dotyczące stosowania u kobiet w ciąży (300-1000 przypadków) nie wskazują, aby pantoprazol wywoływał wady rozwojowe lub działał toksycznie na płód i (lub) noworodka. W badaniach na zwierzętach wykazano toksyczny wpływ na reprodukcję. Dla zachowania ostrożności najlepiej unikać stosowania leku w czasie ciąży. Istnieją doniesienia, że lek przenika do mleka matki. Przy podejmowaniu decyzji o przerwaniu karmienia piersią bądź o przerwaniu lub niepodejmowaniu leczenia preparatem należy brać pod uwagę korzyści z karmienia piersią dla dziecka i korzyści ze stosowania leku dla matki. Badania na zwierzętach nie dowiodły, aby pantoprazol zaburzał płodność.

Skutki uboczne

IPP - Często: polipy dna żołądka (łagodne). Niezbyt często: zaburzenia snu, ból i zawroty głowy, biegunka, nudności/wymioty, uczucie rozpierania w jamie brzusznej i wzdęcie, zaparcie, suchość w jamie ustnej, ból brzucha i uczucie dyskomfortu, zwiększona aktywność enzymów wątrobowych (aminotransferaz, γ-glutamylotransferazy), wysypka/wykwity skórne, świąd, złamania biodra, nadgarstka lub kręgosłupa, astenia, uczucie zmęczenia i złe samopoczucie. Rzadko: agranulocytoza, nadwrażliwość (w tym reakcje anafilaktyczne i wstrząs anafilaktyczny), hiperlipidemie i zwiększenie stężenia lipidów (triglicerydy, cholesterol), zmiany masy ciała, depresja (i jej zaostrzenie), zaburzenia smaku, zaburzenia widzenia/niewyraźne widzenie, zwiększenie stężenia bilirubiny, pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy, bóle stawów, bóle mięśni, ginekomastia, zwiększona temperatura ciała, obrzęki obwodowe. Bardzo rzadko: małopłytkowość, leukopenia, pancytopenia, dezorientacja (i jej zaostrzenie). Częstość nieznana: hiponatremia, hipomagnezemia, hipokalcemia, hipokaliemia, omamy, splątanie (zwłaszcza u pacjentów predysponowanych, a także nasilenie objawów już istniejących), parestezje, mikroskopowe zapalenie jelita grubego, uszkodzenie miąższu wątroby, żółtaczka, niewydolność wątroby, zespół Stevensa-Johnsona, zespół Lyella, rumień wielopostaciowy, nadwrażliwość na światło, podostra postać skórna tocznia rumieniowatego, wysypka polekowa z eozynofilią i objawami ogólnoustrojowymi (zespół DRESS), skurcze mięśni na skutek zaburzeń elektrolitowych, śródmiąższowe zapalenie nerek (może prowadzić do niewydolności nerek).

Środki ostrożności

IPP - U pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby należy regularnie kontrolować aktywność enzymów wątrobowych podczas leczenia pantoprazolem, zwłaszcza długotrwałego; w razie zwiększenia aktywności enzymów wątrobowych należy przerwać podawanie leku. Leczenie pantoprazolem może maskować objawy nowotworu żołądka i opóźnić jego rozpoznanie. W razie wystąpienia alarmujących objawów (np. znacznego, niezamierzonego zmniejszenia masy ciała, nawracających wymiotów, trudności w połykaniu, krwawych wymiotów, niedokrwistości lub smolistych stolców) i podejrzenia lub stwierdzenia wrzodu żołądka, należy wykluczyć możliwość nowotworowego charakteru choroby. Jeśli mimo właściwego leczenia objawy utrzymują się, należy rozważyć dalszą diagnostykę. Nie zaleca się jednoczesnego stosowania pantoprazolu i inhibitorów proteazy HIV, których wchłanianie zależne jest od kwaśności (pH) soku żołądkowego (takich jak atazanawir), ze względu na znaczące zmniejszenie ich biodostępności. Pantoprazol może zmniejszać wchłanianie witaminy B₁₂ (cyjanokobalaminy) na skutek hipo- lub achlorhydrii - należy to brać pod uwagę u pacjentów z niedoborem witaminy B₁₂ lub czynnikami ryzyka zmniejszonego wchłaniania podczas długotrwałego leczenia, lub w razie stwierdzenia klinicznych objawów niedoboru. Podczas długotrwałego leczenia, zwłaszcza jeśli trwa dłużej niż rok, należy regularnie kontrolować stan pacjentów. Leczenie pantoprazolem może prowadzić do niewielkiego zwiększenia ryzyka zakażeń przewodu pokarmowego takimi bakteriami, jak Salmonella i Campylobacter lub C. difficile. Pantoprazol, tak jak wszystkie inhibitory pompy protonowej, może zwiększyć liczbę bakterii obecnych zwykle w górnym odcinku przewodu pokarmowego. U pacjentów leczonych inhibitorami pompy protonowej, takimi jak pantoprazol, przez co najmniej 3 miesiące (w większości przypadków przez rok) rzadko notowano występowanie ciężkiej hipomagnezemii. Hipomagnezemia może prowadzić do hipokalcemii i (lub) hipokaliemii. U większości pacjentów hipomagnezemia (i hipomagnezemia związana z hipokalcemią i (lub) hipokaliemią) wyrównywała się po podaniu magnezu i przerwaniu stosowania inhibitora pompy protonowej. U pacjentów, u których przewiduje się długotrwałe leczenie lub którzy przyjmują inhibitory pompy protonowej jednocześnie z digoksyną bądź lekami powodującymi hipomagnezemię (np. lekami moczopędnymi), należy rozważyć oznaczenie stężenia magnezu przed rozpoczęciem leczenia inhibitorem pompy protonowej, a następnie okresowo w trakcie leczenia. Inhibitory pompy protonowej, zwłaszcza stosowane w dużych dawkach i przez długi czas (ponad 1 rok) mogą umiarkowanie zwiększyć ryzyko złamania biodra, nadgarstka i kręgosłupa, głównie u osób w podeszłym wieku lub osób z innymi znanymi czynnikami ryzyka. Badania obserwacyjne wskazują, że inhibitory pompy protonowej mogą zwiększyć ogólne ryzyko złamań o 10-40%; przyczyną tego wzrostu mogą być w niektórych przypadkach inne czynniki ryzyka. Pacjentom zagrożonym osteoporozą należy zapewnić opiekę zgodnie z aktualnymi wytycznymi klinicznymi, a także podawać odpowiednie ilości witaminy D i wapnia. Stosowanie inhibitorów pompy protonowej jest związane ze sporadycznym występowaniem SCLE. Jeśli pojawią się zmiany skórne, zwłaszcza w miejscach narażonych na działanie promieni słonecznych, z jednoczesnym bólem stawów, pacjent powinien niezwłocznie poszukać pomocy medycznej, a lekarz powinien rozważyć możliwość przerwania stosowania leku. Wystąpienie SCLE w wyniku wcześniejszego leczenia inhibitorem pompy protonowej może zwiększyć ryzyko SCLE w wyniku leczenia innymi inhibitorami pompy protonowej. Stosowanie tabl. 20 mg w zapobieganiu owrzodzeniu żołądka i dwunastnicy wywołanego przez nieselektywne niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) należy ograniczyć do pacjentów, którzy wymagają ciągłego leczenia NLPZ i u których zwiększone jest ryzyko powikłań ze strony przewodu pokarmowego. Zagrożenie to należy oceniać na podstawie indywidualnych czynników ryzyka, takich jak podeszły wiek (>65 lat) oraz występowanie w przeszłości choroby wrzodowej żołądka lub dwunastnicy bądź krwawienia z przewodu pokarmowego. Preparat zawiera barwnik azowy czerwień koszenilową (E124), który może wywoływać reakcje alergiczne. Preparat zawiera mniej niż 1 mmol (23 mg) sodu w tabletce dojelitowej, to znaczy lek uznaje się za „wolny od sodu”.

Producent

Sandoz