Łuszczyca u niemowlaka i noworodka. Objawy i leczenie

Łuszczyca u niemowlaka stanowi niezwykle poważne wyzwanie terapeutyczne. W przypadku tak małych dzieci niedozwolone jest bowiem stosowanie większości leków. Jak zatem reagować obserwując początki łuszczycy u dzieci w wieku poniżej 12 miesięcy? Jakie są objawy choroby i sposoby jej leczenia?

Łuszczyca u niemowlaka

Łuszczyca u niemowlaka jest stosunkowo rzadko występującym schorzeniem, w większości przypadków przyjmującym postać drobnogrudkową lub krostkową, a także mającym cechy łuszczycowego pieluszkowego zapalenia skóry.

Choroba stanowi ogromne wyzwanie diagnostyczne oraz terapeutyczne, ze względu na mało swoisty przebieg, a także ograniczone możliwości leczenia – większość leków na łuszczycę nie może być stosowana u dzieci poniżej trzeciego roku, a tym bardziej młodszych, w pierwszych 12 miesiącach życia.

Problem w tej materii stanowi przede wszystkim niedojrzałość układu immunologicznego, a także odmienne właściwości skóry i niewielka powierzchnia ciała (z tego powodu, mimo znacznego ryzyka wystąpienia niepożądanych efektów ubocznych, częściej stosuje się leczenie ogólnoustrojowe, niż miejscowe).

Łuszczyca u noworodka

Przypadkiem szczególnie rzadkim jest łuszczyca u noworodka. Zachorowania dzieci w okresie noworodkowym, a więc w ciągu pierwszych 28 dni życia, są sporadyczne w skali całego globu, nie mniej – zdarzają się.

Przeważnie wykwity pojawiające się w pierwszych dniach życia mają postać krostkową, potencjalnie bardzo niebezpieczną w przypadku uogólnienia objawów pierwotnie występujących na dłoniach i stopach.

Ze względu na ograniczony materiał do badań, nie udało się dotąd bezsprzecznie wyjaśnić patogenezy schorzenia u tak małych dzieci. Można jedynie podejrzewać, że kluczowe są czynniki genetyczne (w przypadku, gdy jedno z rodziców cierpi na tę chorobę, ryzyko zachorowania u potomstwa wynosi na przestrzeni życia 10-20 procent. W przypadku gdy łuszczykami są oboje rodzice, wzrasta ono aż do 50-70 procent).

Początki łuszczycy u dzieci

Mimo, że choroba ma podłoże genetyczne i immunologiczne, zazwyczaj aktywowana jest przez czynniki środowiskowe.

U niemowląt w grę wchodzą przede wszystkim determinanty infekcyjne, niekiedy też związane ze stosowaniem leków.

W większości przypadków początki łuszczycy u dzieci związane są z przebytymi infekcjami, w szczególności zapaleniem gardła lub migdałków podniebnych.

Szczególną rolę przypisuje się zakażeniom ze strony takich drobnoustrojów, jak:

• paciorkowce grupy A orazβ-hemolizujące B i D,
• bakterie Pseudomonas, Klebsiella, Bacillus,
• wirusy opryszczki, ospy wietrznej, półpaśca oraz HIV,
• drożdżaki Candida albicans, Malassezia.

Objawy łuszczycy występują zazwyczaj około 20 dni od zakażenia.

Objawy łuszczycy u niemowląt

Objawy łuszczycy u niemowląt są stosunkowo mało specyficzne. Z łatwością można je pomylić w symptomami odczynów alergicznych, grzybicy, trądziku, atopowego zapalenia skóry oraz zwykłego pieluszkowego zapalenia skóry, a nawet – zwykłych odparzeń.

Łuszczyca u niemowląt może mieć postać drobnogrudkową. Jest to choroba poinfekcyjna, w przebiegu której głównym objawem są czerwone wykwity o średnicy kilku milimetrów, w kształcie kropli deszczu, luźno rozsiane po ciele, zwłaszcza na płaskich powierzchniach pleców i klatki piersiowej.

Niemowlęta zapadają też na tzw. łuszczycę odwróconą, charakteryzującą się występowaniem ciemnych grudek, przykrytych jasnymi łuskami zrogowaciałego naskórka, lokalizujących się:

• po wewnętrznej stronie zgięć łokciowych i kolanowych,
• w kroczu,
• pod pachami,
• w okolicach pępka.

 

Kolejną spotykaną odmianą łuszczycy u niemowląt, jest postać liniowa. Główną jej cechą jest występowanie zmian skórnych w specyficznych lokalizacjach i układach – wzdłuż tzw. linii Blaschko, w kształcie litery V, na plecach, biodrach i brzuchu.

Bardzo często też objawy łuszczycy u niemowląt świadczą o rozwoju tzw. łuszczycowego pieluszkowego zapalenia skóry. W przypadku tego schorzenia dochodzi do powstawania sączących, rumieniowo-obrzękowych zmian w okolicach intymnych, w miejscu styku skóry z pieluchą.

Leczenie łuszczycy u niemowląt

Leczenie łuszczycy u niemowląt to prawdziwe wyzwanie. Przed rozpoczęciem terapii lekarz musi wziąć pod uwagę takie czynniki, jak m.in. wiek dziecka, kliniczna postać łuszczycy, lokalizacja i nasilenie objawów, analiza ryzyka związanego z zastosowaniem danego leku.

Największym problemem jest zakaz stosowania większości środków terapeutycznych u niemowląt. W ostateczności, u maluchów, które skończyły 6 miesięcy i cierpią na jedną z ciężkich, rozległych odmian choroby, zastosować można cyklosporynę A.

W szczególnych, w bardzo zaawansowanych przypadkach, u starszych niemowląt stosuje się niekiedy acytretynę, bardzo silny retinoid, czyli analog witaminy A. U maluchów nadaje się ona jednak wyłącznie do leczenia krótkotrwałego i tylko w sytuacjach, gdy rezultatów nie przynoszą żadne inne metody.

Nie stosuje się natomiast w ogóle u niemowląt trzeciego z dostępnych leków ogólnoustrojowych, czyli metotreksatu.

Leczenie systemowe obejmuje też naświetlanie promieniami UV (fototerapia i fotochemoterapia), które jest skuteczne w terapii skojarzonej z farmaceutykami na receptę, jednak u niemowląt po tę metodę sięga się niezwykle niechętnie ze względu na działanie potencjalnie kancerogenne. Rzadko wykorzystywane są też leki stosowane miejscowo, mimo że u osób starszych stanowią one środki pierwszego wyboru.

Jeśli sięga się zaś po preparaty w maści, czy kremie, częściej są to dermokosmetyki, aniżeli typowe leki na łuszczycę. Szczególnie polecane w tym kontekście są emolienty a także kosmetyki nawilżające. Nie powinno się natomiast u noworodków i niemowląt używać środków działających typowo keratolitycznie, zawierających kwas salicylowy.

---

Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:

Lekarz rodzinny

Dermatolog online

Recepta online

---

Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.