Łuszczyca u dzieci. Początki, objawy oraz jak wygląda leczenie
Autor: Piotr Brzózka
Łuszczyca u dzieci, choć jest chorobą skóry, najczęściej atakuje bezpośrednio po przebyciu infekcji gardła wywołanej przez paciorkowce. Zmiany obejmują twarz, głowę, okolice intymne, paznokcie. Zobacz, jak wyglądają początki łuszczycy u dzieci i jakie są jej dalsze objawy. Poznaj przyczyny i sposoby leczenia.
Łuszczyca u dzieci
Łuszczyca u dzieci występuje rzadziej, niż u osób dorosłych, nie mniej na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat liczba obserwowanych przypadków stale i dynamicznie rośnie.
Z ostatnich danych epidemiologicznych wynika, że na chorobę tę zapada 0,7 – 2,1 proc. populacji poniżej 16 lat, przy czym zachorowalność jest zdecydowanie wyższa w okresie dojrzewania (0,6 – 13 proc.) niż w pierwszej dekadzie życia (o,1 – o,5 proc. – dane: D. Piekarska i inni, Łuszczyca wieku dziecięcego).
U dzieci jest to choroba przewlekła, zapalna (ale nie zakaźna), o podłożu autoimmunologicznym oraz immunometabolicznym, w dużej mierze uwarunkowana genetycznie (w przypadku, gdy na chorobę tę chorowali oboje rodzice, ryzyko u dziecka wynosi aż 75 proc.). Dodatkowo wśród czynników sprawczych wymienia się niewłaściwą dietę i związaną z tym otyłość, nadmierną ekspozycję na stres, a przede wszystkim - infekcje.
Początki łuszczycy u dzieci
Początki łuszczycy u dzieci nader często związane są zakażeniami bakteryjnymi oraz grzybiczymi. W większości przypadków wystąpienie pierwszych zmian skórnych poprzedzone jest infekcją górnych dróg oddechowych (gardła, migdałków), wywołaną przez paciorkowce grupy A orazβ-hemolizujące B i D.
Wysiew łuszczycy stymulować też mogą wirusy opryszczki, ospy wietrznej, półpaśca oraz HIV, baterie Pseudomonas, Klebsiella oraz Bacillus cereus, a także drożdżaki Candida albicans lub Malassezia.
Charakterystyczne dla dziecięcej łuszczycy wykwity pojawiają się zazwyczaj około 2-3 tygodni po zakażeniu. W około 50 procentach przypadków początki łuszczycy u dzieci manifestują się w postaci wyprysków przypominających trądzik – tego typu postać łuszczycy nazywana jest kropelkowatą lub drobnogrudkową.
Objawy łuszczycy u dzieci
W porównaniu z pacjentami dorosłymi, objawy łuszczycy u dzieci są łagodniejsze – zmiany kropelkowate są mniejsze, wyraźnie odcięte od skóry zdrowej. Rzadko też łuszczycowe grudki są pokryte srebrzystymi łuskami. Typowe dla dzieci jest występowanie wykwitów na twarzy, w małżowinach usznych, a także w okolicach pośladków, narządów płciowych, pach i pachwin oraz pępka.
Charakterystyczny jest towarzyszący wypryskom świąd. W większości przypadków łuszczyca u dzieci ma przebieg łagodny, obejmując do 3 procent powierzchni ciała, lub umiarkowany (3-10 proc.). W postaci drobnogrudkowej łuszczyca najczęściej występuje u dzieci w przedziale wiekowym 8-12 lat. U nastolatków starszych choroba zazwyczaj ma klasyczny charakter plackowaty (pokryte łuskami grudki występujące zwłaszcza na kolanach, łokciach i plecach). Nietypowy przebieg może natomiast mieć łuszczyca u dzieci młodszych.
Łuszczyca u dzieci - objawy u niemowlaka
Łuszczyca u niemowlaka oraz u maluchów w wieku wczesnodziecięcym przybiera formy niespecyficzne. Zmiany skórne mogą być sączące, mają postać plam rumieniowo-obrzękowych.
Stosunkowo częstą postacią jest łuszczycowe pieluszkowe zapalenie skóry (ŁPZS), które objawia się występowaniem lekko wyniesionych rumieni w miejscach stykania się ciała z pieluchą – głównie w pachwinach. Jest to postać łuszczycy wyjątkowo trudna pod kątem diagnostycznym, niełatwo bowiem jest przeprowadzić różnicowanie z klasycznym zapaleniem pieluszkowym, a także z zapaleniem atopowym.
Oprócz ŁPZS, łuszczyca u niemowlaka może też wystąpić w formie odwróconej – jest to swego rodzaju przeciwieństwo łuszczycy plackowatej – zmiany pojawiają się po wewnętrznych stronach zgięć łokciowych i kolanowych, a także w pachach i pachwinach, między pośladkami oraz w okolicy pępka.
U niemowląt występuje też niezwykle rzadka łuszczyca liniowa – zmiany skórne występują wówczas wzdłuż tzw. linii Blaschko, układających się w kształt litery V, między innymi na szyi i kręgosłupie, na biodrach czy na brzuchu.
Łuszczyca głowy u dzieci
Do najbardziej podstępnych postaci należy łuszczyca głowy u dzieci, w przebiegu której zmiany skórne obejmują owłosioną część czaszki. Wypryski pokryte są zaskorupiałymi, jasnymi łuskami, które jednakże na wstępnym etapie, pod włosami, są trudno zauważalne.
Dodatkowo u niemowląt łatwo jest błędnie utożsamić je z innymi zmianami, na przykład ciemieniuchą. Co charakterystyczne, schorzenie to ma tendencję do przekraczania linii włosów i obejmowania czoła, a nawet innych części twarzy. Uwaga: każdej postaci wyprysków skórnych, towarzyszyć może łuszczyca paznokci. U dzieci rzadko stanowi ona jednak samodzielną manifestację, a jeśli się pojawia, to zdecydowanie częściej u nastolatków, niż u maluchów.
Leczenie łuszczycy u dzieci
Leczenie łuszczycy u dzieci ma charakter farmakologiczny. Ze względu na niewielkie rozmiary dziecięcego ciała oraz specyfikę budowy skóry, zaleca się większą niż u dorosłych ostrożność w stosowaniu leków miejscowych – u maluchów mogą one być znacznie silniej przyswajane.
Używane są wprawdzie leki na łuszczycę w postaci maści i żeli, takie jako cygnolina (ditranol, antralina) czy niektóre środki sterydowe, częściej jednak lekarze decydują się ordynować leczenie systemowe, ogólnoustrojowe, które u dzieci paradoksalnie bywa tolerowane lepiej.
W użyciu są przede wszystkim trzy leki doustne na receptę – metotreksat, cyklosporyna oraz należąca do grupy retinoidów acytretyna. Stosuje się też zabiegi fototerapii promieniami UVA w połączeniu z fotouczulającym psolarenem, ale głównie u dzieci powyżej 12 roku życia, z bardzo rozległymi zmianami skórnymi i wobec braku podatności na inne formy leczenia.
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Dorota Piekarska-Myślińska,Aldona Pietrzak,Wojciech Myśliński,Daniel Pietrzak,Magdalena Borysowicz,Mateusz Socha,Dorota Krasowska, Łuszczyca wieku dziecięcego, Dermatol Rev/Przegl Dermatol 2017
- Łuszczyca u dzieci, luszczyca.edu.pl
- Hanna Wolska, Łuszczyca u dzieci – jak nie popełnić błędu, Dermatologia po Dyplomie 2015 03