Łuszczyca odwrócona. Przyczyny, objawy i leczenie choroby
Autor: Piotr Brzózka
Łuszczyca odwrócona – przeciwieństwo klasycznej łuszczycy plackowatej. Stanowi zagrożenie w szczególności dla osób otyłych, starszych i z obniżoną odpornością. Jakie są przyczyny i objawy choroby? W jaki sposób należy ją leczyć?
Łuszczyca odwrócona
Łuszczyca odwrócona (łac.: psoriasis inversa) jest jedną z postaci łuszczycy pospolitej, przewlekłej choroby zapalnej, w większości przypadków cechującej się występowaniem czerwonych, lekko wyniosłych grudek, pokrytych na powierzchni srebrzystymi łuskami.
Stanowi ona przy tym swego rodzaju przeciwność klasycznej łuszczycy plackowatej (stąd nazwa), różniąc się charakterem objawów oraz ich lokalizacją. Łuszczyca odwrócona jest chorobą relatywnie rzadką.
Najczęściej występuje u pacjentów zmagających się z otyłością, a także osób starszych. Zwiększoną podatność na zachorowanie wykazują też nosiciele wirusa HIV, odpowiedzialnego za upośledzenie zdolności obronnych układu odpornościowego. W jaki sposób objawia się łuszczyca odwrócona? Jakie są jej przyczyny? Czy istnieją skuteczne metody leczenia?
Objawy łuszczycy odwróconej
Łuszczyca pospolita (zwyczajna) najczęściej przybiera postać plackowatą – zmiany skórne w jej przebiegu ulokowane są w miejscach wyeksponowanych wyniosłości kostnych, w szczególności na łokciach, kolanach, a także na plecach w okolicy krzyżowej. Dla odmiany, łuszczyca odwrócona pojawia się we wszelkiego rodzaju zakamarkach ciała, między fałdami skórnymi. Typowe miejsca jej występowania, to:
- fałdy pachwinowe i pachowe,
- okolice narządów płciowych,
- szpara między pośladkami,
- okolice pępka,
- skóra pod piersiami.
Typowe dla łuszczycy odwróconej jest nasilone zaczerwienienie zmian skórnych. W odróżnieniu od postaci plackowatej, na powierzchni grudek dochodzi do minimalnego jedynie złuszczania się naskórka. Miejsca te wykazują natomiast znaczną skłonność do podrażnień. Typowe jest pękanie naskórka, a także wysięk i sączenie.
Pacjent może też odczuwać silne objawy subiektywne w postaci bolesności i dojmującego świądu oraz pieczenia. Uwaga – łuszczyca odwrócona stosunkowo często współwystępuje z łuszczycą stawową, która jest całkowicie odmiennym typem choroby, niezwykle niebezpiecznym, niosącym za sobą znaczne ryzyko kalectwa oraz zwiększającym prawdopodobieństwo zgonu z powodu dolegliwości układu sercowo-naczyniowego.
Przyczyny łuszczycy odwróconej
Przyczyny łuszczycy odwróconej nie zostały do końca poznane. Wiele wskazuje jednak na to, że w grę wchodzić mogą typowe mechanizmy powstawania łuszczycy pospolitej oraz specyficzne determinanty związane z budową ciała, stanem zdrowia i stylem życia. Łuszczyca jest chorobą o podłożu genetycznym oraz immunologicznym.
W jej przebiegu, w szczególności u osób obciążonych dziedzicznie, dochodzi do nadmiernej i przyspieszonej proliferacji oraz nieprawidłowego różnicowania się komórek naskórka. Proces przechodzenia komórek z warstwy podstawnej do rogowej skraca się z 28 do 3-4 dni. Jednocześnie skórę obejmuje stan zapalny.
Prawdopodobną tego przyczyną jest nadmierna aktywacja limfocytów T, indukowana przez niezidentyfikowany dotąd antygen naskórkowy, prowadząca do wydzielania cytokin zapalnych. Efektem są specyficzne zmiany skórne. Dodatkowo rozważyć należy znaczenie czynników środowiskowych. W przypadku łuszczycy odwróconej mogą nimi być:
- otyła budowa ciała – tarcie skóry, podwyższona temperatura, znaczna wilgotność pomiędzy fałdami skóry,
- obniżona odporność, relatywnie gorszy stan zdrowia, występowanie wielu chorób przewlekłych – typowe dla osób otyłych, starszych i zakażonych HIV,
- długotrwała farmakoterapia z użyciem niesteroidowych leków przeciwzapalnych, glikokortykosteroidów czy beta-blokerów,
- dieta bogata w tłuszcze nasycone, tłuszcze trans oraz cukry proste (fastfoody, przekąski, dania gotowe, słodycze etc.),
- palenie papierosów, spożywanie alkoholu,
- stres, depresja, niski poziom higieny psychicznej.
Maść na łuszczycę odwróconą
Leczenie łuszczycy odwróconej, tak jak innych postaci choroby, ma charakter farmakologiczny. Ze względu na relatywnie niewielki obszar występowania zmian skórnych, w pierwszej kolejności pacjenci poddawani są terapii z użyciem leków stosowanych miejscowo. Typowa, w przypadku choroby, jaką jest łuszczyca odwrócona, maść na łuszczycę może zawierać takie substancje, jak:
- środki sterydowe, od najsłabszego kortyzolu, po silne leki na receptę. Preparaty tego typu u części pacjentów przynoszą satysfakcjonujące rezultaty, u innych jednak są nieskuteczne, albo wręcz powodują nasilenie zmian skórnych,
- pochodne witaminy D (np. takalcytol) - spowalniają proces różnicowania keratynocytów i rogowacenia naskórka. Redukują odczyny zapalne. Łagodzą reakcje systemu odpornościowego,
- cygnolina - działa antyoksydacyjnie, przeciwzapalnie, bakteriobójczo i złuszczająco. Sprzedawana jako maść apteczna o zróżnicowanym stężeniu, do aplikowania w coraz większych dawkach.
Jeśli środki miejscowe okażą się nieskuteczne, prowadzący leczenie lekarz, najczęściej dermatolog, może zaordynować terapię systemową, w ramach której stosuje się leki przyjmowane doustnie, w tym przede wszystkim metotreksat lub cyklosporynę.
Łuszczyca odwrócona nie jest natomiast chorobą, która kwalifikowałaby pacjenta do leczenia za pomocą nowoczesnych leków biologicznych (takich jak adalimumab, etanercept, infliksymab), chyba że jednocześnie rozwija się ciężka postać łuszczycy stawów lub plackowatej.
Łuszczyca odwrócona – forum
Łuszczyca odwrócona jest chorobą stosunkowo słabo znaną. Niewiele informacji na jej temat znajduje się w opracowaniach naukowych i poradnikach dla pacjentów. Dlatego chorzy poszukują wsparcia na własną rękę, między innym w Internecie.
W przypadku choroby, jaką jest łuszczyca odwrócona, forum internetowe z odpowiednią dawką przydatnych i wiarygodnych informacji także trudno jest jednak znaleźć. Dlatego obserwując zmiany skórne typowe dla tej odmiany choroby, niezwłocznie należy zgłosić się na konsultację lekarską i rozpocząć profesjonalne leczenie.
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Krystyna Romańska-Gocka, Farmakoterapia łuszczycy, Farm Pol, 2009, 65(9)
- Joanny Narbutt (red.) Tak, leczę łuszczycę. Poradnik dla pacjenta
- Andrzej Kaszuba, Sebastian Uczniak, Aleksandra Kaszuba, Łuszczyca, Dermatologia geriatryczna, Lublin 2016, Wydawnictwo Czelej
- Anna Neneman-Hirsch, Aspekty kliniczne i epidemiologiczne zaburzeń ogólnoustrojowych u chorych na łuszczycę, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Wydział Nauk o Zdrowiu
Podobne artykuły
