Uczulenie na lateks - objawy i leczenie alergii na lateks
Autor: Piotr Brzózka
Uczulenie na lateks to prawdziwa zmora pracowników służby zdrowia. Konieczność pracy w gumowych rękawiczkach przekłada się na bardzo wysoki odsetek odnotowywanych alergii na lateks – skarży się na nią blisko 20 procent osób zatrudnionych w szpitalach.
O uczulenie na lateks łatwo też w sypialni – materiał ten jest podstawowym tworzywem, z którego produkowane są prezerwatywy, a także niektóre materace do spania.
Uczulenie na lateks
Uczulenie na lateks należy do alergii wywołujących natychmiastowe reakcje organizmu, takie jak pokrzywka skórna, zapalenie spojówek czy astma oskrzelowa. Lateks to rodzaj gumy, będącej roztworem kauczuku, naturalnego bądź syntetycznego. Materiał ten znajduje bogate zastosowanie w przemyśle. Wytwarzane z lateksu są między innymi:
- prezerwatywy,
- rękawiczki medyczne i laboratoryjne,
- materace do spania,
- odzież.
Lateksowe domieszki znajdują się ponadto w oponach, uszczelkach, klejach i innych produktach. Lateks wywołuje reakcję alergiczną w wyniku bezpośredniego kontaktu ludzkiej skóry z produktem, który z tego właśnie materiału został wykonany. Dochodzi wówczas do reakcji z białkami, a następnie reakcji obronnej ze strony układu odpornościowego.
Uczulenie na lateksowe prezerwatywy
Najpowszechniej używanym produktem z lateksu są prezerwatywy. Tego typu środki antykoncepcyjne z założenia mają bliski kontakt ze skórą człowieka – mężczyzny, na którego członek są nakładane, i kobiety, której pochwa jest penetrowana.
W ten sposób reakcja alergiczna na lateks może wystąpić u obojga partnerów. U niego – zazwyczaj w postaci wysypki na prąciu, u niej – silnego świądu warg sromowych. Producenci kondomów wyszli naprzeciw oczekiwaniom osób uczulonych na lateks - na rynku dostępne są prezerwatywy nielateksowe.
Najczęściej stosowanym materiałem alternatywnym jest poliizopren. Jest to składnik kauczuku, jednak o nieco innych właściwościach, niż lateks, zatem jego używanie nie powoduje alergii. Prezerwatywy poliizoprenowe są ponadto bardziej naturalne w dotyku (przypominają ludzką skórę), mogą też być stosowane razem z lubrykantami każdego rodzaju.
Uczulenie na lateksowe rękawiczki
Alergia na lateksowe rękawiczki jest problemem doskonale znanym pracownikom służby zdrowia oraz jednostek badawczych, a także pacjentom poddawanym zabiegom operacyjnym.
Badania wykazały, że uczulenie na lateks ma około 18 procent osób zatrudnionych w polskich szpitalach, w szczególności tych, które pracują na salach operacyjnych i zabiegowych. Jeśli natomiast chodzi o pacjentów, najwyższy odsetek alergii na lateks notuje się u osób cierpiących na rozszczep kręgosłupa z towarzyszącą mu przepukliną oponowo-rdzeniową (nawet 55 procent).
Pamiętać należy, że z lateksu wykonane są nie tylko rękawiczki. Domieszki tego materiału znajdują się w wielu wyrobach stosowanych w medycynie operacyjnej i laboratoryjnej, a także stomatologii (m.in. wenflony czy cewniki).
Objawy uczulenia na lateks
Objawy uczulenia na lateks zostały po raz pierwszy zidentyfikowane i opisane blisko 100 lat temu. Naukowcy zaobserwowali wówczas występowanie pokrzywki skórnej, a także tzw. obrzęku Quinckiego (alergiczny obrzęk skóry, stawów, czasem nawet tkanek układu nerwowego).
Gwałtowne zwiększenie liczby obserwowanych przypadków nastąpiło w latach siedemdziesiątych XX wieku, co miało związek z dwoma czynnikami:
- rewolucją seksualną i związanym z nią upowszechnieniem prezerwatyw,
- podniesieniem standardów w opiece zdrowotnej, skutkującym wprowadzeniem lateksowych rękawiczek na szeroką skalę.
Obecnie za najczęściej spotykane objawy uczulenia na lateks uznaje się takie symptomy, jak:
- wysypka, świąd i inne reakcje skórne, często występujące w miejscu bezpośredniego kontaktu z lateksowym materiałem;
- zapalenie spojówek, pieczenie oczu, łzawienie
- astma oskrzelowa, nieżyt nosa (katar, kichanie)
- wstrząs anafilaktyczny – najgwałtowniejsza z możliwych reakcji alergicznych, stanowiąca stan bezpośredniego zagrożenia dla życia. W wyniku wstrząsu może dojść do spadku ciśnienia tętniczego i utraty przytomności.
Leczenie uczulenia na lateks
Uczulenie na lateks może być leczone za pomocą immunoterapii, czyli tak zwanego odczulania. Ma ona zmniejszyć wrażliwość pacjenta na określone alergeny. Efekt osiągany jest przez ekspozycję chorego na coraz większe dawki substancji uczulającej.
W przypadku lateksu obiecujące wyniki notuje się w przypadku immunoterapii podjęzykowej, można też zastosować metodę podskórną. Tego typu terapia wciąż jednak jest uznawana bardziej za eksperymentalną, niż rutynową.
Tym samym głównie działanie lecznicze w przypadku lateksu sprowadza się do profilaktycznej eliminacji czynników ryzyka. Aby uniknąć uczulenia na lateks, nie używa się wykonanych z tego materiału prezerwatyw, rękawiczek, strojów etc.
Czytaj też:
- Alergia i jej rodzaje. Na co można mieć uczulenie?
- Na czym polega odczulanie i ile kosztuje? Skuteczność
- Testy alergiczne z krwi, płatkowe czy wziewne? Rodzaje
- Alergeny pokarmowe, krzyżowe, wziewne - rodzaje i lista
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Katarzyna Gembka, Ewa Cichocka Jarosz, Alergia na lateks – czynniki wywołujące, symptomatologia i postępowanie, Alergia Astma Immunologia 2013, 18 (3)
- Beata Kręcisz Marta Kieć-Świerczyńska, Alergia kontaktowa na lateks u pracowników służby zdrowia – studium przypadków, Medycyna Pracy 2004; 55
Podobne artykuły
