Alergeny pokarmowe, krzyżowe, wziewne - rodzaje i lista

Dodano: 21-03-2019 | Aktualizacja: 11-10-2024
Autor: Joanna Woźniak
capsule Konsultacja z e-receptą internal Lek. rodzinny specialist Specjalista

Alergenami nazywa się substancje, które wywołują u człowieka reakcje alergiczne. Alergeny kryją się wszędzie – w powietrzu, jedzeniu, substancjach chemicznych i metalach. Sprawdź, jakie są rodzaje alergenów oraz jakie substancje znajdują się na liście alergenów, które najczęściej wywołują uczulenie.   

Alergeny

Alergia jest nieprawidłową i nadmierną reakcją obronną organizmu na różnorodne czynniki zewnętrzne nazywane alergenami lub antygenami. Alergenami są wszelkie substancje, które wywołują reakcje uczuleniową u człowieka. Do najczęściej uczulających alergenów zaliczają się:

  • roztocza i kurz domowy,
  • zarodniki grzybów pleśniowych,
  • alergeny zwierząt (zwykle kotów i psów) takie jak wydzielina gruczołów łojowych lub potowych, mocz, ślina, naskórek lub sierść,
  • pyłki roślin,
  • alergeny pokarmowe takie jak białko mleka krowiego, białko jaja kurzego, ryby, skorupiaki, orzeszki arachidowe, pomidory, soja i pszenica,,
  • metale,
  • toksyny środowiskowe,
  • barwniki i konserwanty,
  • promieniowanie UV.

Ze względu na drogę, jaką przedostają się do organizmu, alergeny dzieli się na wziewne, pokarmowe, kontaktowe oraz krzyżowe.

Alergeny pokarmowe

Szacuje się, że na alergie pokarmowe cierpi 7 proc. populacji. Dotyczą ludzi w każdym wieku, niemniej najczęściej reakcje alergiczne na pokarm występują u dzieci. Na liście alergenów pokarmowych wymienia się:

  • ziarna zbóż,
  • skorupiaki,
  • jaja,
  • ryby,
  • orzeszki ziemne,
  • ziarno sojowe oraz produkty przygotowane na jego bazie,
  • mleko,
  • orzechy,
  • seler,
  • gorczyca,
  • ziarno sezamowe,
  • dwutlenek siarki i siarczany,
  • łubiny,
  • mięczaki,
  • miód,
  • cytrusy,
  • brzoskwinie,
  • pomidory,
  • czekolada,
  • drób,
  • kawa,
  • wino.

Alergeny wziewne

Alergeny wziewne są obecne w powietrzu. Uczulenie na ten rodzaj alergenów ma ponad 25 procent populacji. Do najczęstszych alergenów wziewnych zaliczają się:

  • roztocza i kurz domowy,
  • zarodniki grzybów pleśniowych,
  • alergeny zwierząt – kota, psa, bydła, królika oraz drobnych gryzoni,
  • alergeny karaluchów,
  • pyłki roślin – traw, chwastów i drzew przenoszone przez wiatr lub owady.

Alergeny kontaktowe

Alergia kontaktowa jest nadwrażliwością organizmu na substancje chemiczne o małej masie cząsteczkowej lub proteiny indukowane przez bezpośredni kontakt substancji ze skórą. Ten rodzaj alergii może dotyczyć nawet 40 proc. dorosłych i 20-30 proc. dzieci i młodzieży.

Do substancji chemicznych wywołujących reakcje alergiczne u człowieka zaliczają się:

  • chrom,
  • tiuramy,
  • neomycyna,
  • kobalt,
  • nikiel,
  • benzokaina,
  • kalafonia,
  • formaldehyd,
  • parabeny,
  • balsam peruwiański,
  • alkohole wełny,
  • substancje zapachowe,
  • żywica.

Alergeny krzyżowe

O alergii krzyżowej mówi się wtedy, gdy u pacjenta uczulonego na jeden alergen występują objawy chorobowe po kontakcie z innym alergenem, który pozornie nie ma nic wspólnego z alergenem pierwotnym. Przykładowo pacjent uczulony na pyłki roślin może mieć objawy alergii po zjedzeniu owoców.  Dzieje się tak dlatego, że białka obecne w pyłkach roślin są niemal identyczne pod względem chemicznym jak białka występujące w pożywieniu. Klasyczne alergie krzyżowe występują pomiędzy pyłkami roślin a owocami i warzywami. Objawy alergii krzyżowej mogą dotyczyć także:

  • pyłków roślin (np. brzozy lub buku), lateksu i owoców (banan, kiwi, awokado),
  • roztocza kurzu domowego i skorupiaków,
  • wieprzowiny i sierści kota,
  • mleka krowiego i mleka innych ssaków,
  • jajka kurzego i jaj innych ptaków hodowlanych,
  • spokrewnionych owoców i warzyw.

Alergeny pokarmowe – lista

13 grudnia 2014 roku weszło w życie nowe Rozporządzenie UE, dotyczące informowania konsumentów o alergenach znajdujących się w żywności. W Rozporządzeniu podano 14 alergenów, które wymagają uwzględnienia na liście składników podawanych przez producentów żywności.

Rozporządzenie dotyczy też produktów sprzedawanych luzem (niepaczkowanych). Informacje o alergenach w żywności muszą podawać szpitale, szkoły i przedszkola, restauracje, kawiarnie, piekarnie etc. W liście składników oraz menu muszą znaleźć się informacje dotyczące następujących alergenów:

  • ziarna zbóż,
  • skorupiaki,
  • jaja,
  • ryby,
  • orzeszki ziemne,
  • ziarno sojowe oraz produkty przygotowane na jego bazie,
  • mleko,
  • orzechy,
  • seler,
  • gorczyca,
  • ziarno sezamowe,
  • dwutlenek siarki i siarczany,
  • łubiny,
  • mięczaki.

Czytaj też:


Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:

Lekarz rodzinny online

Lekarz internista

E-recepta online

Leki na alergię: konsultacja




Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
 

Bibliografia do artykułu

  • Jędrychowski L., Alergeny pokarmowe jako czynnika ryzyka zdrowotnego, Żywność. Nauka, technologia, jakość, 4(29) Supl., 2011.
  • Dadas-Stasiak E., Kalicki B., Jung A., Najczęściej występujące przyczyny i rodzaje alergii u dzieci w świetle aktualnej epidemiologii, Pediatria i Medycyna Rodzinna 2010, 6 (2), p. 92-99.
Zobacz więcej