Niedoczynność tarczycy a tycie: po lekach czy od choroby?
Autor: Piotr Brzózka
Czy niedoczynność tarczycy wpływa na tycie? Czy istnieje związek pomiędzy subkliniczną niedoczynnością tarczycy, a przyrostem masy ciała? Czy leczenie hipotyreozy spowoduje zmniejszenie wagi?
Niedoczynność tarczycy a tycie
Tycie to podstawowy objaw niedoczynności tarczycy (hipotyreozy). Istotą choroby jest niedobór hormonów tarczycy w organizmie, który powoduje liczne dolegliwości. Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów jest spowolnienie przemiany materii, które skutkuje przyrostem tkanki tłuszczowej.
Hipotyreoza wpływa także na wzrost stężenia lipoprotein niskiej gęstości, czyli cholesterolu frakcji LDL (nazywanego złym), przy jednoczesnym spadku stężenia lipoprotein o wysokiej gęstości, inaczej cholesterolu frakcji HDL (dobrego cholesterolu).
Przyrost masy ciała w przebiegu niedoczynności tarczycy wiąże się nie tylko ze wzrostem tkanki tłuszczowej, ale także z zaburzeniami w gospodarce węglowodanowej i wodno-elektrolitowej. U chorych obserwuje się wzrost retencji płynów, co powoduje uogólniony obrzęk tkanki podskórnej. Cechą charakterystyczną obrzęków towarzyszących niedoczynności tarczycy jest to, że ich uciśnięciu nie występuje dołek, który obserwuje się przy obrzękach występujących u chorych na niewydolność krążenia.
Tycie i inne objawy niedoczynności tarczycy
Tycie to nie jedyny symptom niedoczynności tarczycy. Choroba wywołuje cały zespół objawów, wśród których wymienić można:
- zaparcia,
- wodobrzusze,
- zmniejszoną tolerancję wysiłku,
- niedokrwistość,
- senność,
- zaburzenia pamięci i koncentracji,
- bradykardię (spowolnienie pracy serca),
- spowolnienie ruchów i mowy,
- osłabienie siły mięśniowej,
- obfite miesiączki i cykle bezowulacyjne u kobiet,
- suche, łamliwe i nadmiernie wypadające włosy.
Subkliniczna niedoczynność tarczycy a tycie
Oprócz jawnej niedoczynności tarczycy w medycynie wyróżnia się też postać subkliniczną choroby, która przebiega bez charakterystycznych objawów klinicznych. Skąpoobjawowej hipotyreozy nie rozpoznamy zatem po przyroście masy ciała ani innych symptomach.
Co więcej, subkliniczna niedoczynność tarczycy jest trudna do wykrycia nawet w badaniach laboratoryjnych. Postać jawną rozpoznaje się przy niskim stężeniu hormonów tarczycy (głównie fT4, czyli wolnej tyroksyny) i podwyższonym stężeniu TSH (tyreotropiny wydzielanej przez przysadkę mózgową), natomiast subkliniczna wymaga badań dodatkowych, gdyż w wielu przypadkach stężenia TSH i fT4 mieszczą się w wartościach referencyjnych (ewentualnie w wynikach badań obserwuje się nieznacznie podwyższone TSH).
Dlaczego przy niedoczynności tarczycy się tyje?
Dlaczego niedoczynności tarczycy powoduje tycie? Hormony wydzielane przez gruczoł tarczowy w około 30 procentach odpowiadają za zużycie energii. Niedobór hormonów tarczycy wynikający z obniżonej aktywności tarczycy powoduje spowolnienie metabolizmu. W konsekwencji chorzy, dostarczając taką samą ilości kalorii wraz pożywieniem, przybierają na wadze.
Korelacja między podwyższonym stężeniem TSH a nadwagą i otyłością jest potwierdzona badaniami. Statystycznie osoby ze zwiększoną zawartością tkanki tłuszczowej mają podwyższone stężenie TSH i obniżone stężenie hormonów w surowicy krwi. Co ciekawe, obserwacje pacjentów leczonych bariatrycznie wykazały, że spadek masy ciała powodował także spadek stężenia tyreotropiny do wartości prawidłowych.
Niedoczynność tarczycy - tycie po lekach?
Pacjenci z niedoczynnością tarczycy często zastanawiają się w jaki sposób leczenie wpłynie na zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie. Leczenie hipotyreozy polega na uzupełnianiu niedoboru hormonów. Pacjenci zażywają lewotyroksynę – otrzymywaną syntetycznie sól sodową lewoskrętnej tyroksyny.
Powszechnie uważa się jednak, że leczenie hormonami pomoże przyczynić się do nadwagi lub otyłości. Jak będzie w przypadku zażywania hormonów tarczycy? Odpowiednia dawka lewotyroksyny wpłynie na normalizację stężenia TSH, a jednocześnie przyspieszy metabolizm organizmu do prawidłowego poziomu, co przy racjonalnej diecie powinno przywrócić prawidłową masę ciała u pacjenta. Dawka hormonów powinna być ustalona przez lekarza, a pacjent powinien ściśle przestrzegać dawkowania. Przedawkowanie hormonów może bowiem doprowadzić do nadmiernego spadku wagi.
Wiele badań potwierdziło spadek masy ciała i BMI na skutek leczenia hipotyreozy. Należy jednak zaznaczyć, że istnieją także badania kliniczne przeczące tej tezie. Co bardzo istotne terapii lewotyroksyną nie można traktować jako sposobu na kontrolę masy ciała u pacjentów bez dysfunkcji gruczołu tarczowego.
Czytaj też:
- Objawy niedoczynności tarczycy u dzieci i dorosłych
- Zioła na niedoczynność tarczycy - zastosowanie w leczeniu
- Nieleczona niedoczynność tarczycy - skutki dla organizmu
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Katarzyna Krekora-Wollny, Niedoczynność tarczycy a otyłość, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2010, tom 1, nr 1, 63–65).
- Adam Stangierski, Związek między funkcją tarczycy, składem ciała, poziomem ghreliny i łaknieniem. Rozprawa doktorska, Poznań 2013.
Podobne artykuły
